Ông Donald Trump thăm vùng lũ quét ở Texas, khẳng định sẵn sàng trợ giúp

Cảnh đổ nát sau khi lũ quét đi qua ở Texas

“Hẻm lũ quét” chết chóc

Hôm 11-7, Tổng thống Mỹ Donald Trump và đệ nhất phu nhân Melania Trump đã tới vùng Texas Hill Country ở miền Trung bang Texas để gặp lực lượng cứu hộ cứu nạn, gia đình các nạn nhân và giới chức địa phương. Sau khi đến quận Kerr, Tổng thống Donald Trump cùng đệ nhất phu nhân Melania và Thống đốc Abbott lái xe đến khu vực gần sông, nơi ông Donald Trump nghe lực lượng cứu hộ báo cáo tình hình. Quận này nằm trong khu vực được gọi là “hẻm lũ quét”, nơi từng xảy ra một số trận lũ lụt chết chóc nghiêm trọng.

Tại cuộc họp ở thành phố Kerrville thuộc hạt Kerr, nơi hứng chịu thiệt hại nặng nhất trong trận lũ, ông Donald Trump bày tỏ cảm giác: “Tình hình thật nghiêm trọng. Tôi chưa từng chứng kiến điều gì như thế này. Tôi từng chứng kiến nhiều trận bão lớn và lốc xoáy, nhưng sự việc như thế này thì chưa bao giờ. Tình hình rất tồi tệ”. Ông Donald Trump chia sẻ: “Trái tim của người Mỹ trên khắp đất nước đã tan vỡ. Tôi phải có mặt ở đây với tư cách là Tổng thống. Đệ nhất phu nhân cũng muốn đến đây”.

Trước đó, vợ chồng ông Donald Trump đã gặp Thống đốc Texas Greg Abbott gần sông Guadalupe ở Kerrville, tại khu vực có nhiều cây cối bị đổ. Họ thăm hỏi khoảng 30 nhân viên viên cứu hộ cứu nạn và lực lượng tuần duyên, cũng như nghe báo cáo từ quan chức thuộc Cơ quan quản lý khẩn cấp Texas và Sở Cứu hỏa Kerrville. Chuyến thăm của ông Donald Trump và phu nhân đến Texas diễn ra một tuần sau khi lũ quét do mưa lớn cuốn trôi nhà cửa, lều trại và ô tô ở bang này, khiến ít nhất 129 người thiệt mạng và 166 người mất tích. Sáng sớm 4-7, trận mưa lớn đã tạo ra bức tường nước dữ dội đổ xuống sông Guadalupe, gây ra thảm họa chết chóc nhất kể từ khi Tổng thống Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ 2.

Tháng 7 là cao điểm của mùa lũ quét ở Mỹ và khu vực trung tâm Texas được mệnh danh là “hẻm lũ quét” bởi lớp đất mỏng phủ trên nền đá cứng và địa hình dốc khiến nước mưa chảy nhanh, không thấm được vào đất, dẫn đến dòng chảy mạnh và lũ quét bất ngờ. Hiện nay, công nghệ dự báo thời tiết có thể xác định được mưa có khả năng xảy ra ở đâu đó trong một khu vực nhất định, thường trước khoảng một ngày. Tuy nhiên, việc biết chính xác lượng mưa cụ thể là bao nhiêu, rơi xuống nơi nào, nhất là trong khu vực có địa hình đồi núi phức tạp, là điều cực kỳ khó.

Trong khi đó, lượng mưa lần này tại Texas là cực kỳ hiếm gặp và khó dự đoán. Chỉ trong 3 giờ hôm 4-7, tổng lượng mưa tại thành phố Kerrville, bang Texas, đã vượt quá 25cm, tương đương với lượng mưa ba tháng, và có thể chỉ xảy ra một lần trong vòng 500 năm. Dữ liệu radar cho thấy trong đỉnh điểm của cơn mưa hôm 4-7, có lúc lượng mưa vượt quá 10cm/h. Cường độ mưa vượt qua cả thời điểm xảy ra trận lũ quét tương tự năm 1987, vốn cũng gây ra thảm kịch cho những người cắm trại ven sông Guadalupe. Trong ngày 5-7, tổng lượng mưa thậm chí còn cao hơn ngày 4-7 tại một khu vực hơi chếch về phía bắc. Chỉ trong 5 giờ, lượng mưa khoảng 35cm đã được ghi nhận ở phía tây thành phố Austin, trận mưa mà nếu khí hậu ổn định, chỉ xảy ra một lần trong gần 1.000 năm.

Hiện các đội tìm kiếm vẫn đang rà soát những đống đổ nát và bùn lầy ở vùng Hill Country ở miền Trung Texas, khi hàng chục người vẫn mất tích, trong đó có 5 bé gái tham gia trại hè ven sông Guadalupe. Chưa có thêm trường hợp nào được cứu sống trong tuần trước, làm dấy lên lo ngại thương vong sẽ tiếp tục tăng.

