Ô tô nhập khẩu đổ bộ thị trường Việt: Người dùng có lợi, nhà sản xuất nội đau đầu?

Dù thị trường ô tô Việt Nam đang được kỳ vọng sẽ có những bước phát triển mạnh mẽ vào những tháng cuối năm 2024, nhờ vào việc đề xuất giảm 50% lệ phí trước bạ (LPTB) cho ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước. Tuy nhiên, các nhà sản xuất ô tô trong nước vẫn luôn đối diện sức ép từ xe nhập khẩu ngày càng lớn.

Nửa đầu năm 2024, Việt Nam đã nhập khẩu tổng cộng gần 75.000 ô tô các loại, với giá trị kim ngạch hơn 1,5 tỷ USD. Trong đó, Indonesia dẫn đầu về lượng xe với 26.233 chiếc, đạt kim ngạch đạt 380 triệu USD; Thái Lan đứng thứ 2 với 18.495 chiếc, kim ngạch 357 triệu USD; Trung Quốc đứng thứ 3 với 11.869 chiếc, kim ngạch 373 triệu USD.

Ô tô nhập khẩu từ Thái Lan, Indonesia và Trung Quốc chiếm khoảng 90% tổng lượng xe nhập khẩu của cả nước. Phần còn lại thuộc về các quốc gia khác như: Pháp, Mỹ, Đức, Anh, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ...

Ô tô nhập khẩu từ Thái Lan, Indonesia và Trung Quốc chiếm khoảng 90% tổng lượng xe nhập khẩu của cả nước.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, hiện tại Việt Nam nhập khẩu ô tô từ Trung Quốc chủ yếu vẫn là xe tải và xe chuyên dụng. Tuy nhiên, số lượng xe con dưới 10 chỗ ngồi đang tăng dần lên. Đến nay những hãng ô tô nằm trong top 10 của Trung Quốc như: BYD, Geely, Chery, Great Wall, SAIC, Wuling… đều đã hiện diện tại Việt Nam và tung ra sản phẩm thâm nhập thị trường. Sắp tới phân khúc xe điện sẽ xuất hiện nhiều sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc.

Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) nhận định: Các hãng xe Trung Quốc có thể sản xuất ra những dòng xe điện giá rẻ, với mức giá bán lẻ chỉ nằm trong khoảng từ 250-270 triệu đồng. Những mẫu xe điện giá rẻ này có thể được nhập khẩu và phân phối tại thị trường Việt Nam trong thời gian tới.

Ngoài dòng xe điện giá rẻ, các dòng “xe sang” từ Liên minh châu Âu (EU) và Anh Quốc ngày càng tăng kim ngạch nhập khẩu vào Việt Nam nhờ thuế giảm.

Theo cam kết tại Hiệp định Thương mại Tự do EU - Việt Nam (EVFTA) và Hiệp định Thương mại Tự do Vương quốc Anh - Việt Nam (UKVFTA), Việt Nam sẽ mở cửa thị trường cho ô tô nhập khẩu từ EU và Anh, với thuế suất ưu đãi 0% vào năm 2030.

Cụ thể, thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ EU về Việt Nam sẽ giảm khoảng 6,4%/năm, liên tục trong vòng 10 năm. Năm 2024, thuế nhập khẩu được áp dụng là 38,1%. Dự kiến đến năm 2030, thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ EU xuống còn 0%.

Theo giới chuyên gia, thuế nhập khẩu giảm, các loại xe sang từ EU và Anh Quốc sẽ tràn vào nhiều, làm thay đổi thị phần xe nhập khẩu tại Việt Nam.

VAMA cho biết, sức ép từ xe nhập khẩu lên xe sản xuất lắp ráp trong nước ngày càng lớn. Ngay sau khi bỏ thuế suất nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ ASEAN vào năm 2018, nhiều sản phẩm sản xuất lắp ráp trong nước, đã không cạnh tranh nổi với sản phẩm đến từ các quốc gia như Thái Lan và Indonesia. Từ năm 2025, khi thuế nhập khẩu ô tô từ EU và Anh Quốc giảm còn 30-35% thì lợi thế dành cho xe sản xuất lắp ráp trong nước càng giảm. Không những thế, ô tô điện giá rẻ từ Trung Quốc tràn sang, càng ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ô tô trong nước

Với GDP bình quân đầu người Việt Nam hiện đạt 4.000 USD và tiếp tục tăng lên, thời kỳ “ô tô hóa” đang đến. Theo dự báo của Bộ Công Thương, thị trường ô tô Việt Nam sẽ đạt quy mô 1 triệu xe vào năm 2030 và từ 1,5 - 1,8 triệu xe sau năm 2035. Đây là “cơ hội vàng” cho ngành công nghiệp ô tô phát triển.

Có thể thấy, cơ hội dành cho các hãng xe nhập khẩu từ vào thị trường Việt Nam sẽ ngày càng rộng mở trong vài năm tới. Đặc biệt, với các nhà sản xuất đầu tư vốn, công nghệ vào Việt Nam sẽ tiếp tục nhận được nhiều ưu đãi, hỗ trợ từ Chính phủ. Điều này sẽ khiến thị trường ô tô Việt Nam sẽ trở nên sôi động, người tiêu dùng sẽ có thêm nhiều lựa chọn phù hợp với nhu cầu đi lại của cá nhân và gia đình.

“Từ đầu năm, hàng chục mẫu xe mới từ các thương hiệu nổi tiếng thế giới được nhập khẩu vào Việt Nam với mức giá ngày càng cạnh tranh. Bên cạnh đó, những mẫu xe điện hoàn toàn mới đến từ thương hiệu Việt Nam của nhà sản xuất Vinfast, cho thấy người tiêu dùng Việt sẽ có thêm nhiều cơ hội lựa chọn. Giá thành các loại ô tô nhờ đó cũng ngày càng dễ thở” – anh Ngô Văn Tuyên, một người làm việc tại một hãng ô tô nhập khẩu nhận định.

Tuy nhiên, cũng theo giới chuyên môn, nếu ngành công nghiệp ô tô trong nước không đáp ứng được, Việt Nam sẽ tiêu tốn mỗi năm khoảng 12 tỷ USD để nhập khẩu xe nguyên chiếc phục vụ người tiêu dùng.

Hồng Hương