Paris lên 'kế hoạch tác chiến' viễn cảnh nắng nóng kỷ lục 50 độ C

Chính quyền thủ đô Paris (Pháp) gần đây đã lên kế hoạch ứng phó cho một kịch bản thời tiết khắc nghiệt khác thường, đó là khi nhiệt độ ngoài trời cao tới ngưỡng 50 độ C.

Theo tờ The New York Times, ở mức nhiệt này, đường nhựa sẽ tan chảy từng mảng, khiến xe cứu thương và xe buýt gần như không thể đi qua. Đèn và quạt có thể không hoạt động ở các khu dân cư.

Dịch vụ điện thoại di động có thể bị gián đoạn do ăng-ten trên các mái nhà ngừng hoạt động. Tàu hỏa sẽ dừng hoạt động khi đường ray ngoài trời phình to, khiến y tá, lính cứu hỏa và kỹ sư điện không thể đến nơi cần họ.

"Một đợt nắng nóng ở mức 50 độ C không phải là kịch bản khoa học viễn tưởng. Đó là một khả năng mà chúng ta cần phải chuẩn bị" – bà Pénélope Komitès, phó Thị trưởng Paris, cho biết.

Nước Pháp gần đây đã trải qua một mùa hè nóng gay gắt. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Hiệu ứng domino

Pháp gần đây đã trải qua đợt nắng nóng thứ hai trong mùa hè, khiến nhiệt độ đạt mức cao kỷ lục ở phía tây nam nước này. Theo thống kê, trong 10 mùa hè nóng nhất được ghi nhận tại TP này kể từ năm 1900, có 8 mùa hè được ghi nhận từ năm 2015.

Năm 2019, nhiệt độ ở Paris đạt kỷ lục gần 43 độ C. Các nhà khoa học cho biết tình hình sẽ còn tồi tệ hơn, đặc biệt khi biến đổi khí hậu đang khiến nhiệt độ châu Âu nóng lên gấp đôi mức trung bình toàn cầu.

Năm 2022, các quan chức Paris đã nhờ các nhà khoa học khí hậu tư vấn liệu TP này có thể trải qua những đợt nắng nóng lên tới 50 độ C trong tương lai gần hay không.

Câu trả lời của các nhà khoa học là có và nó có thể xảy ra vào cuối thế kỷ này hoặc sớm nhất là vào khoảng năm 2050 nếu lượng khí thải nhà kính tăng theo cấp số nhân. Tuy nhiên, mô hình của các nhà khoa học cho thấy kịch bản đó khó có thể xảy ra nếu các cam kết toàn cầu từ Thỏa thuận Paris về Biến đổi Khí hậu được thực hiện và mức tăng nhiệt độ toàn cầu được giữ dưới 2 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Ông Alexandre Florentin là một kỹ sư môi trường hơn 40 năm kinh nghiệm và giữ vai trò điều hành ủy ban xem xét mức độ dễ bị tổn thương của thủ đô nước Pháp trước những đợt nắng nóng khắc nghiệt.

Ủy ban này phát hiện ra rằng có những ngưỡng nhiệt độ cao có thể gây ra sự cố trên diện rộng, dẫn đến hiệu ứng domino, có thể tàn phá cơ sở hạ tầng TP và gây ảnh hưởng đời sống người dân.

Ví dụ, trong cuộc trao đổi với một giám đốc bệnh viện, ông Florentin được biết hệ thống điều hòa không khí của bệnh viện được thiết kế chỉ hoạt động khi nhiệt độ bên ngoài khoảng 41 độ C hoặc thấp hơn. Nếu nhiệt độ cao hơn, hệ thống sẽ bị hỏng và bệnh viện sẽ buộc phải đóng cửa phòng phẫu thuật, chuyển các ca cấp cứu đến các bệnh viện khác.

Các nhà khoa học cũng phát hiện ra các trường học sẽ dễ bị ảnh hưởng trước tác động của thời tiết nắng nóng, như đợt nắng nóng vào tháng 6 vừa qua.

"Các lớp học sẽ đóng cửa, và điều đó sẽ gây ra những hậu quả lan tỏa trên toàn xã hội. Nếu cha mẹ các em làm việc tại bệnh viện hoặc cơ sở điện lực, vấn đề sẽ còn lớn hơn” – ông Florentin nói, ám chỉ khả năng thiếu nguồn nhân lực phục vụ các hoạt động xã hội do ảnh hưởng của đóng cửa trường học.