Nghi ngờ về trách nhiệm của chính quyền

Phát biểu khi đến thăm Texas, ông Donald Trump mô tả trận lụt là “thảm họa trăm năm có một” và “không ai lường trước được”. Trước đó, Bộ trưởng An ninh nội địa Mỹ Kristi Noem đã bảo vệ phản ứng ban đầu của chính quyền trước thảm họa, khẳng định họ đã hành động “nhanh chóng và quyết liệt”. Tuy nhiên, ngày càng xuất hiện những hoài nghi, rằng liệu nước Mỹ có thể làm nhiều hơn nữa để bảo vệ và cảnh báo người dân trước khi trận lũ lụt ập đến rất nhanh vào sáng sớm 4-7, đúng dịp Quốc khánh Mỹ, hay không?

Giới chức Texas hiện bị đặt nhiều dấu hỏi về lý do trì hoãn phát cảnh báo sơ tán đến cư dân và du khách ở dọc sông Guadalupe, nơi mực nước đã dâng cao 8m chỉ trong 45 phút. Một số trường hợp nhận cảnh báo chậm tới vài giờ đồng hồ. Có thông tin rằng trước khi lũ quét qua nơi vài trăm nữ sinh cắm trại, quận Kerr đã từ chối lắp đặt hệ thống cảnh báo sớm do không nhận được ngân sách của bang. Cơ quan lập pháp bang Texas dự định sẽ triệu tập một phiên họp đặc biệt vào cuối tháng này để điều tra các vấn đề liên quan đến trận lũ và cung cấp kinh phí cứu trợ thiên tai.

Một số người thì chất vấn rằng liệu việc chính quyền cắt giảm ngân sách cho Cơ quan khí tượng quốc gia (NWS) và Cơ quan quản lý tình trạng khẩn cấp liên bang (FEMA), những đầu mối chịu trách nhiệm điều phối hoạt động ứng phó thảm họa của Chính phủ Mỹ, có phải đã làm giảm hiệu quả dự báo và ứng phó thảm họa hay không?Nhiều nghị sĩ Dân chủ đã lên tiếng chỉ trích các chính sách cắt giảm ngân sách cho NWS và các quy định mới từ Bộ An ninh nội địa Mỹ cho rằng, chúng làm chậm phản ứng của FEMA. Các dân biểu Dân chủ như Greg Casar và Jasmine Crockett đã gửi thư yêu cầu FEMA và Cục Quản lý khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ (NOAA) làm rõ nguyên nhân khiến cảnh báo và cứu trợ chậm trễ, nhấn mạnh “cần minh bạch để tránh thảm kịch tương tự”. Cũng có chỉ trích rằng, một chính sách mới yêu cầu Bộ trưởng An ninh nội địa Kristi Noem phải phê duyệt mọi hợp đồng trên 100.000 USD đã làm trì hoãn ứng phó ban đầu.

Trước những lời chỉ trích này, các quan chức chính quyền Tổng thống Donald Trump khẳng định việc cắt giảm ngân sách không ảnh hưởng đến khả năng dự báo bão của NWS, dù một số vị trí tại các văn phòng địa phương đang bị trống. Họ đưa ra bằng chứng rằng dù bị cắt giảm ngân sách và thiếu hụt nhân sự dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump, các nhà dự báo của NWS tại các văn phòng địa phương ở San Angelo và Austin/San Antonio, cũng như tại trung tâm chuyên trách về mưa lớn cấp quốc gia của NWS, vẫn đã liên tục phát đi các cảnh báo và theo dõi thời tiết trong những ngày và giờ trước trận lũ quét nghiêm trọng hôm 4-7.

Cũng có thông tin rằng văn phòng ở San Angelo, nơi có lượng mưa nặng nhất, đang thiếu 2 vị trí quan trọng là giám đốc khí tượng và chuyên gia thủy văn. Văn phòng Austin/San Antonio, nơi phụ trách chính cho hạt Kerr, hiện thiếu người điều phối cảnh báo. Tuy nhiên, tình trạng thiếu nhân sự tại các văn phòng này được đánh giá là không nghiêm trọng so với mức thiếu hụt trung bình trên khắp NWS. Mặc dù các vị trí quan trọng này đang để trống, 2 văn phòng nói trên tại Texas vẫn có thêm nhân viên làm ca đêm 4-7, thực hiện các nhiệm vụ tương đương. Ngoài ra, 2 văn phòng địa phương này không gặp sự cố trong việc thu thập dữ liệu khí tượng bằng bóng thám không, vốn đang gây khó khăn cho một số văn phòng khác.

Tranh cãi về trách nhiệm của bang và liên bang vẫn còn tiếp tục. Trong khi đó, nói về sự trợ giúp của Liên bang, ông Donald Trump khẳng định: “Texas cần gì sẽ được đáp ứng”. Giám đốc ngân sách Nhà Trắng Russ Vought khẳng định FEMA vẫn còn khoảng 13 tỉ USD để hỗ trợ Texas.

Hoàng Sơn