Phá rào cản nhà ở xã hội

Ngày 21-5, UBND tỉnh Bạc Liêu đã tổ chức hội nghị chuyên đề "Giải pháp tháo gỡ khó khăn thực hiện Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội (NƠXH) cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân KCN giai đoạn 2021-2030" trên địa bàn tỉnh.

Chủ đầu tư "than" lãi suất còn cao

Sở Xây dựng tỉnh Bạc Liêu cho hay Thủ tướng Chính phủ giao chỉ tiêu cho tỉnh đến năm 2030 hoàn thành 1.900 căn hộ NƠXH. Trong đó, giai đoạn 2021-2025 hoàn thành 900 căn (năm 2024 được giao hoàn thành 200 căn); giai đoạn 2026-2030 hoàn thành 1.000 căn.

Theo kế hoạch phát triển nhà ở giai đoạn 2021-2025 đã được UBND tỉnh phê duyệt, trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu có 7 dự án phát triển NƠXH tại các địa phương, như: TP Bạc Liêu, huyện Hòa Bình, thị xã Giá Rai… Tuy nhiên, đến nay chưa có dự án được triển khai thực hiện theo kế hoạch. Nguyên nhân là do nguồn ngân sách còn hạn chế nên chưa dành được kinh phí cho hỗ trợ, phát triển NƠXH; một số danh mục phát triển NƠXH nằm xa trung tâm tỉnh nên chưa thu hút được chủ đầu tư (CĐT). Ông Huỳnh Hữu Trí, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bạc Liêu, cho biết để thực hiện tốt công tác phát triển NƠXH cần phải đa dạng hóa nguồn lực.

Tháng 6-2023, UBND tỉnh Bình Dương đã công bố danh mục 4 dự án phát triển NƠXH trên địa bàn tỉnh đề xuất được vay ưu đãi theo đề nghị của Sở Xây dựng. "Ðây là các dự án NƠXH đáp ứng điều kiện, tiêu chí vay ưu đãi phát triển theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng về danh mục dự án, đối tượng, điều kiện, tiêu chí vay ưu đãi phát triển NƠXH, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ" - ông Võ Hoàng Ngân, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương, thông tin. Tuy nhiên, theo ghi nhận, đến thời điểm hiện tại, chỉ có Khu NƠXH An Sinh thuộc Khu Đô thị sinh thái Chánh Mỹ của Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và Đô thị (Doanh nghiệp (DN) Nhà nước trực thuộc Bộ Xây dựng) được Ngân hàng BIDV - chi nhánh Hà Nội giải ngân khoảng 390 tỉ đồng, trong đó 290 tỉ đồng giải ngân cho DN và 100 tỉ đồng là bảo lãnh cho khách hàng.

Trong khi đó, đại diện Công ty CP Đầu tư và Phát triển Thuận Lợi, cho biết 2 dự án NƠXH của DN đã đủ điều kiện vay; nhu cầu vay vốn khoảng 548 tỉ đồng (80% tổng mức đầu tư) nhưng đến nay chưa giải ngân. Lý do là công ty không chủ động vay do lãi suất dù thấp hơn so với thông thường 1,5%-2% nhưng vẫn còn cao. Theo DN này, cần rút ngắn thời gian, đơn giản hóa quy trình, thủ tục hành chính tạo điều kiện thuận lợi cho CĐT, người mua nhà có thu nhập trung bình, thấp tiếp cận gói tín dụng. Mặt khác, nên hạ mức lãi suất vay phù hợp với người thu nhập thấp, không vượt quá 50% lãi suất vay bình quân của các ngân hàng thương mại; tăng thêm thời gian ưu đãi vay vốn đối với CĐT và người mua nhà.

Về tình hình triển khai nguồn vốn tín dụng ưu đãi từ gói 120.000 tỉ đồng, ông Hà Minh Hải, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, cho biết thành phố có 6 dự án đã có trong danh mục công bố nhưng chưa tiếp cận vốn vay; 4 dự án đề xuất nhu cầu vay vốn (trong đó 3 dự án đầu tư xây dựng NƠXH và 1 dự án đầu tư cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư) với tổng số khoảng 2.809 căn hộ, nhu cầu vay vốn khoảng 3.183 tỉ đồng; 2 dự án đủ điều kiện nhưng chưa đề xuất vay vốn.

Từ năm 2019, khu nhà ở xã hội của Công ty Lê Thành trên đường Lê Tấn Bê (quận Bình Tân, TP HCM) được đưa vào sử dụng, với quy mô 930 căn hộ. Dự án này có giá khởi điểm khoảng 500 triệu đồng một căn. Sau 3 năm, các căn hộ đều kín người ở Ảnh: TẤN THẠNH

Kiến nghị công bố danh mục dự án

Trong báo cáo gửi Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề, chất vấn lĩnh vực xây dựng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết hiện các ngân hàng đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền khoảng 7.000 tỉ đồng; trong đó đã có 8 dự án NƠXH tại 7 địa phương được giải ngân với số vốn khoảng 640 tỉ đồng, chiếm chưa đến 1%.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị đánh giá việc triển khai gói hỗ trợ tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng theo Nghị quyết số 33 bước đầu còn chậm. Gói tín dụng gặp vướng mắc như: Việc công bố danh mục NƠXH đủ điều kiện vay còn hạn chế: Đến nay, đã có 129 dự án, với quy mô 114.934 căn được khởi công xây dựng. Tuy nhiên, mới chỉ có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay theo chương trình với nhu cầu vay vốn hơn 30.000 tỉ đồng; còn 59 dự án đã khởi công nhưng chưa được đưa vào danh mục đủ điều kiện vay của các địa phương. Ngoài ra, một số CĐT không đủ điều kiện về tín dụng như: không bảo đảm điều kiện dư nợ tín dụng; không có tài sản khác để thực hiện bảo đảm tín dụng (dự án NƠXH được miễn tiền sử dụng đất nên không đủ điều kiện thế chấp); đã vay tại các tổ chức tín dụng khác.

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), cần có sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương quyết liệt đẩy nhanh tiến độ triển khai Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ, từ đó tạo ra các dự án nhà ở để các NH thương mại xem xét cho vay. Trên cơ sở đó, NHNN kiến nghị Bộ Xây dựng tổng hợp, thông báo danh mục những dự án đủ điều kiện thuận lợi cho các NH thương mại tra cứu, xem xét cho vay theo nhiệm vụ được giao. Các bộ, ngành rà soát các quy định về Luật Thuế thu nhập cá nhân, tạo thuận lợi cho người mua nhà đáp ứng điều kiện về thu nhập để hưởng chính sách ưu đãi về NƠXH. NHNN cũng kiến nghị UBND các tỉnh, thành phố khẩn trương công bố danh mục các dự án NƠXH, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư.

Thời gian tới, NHNN sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng trong việc xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn Luật Nhà ở; theo dõi tình hình triển khai chương trình để đề xuất sửa đổi cho phù hợp với thực tế triển khai.

Nhóm phóng viên