Người dân tìm chỗ bóng mát nghỉ ngơi giữa thời tiết nắng nóng ở Paris. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Loạt kế hoạch mới

Theo The New York Times, Paris là một trong những TP đặc biệt không thích nghi tốt với các đợt nắng nóng. Một nghiên cứu năm 2023 được công bố trên tạp chí y khoa The Lancet có trụ sở tại London cho thấy Paris là thủ đô ở châu Âu có cư dân dễ bị tử vong nhất do nắng nóng.

Ông Franck Lirzin – tác giả của cuốn sách "Paris trước Biến đổi Khí hậu" xuất bản năm 2022 – giải thích nguyên nhân của kết luận nói trên là do Paris có mật độ dân số cao nhất châu Âu. Bên cạnh đó, những cư dân ở đây chen chúc trong các tòa nhà không có vật liệu cách nhiệt, trong khi nhiều ngôi nhà sử dụng mái kẽm – vốn được xây dựng cho mùa đông và mùa hè ôn hòa theo truyền thống của TP.

Ngoài ra, nhiều quảng trường chính ở Paris được lát đá và được bao quanh bằng những con đường nhựa. Điều này biến các quảng trường này thành những bộ tản nhiệt, làm tăng nhiệt độ của Paris cao hơn 10 độ C so với vùng nông thôn gần đó.

Vào tháng 8-2003, gần 15.000 người đã tử vong do các nguyên nhân liên quan đợt nắng nóng. Theo báo cáo của giới chức Pháp, nhiều người tử vong là người lớn tuổi sống trong các căn hộ có mái tôn, không có lớp cách nhiệt hoặc điều hòa không khí.

Trước tình hình trên, Pháp đã soạn thảo kế hoạch ứng phó nắng nóng quốc gia và áp dụng hệ thống đăng ký người cao tuổi hoặc người khuyết tật sống một mình, để họ có thể được kiểm tra trong các đợt nắng nóng.

Tuy nhiên, với tốc độ biến đổi khí hậu đáng kinh ngạc, những bài học của năm 2003 dường như đã lỗi thời.

"Các nhà khí hậu học nói với chúng ta rằng đợt nắng nóng năm 2003 sẽ sớm được coi là một mùa hè mát mẻ, Chúng ta phải chuẩn bị cho những điều tồi tệ hơn nhiều" – ông Florentin nói.

Trong bối cảnh đó, vào tháng 5, Thủ tướng Pháp François Bayrou đã ban hành sắc lệnh yêu cầu tất cả nơi làm việc phải lập kế hoạch ứng phó với nhiệt độ cực cao.

Chính quyền TP đã tăng cường các kế hoạch thích ứng như san lấp các bãi đậu xe nhựa đường và tăng thêm diện tích trồng cây. Trong mùa đông 2024, Paris đã có thêm 15.000 cây xanh.

Trong những năm tới, hàng trăm trường học và nhà trẻ sẽ được cải tạo với mục tiêu chống nóng, bao gồm việc tạo ra các khu vực ngoài trời râm mát. Mái của hàng chục tòa nhà công cộng sẽ được sơn trắng hoặc phủ xanh, theo hãng thông tấn dpa.

Tại những nơi không thể trồng cây, các quan chức đang dựng thêm các công trình che bóng mát và phun sương để mang lại sự thoải mái cho người dân trong những ngày nắng nóng. Giới chức TP đã mở 3 bãi tắm bên sông Seine vào mùa hè này, để người dân có nơi giải nhiệt một cách an toàn giữa những đợt nắng nóng.

Chính quyền Paris đang lên kế hoạch thay thế bãi giữ xe bằng cây xanh và tăng cường phủ xanh nhiều không gian trong TP. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Một phần quan trọng khác của kế hoạch này lắp hệ thống cách nhiệt các tòa nhà trong TP, để chúng có thể chống chịu tốt hơn với nắng nóng. Giới chức Paris cho biết kể từ năm 2023, số lượng nhà ở tư nhân được lắp đặt vật liệu cách nhiệt đã tăng từ 1.500 căn lên 7.000 căn/năm, hướng tới mục tiêu đạt 40.000 căn vào năm 2030.

Ngoài ra, mạng lưới làm mát khu vực của TP – lấy nước từ sông Seine để làm mát các tòa nhà lớn mà không cần điều hòa không khí gây hại cho môi trường – sẽ được mở rộng. Theo kế hoạch, đến năm 2042, thêm 300 tòa nhà công cộng, bao gồm nhà trẻ, trường học, bệnh viện và nhà dưỡng lão, sẽ được kết nối với hệ thống này.

KHOA ĐIỀM