"Máy bay ném bom chiến lược B-1B Lancer đã bị hư hỏng động cơ trong chuyến triển khai đến Na Uy gần đây, sự việc vẫn đang trong quá trình điều tra và chúng tôi chưa thể cung cấp thêm thông tin. Một chỉ huy tại căn cứ Dyess đã bị cách chức vì cấp trên mất niềm tin vào khả năng lãnh đạo đơn vị của bà", phát ngôn viên Không đoàn ném bom số 7 không quân Mỹ David Scott-Gaughan cho biết hôm 16/4.
Các nguồn tin giấu tên cho biết, sự việc xảy ra khi một máy tính bảng bị hút vào động cơ và gây hư hỏng nghiêm trọng, buộc không quân Mỹ thay thế cả hai động cơ ở một bên cánh máy bay. Không đoàn 7 không bình luận về thông tin này.
Mỹ cuối tháng 2 điều biên đội 4 oanh tạc cơ chiến lược B-1B thuộc Không đoàn số 7 từ căn cứ Dyess đến sân bay quân sự Orland của Na Uy, đánh dấu lần đầu oanh tạc cơ Mỹ làm nhiệm vụ trên lãnh thổ nước này.
Tuy nhiên, chỉ có ba chiếc trở lại Mỹ hôm 23/3 sau khi hoàn thành nhiệm vụ, trong khi chiếc thứ tư chỉ rời Orland hôm 12/4.
Không quân Mỹ không giải thích lý do một chiếc B-1B phải ở lại Na Uy gần ba tuần sau khi hoàn thành nhiệm vụ, nhưng dường như động thái này cho thấy đó là phi cơ bị hỏng nặng và mất nhiều thời gian sửa chữa để có thể hoạt động trở lại.
Mỹ những năm gần đây nỗ lực mở rộng số địa điểm phục vụ hoạt động của oanh tạc cơ tại châu Âu.
Với việc căn cứ Orland nằm cách vòng Bắc Cực hơn 480 km, đợt triển khai oanh tạc cơ B-1B tại đây là tín hiệu cho thấy không quân Mỹ tăng cường phối hợp hoạt động với đồng minh NATO và đối tác khác ở gần biên giới phía tây bắc Nga, đồng thời tăng cường sự hiện diện ở vùng Bắc Cực.
Căn cứ Orland là nơi Na Uy bố trí phi đội tiêm kích tàng hình F-35 của mình, đồng thời định kỳ tiếp nhận các máy bay kiểm soát và cảnh báo trên không E-3A của NATO đến từ căn cứ Geilenkirchen ở Đức.
Không quân Mỹ hồi tháng 7/2020 công bố Chiến lược Bắc Cực mới, kêu gọi tăng cường hiện diện quân sự trong khu vực nhằm "đối phó mối đe dọa từ Nga".
Bắc Cực được nhận định là điểm nóng tiềm tàng trong bối cảnh biến đổi khí hậu dẫn đến nỗ lực cạnh tranh nhằm giành quyền kiểm soát tài nguyên thiên nhiên trong khu vực và các tuyến hàng hải mới hình thành khi băng tan.
Các oanh tạc cơ Mỹ hoạt động tại khu vực Bắc Cực thường xuất phát từ căn cứ Fairford ở Anh hoặc cất cánh từ Mỹ và bay không dừng tới đây.
Việc triển khai oanh tạc cơ B-1B tới Na Uy cho thấy Mỹ đang tăng cường phối hợp với đồng minh NATO và đối tác khác ở khu vực gần biên giới tây bắc Nga, đồng thời tăng hiện diện ở Bắc Cực và gửi tín hiệu mạnh mẽ hơn tới Moscow.
B-1B Lancer là phi cơ tàng hình cánh cụp cánh xòe, có khả năng di chuyển với tốc độ gần bằng vận tốc âm thanh ở độ cao dưới 1.000m. Những chiếc B-1B ra đời nhằm thay thế vai trò phi cơ ném bom chiến lược của pháo đài bay B-52.
Tùy từng điều kiện hoạt động, cánh của B-1B Lancer có khả năng duỗi thẳng hoặc xếp chéo, giúp máy bay trở nên linh hoạt hơn trong tác chiến.
Ngoài ra loại máy bay này mang trong mình khả năng tàng hình nhẹ khi sử dụng công nghệ sơn hấp thụ sóng radar.
B-1B Lancer hiện là chiếc máy bay có tải trọng bom đạn lớn nhất thế giới, chúng có thể mang 84 bom Mk-82, 24 bom thông minh GBU-31 JDAM, 48 bom thông minh GBU-38 JDAM, 12 bom lượn AGM-154 JSOW (còn gọi là vũ khí tấn công ngoài tầm phòng không điểm), hoặc 24 tên lửa AGM-158 JASSM tầm bắn 370km. Tổng tải trọng vũ khí của B-1B lên đến 57 tấn.
Lần đầu thực chiến của B-1B là trong chiến dịch Cáo sa mạc, tiếp đến B-1B Lancer đã dội bom vào đối phương trong chiến tranh Afghanistan, Iraq và mới đây nhất là Syria.
Hiện tại quân đội Mỹ vẫn tiếp tục duy trì sự hoạt động của đội ngũ máy bay B-1B gồm 67 chiếc. Chúng đang đóng vai trò là lực lượng máy bay ném bom chiến lược và là lực lượng răn đe hạt nhân của Mỹ.
Việt Hùng