Phải biến văn hóa thành trụ cột phát triển

"Đêm bảo tàng" là sản phẩm được Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đầu tư kỹ lưỡng, triển khai thí điểm từ tháng 10/2025 đến tháng 3/2026, tổ chức vào thứ Sáu cuối cùng mỗi tháng theo các chủ đề khác nhau, riêng 3 tháng còn lại của năm 2025 dự kiến lần lượt sẽ là các chủ đề: "Thu quyến rũ" (ngày 31/10), "Chuyện phố mùa đông" (ngày 28/11) và "Thương nhớ mười hai" (ngày 26/12).

Khách tham quan tour đêm Hoàng thành Thăng Long - một trong những hoạt động văn hóa ý nghĩa ở Thủ đô Hà Nội.

Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, là một trong những bảo tàng có vị trí quan trọng nhất trong việc lưu trữ, phát huy kho tàng di sản văn hóa - nghệ thuật quốc gia. Theo những thông tin mà ông Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng chia sẻ với báo chí thì với sản phẩm "Đêm bảo tàng", đơn vị kỳ vọng sẽ đem đến sự trải nghiệm hấp dẫn cho người dân, du khách khi lần đầu tiên Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam mở cửa buổi tối với các hoạt động nghệ thuật đa dạng.

Bên cạnh việc du khách tự do tham quan bảo tàng khi lên đèn, thưởng lãm bộ sưu tập hiện vật và các tác phẩm giá trị cùng ứng dụng thuyết minh tự động iMuseum VFA, "Đêm bảo tàng" còn có nhiều điểm nhấn đặc biệt giúp du khách có cơ hội tham gia những hoạt động trải nghiệm thú vị như: xem họa sĩ vẽ trực họa, được hướng dẫn vẽ ký họa, thực hành thủ công như trang trí đèn lồng giấy dó, in tranh khắc gỗ... Khách còn có cơ hội gặp gỡ chuyên gia, nhà nghiên cứu tìm hiểu về 9 bảo vật quốc gia cùng các hiện vật giá trị, tác phẩm tiêu biểu của mỹ thuật Việt Nam; thưởng thức chương trình nghệ thuật và giao lưu cùng nghệ sĩ khách mời...

"Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam sở hữu một khối lượng lớn tác phẩm mỹ thuật của các danh họa nổi tiếng các thời kỳ, đặc biệt là những bảo vật quốc gia. Chúng tôi mong muốn “Đêm bảo tàng” khi ra mắt sẽ tạo thêm những không gian đầy sức hút, thậm chí mang nhiều "ẩn số" kích thích sự tò mò, để lôi cuốn nhiều hơn du khách trong nước và quốc tế đến với Bảo tàng. Chủ đề và nội dung của các hoạt động được thay đổi qua mỗi tháng cũng góp phần mang lại trải nghiệm mới mẻ, phù hợp với chuyển động bốn mùa và nhịp sống năng động Thủ đô..." - ông Nguyễn Anh Minh nhấn mạnh.

Như vậy là, nếu làm được như kỳ vọng, thì Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã có một sự đột phá sáng tạo trong cách nghĩ cách làm, đóng góp được một sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc cho Thủ đô Hà Nội.

Hà Nội đang quyết tâm biến công nghiệp văn hóa thành ngành kinh tế mũi nhọn. Đặc biệt, kể từ năm 2019, khi chính thức gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO, Hà Nội đã có nhiều chuyển biến trong hoạt động văn hóa, với sự đóng góp rất lớn của các đơn vị chức năng cả Trung ương lẫn địa phương.

Nghị quyết số 09- NQ/TU ngày 22/2/2022 của Thành ủy Hà Nội về “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến 2030, tầm nhìn đến 2045” là nghị quyết riêng đầu tiên về công nghiệp văn hóa, thể hiện tư duy chiến lược khi coi văn hóa vừa là nền tảng tinh thần, vừa là nguồn lực kinh tế.

Mới đây, ngày 5/7/2025, HĐND TP Hà Nội ban hành Nghị quyết số 24/2025/NQ-HĐND về tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa, cùng Nghị quyết số 25/2025/NQ-HĐND về khu phát triển thương mại và văn hóa.

Nếu năm 2024, công nghiệp văn hóa mới chỉ đóng góp 3,7% trong tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) Hà Nội, thì tỉ lệ này đang tiến tới con số 5% cho năm 2025 này. Đó là nền móng để Hà Nội đạt được các mục tiêu đã đề ra cho việc phát triển công nghiệp văn hóa. Nói như ông Jonathan Wallace Baker - Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam thì “Hà Nội đang dần biến văn hóa thành trụ cột phát triển Thủ đô”.

Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP Hà Nội khóa XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030, tổ chức sáng 16/10/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã gợi ý Hà Nội phải được kiến tạo như một "Thành phố văn hiến - bản sắc - sáng tạo", hướng tới một "Thủ đô văn minh - hiện đại - bền vững" với trí tuệ thời đại và tầm vóc toàn cầu. Muốn vậy, chiến lược phát triển phải gắn kết đồng bộ giữa văn hóa, không gian, kinh tế và con người.

Trên cơ sở đó, hình thành "ba cực sáng tạo" gồm: Di sản, Tri thức và Công nghệ. Đây sẽ là trục dẫn dắt sức sáng tạo của toàn Thủ đô, khai thác tối đa giá trị lịch sử, tri thức và công nghệ, biến Hà Nội thành đô thị hội tụ quá khứ, hiện tại và tương lai.

Lương Duy Cường