Phân cấp, phân quyền đi đôi với phân trách nhiệm

Quang cảnh phiên họp

Phân cấp, phân quyền đi đôi với trách nhiệm

Một trong những nội dung quan trọng nhất được nhiều đại biểu quan tâm là vấn đề phân cấp, phân quyền và ủy quyền giữa trung ương và địa phương. Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh (Vĩnh Phúc) đề nghị bổ sung quy định cụ thể về việc giao quyền cho Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân các cấp trong trường hợp Chủ tịch Hội đồng nhân dân bị xử lý kỷ luật và phải bãi nhiệm. Ông nhấn mạnh, việc này nhằm đảm bảo sự liên tục trong quản lý nhà nước ở địa phương.

Đại biểu Nguyễn Duy Minh (Đà Nẵng) thì cho rằng, để tăng hiệu lực quản lý hành chính nhà nước, cần mạnh dạn trao thêm quyền quyết định cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp thay vì dàn trải trách nhiệm trong tập thể. Ông cũng đề nghị bỏ một số quy định làm trì trệ quy trình ra quyết định của Ủy ban nhân dân.

Trong khi đó, đại biểu Phạm Thị Kiều (Đắk Nông) nhấn mạnh, phân cấp phải đi đôi với kiểm soát quyền lực. Bà đề nghị bổ sung quy định tăng cường giám sát trách nhiệm của chính quyền địa phương khi được giao quyền hạn rộng hơn.

Đại biểu Trương Minh Tân (Hải Phòng) nhận định rằng: "Việc phân cấp và phân quyền là xu thế tất yếu để các chính quyền địa phương có thể linh hoạt hơn trong việc giải quyết các vấn đề cụ thể của mình. Tuy nhiên, cần phải có các quy định rõ ràng về trách nhiệm và nghĩa vụ của các cơ quan địa phương khi được phân cấp và phân quyền. Điều này sẽ giúp tránh tình trạng đùn đẩy trách nhiệm và thiếu sự phối hợp giữa các cấp chính quyền."

Đại biểu Lê Thị Thanh Bình (Quảng Ngãi) cũng nhấn mạnh rằng việc phân quyền cần phải đi đôi với việc xây dựng các cơ chế giám sát, kiểm tra. Bà chia sẻ: "Nếu phân quyền mà không có cơ chế giám sát rõ ràng, sẽ rất dễ dẫn đến tình trạng các địa phương không thực hiện đúng mục tiêu chung của quốc gia. Vì vậy, việc phân cấp phải đi kèm với trách nhiệm giám sát từ phía cơ quan cấp trên để đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả."

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Minh Khoa (An Giang) lại đề xuất rằng cần phải phân biệt rõ ràng giữa phân cấp và ủy quyền, bởi vì hai khái niệm này có những đặc điểm rất khác nhau về mức độ và phạm vi quyền lực. Ông cho rằng phân cấp cần được áp dụng cho những nhiệm vụ mang tính chiến lược, dài hạn, trong khi ủy quyền có thể áp dụng cho những nhiệm vụ cụ thể và ngắn hạn hơn. Ông nói: "Phân quyền phải được thực hiện ở các cấp hành chính có đủ thẩm quyền và khả năng tổ chức thực hiện. Còn ủy quyền chỉ là một biện pháp tạm thời, khi một cơ quan không có đủ năng lực để xử lý một vấn đề nào đó."

Một vấn đề được Đại biểu Nguyễn Hoàng Sơn (Lâm Đồng) đưa ra là việc phân quyền cần phải đi kèm với việc nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ địa phương. Ông cho rằng, dù phân quyền có thể giúp các địa phương chủ động hơn trong việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển, nhưng nếu đội ngũ cán bộ không đủ năng lực, thì chính quyền địa phương sẽ gặp khó khăn trong việc thực thi nhiệm vụ. "Phân quyền là cần thiết, nhưng nếu không chú trọng đến đào tạo đội ngũ cán bộ có đủ chuyên môn và phẩm chất đạo đức, việc thực hiện các chính sách sẽ không đạt được hiệu quả cao," ông Sơn chia sẻ.

Đại biểu Trần Thị Ngọc Lan (TP. Hồ Chí Minh) cũng đề cập đến một vấn đề quan trọng trong việc phân cấp, đó là cơ chế kiểm tra và đánh giá kết quả thực hiện. Bà cho rằng, cần phải xây dựng một hệ thống giám sát hiệu quả để đảm bảo các quyết định từ chính quyền địa phương không đi ngược lại lợi ích chung của đất nước. "Các cơ quan nhà nước phải có cơ chế kiểm tra, đánh giá định kỳ và đảm bảo rằng các quyết định được đưa ra từ chính quyền địa phương đều phù hợp với các nguyên tắc và mục tiêu phát triển chung," bà nói.

Cần xem xét cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của chính quyền địa phương

Về tổ chức chính quyền địa phương, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, mô hình tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân như hiện nay là hợp lý, nhưng cần xem xét để thống nhất mô hình chính quyền đô thị trên cả nước. Ông đề xuất nghiên cứu mở rộng mô hình chính quyền đô thị không có Hội đồng nhân dân cấp quận, cấp phường như đang thí điểm tại một số địa phương.

Tại Điều 36 về cơ cấu tổ chức Ủy ban nhân dân, nhiều đại biểu đề nghị bổ sung Ủy viên phụ trách quân sự cấp huyện vào thành phần Ủy ban nhân dân. Đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt (Hà Nội) phân tích, mặc dù lực lượng công an cấp huyện không còn tổ chức độc lập nhưng lực lượng quân sự vẫn giữ vai trò quan trọng trong quản lý quốc phòng địa phương.

Về nhiệm vụ và quyền hạn của chính quyền địa phương, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) đề xuất rà soát lại quy định về tiêu chuẩn đại biểu Hội đồng nhân dân, trong đó yêu cầu phải có quốc tịch Việt Nam duy nhất nhằm đảm bảo tính nhất quán trong bộ máy chính trị.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) đề nghị nghiên cứu bổ sung quyền hạn cho chính quyền địa phương trong việc ban hành các quy định đặc thù phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội từng địa phương. Bà nhấn mạnh, việc này giúp các địa phương có cơ chế linh hoạt hơn trong quản lý, phát triển kinh tế.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa - Vũng Tàu) nêu vấn đề phân quyền đi đôi với trách nhiệm tài chính. Ông cho rằng, nếu chỉ giao quyền mà không đi kèm cơ chế tài chính phù hợp thì sẽ không đạt hiệu quả thực chất. Ông đề xuất xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả phân quyền để điều chỉnh phù hợp với năng lực của từng địa phương.

Đối với chế độ làm việc của chính quyền địa phương, đại biểu Trần Văn Khải (Hà Nam) nhấn mạnh sự cần thiết của việc tách bạch giữa chế độ làm việc tập thể và chế độ làm việc thủ trưởng trong Ủy ban nhân dân. Ông đề xuất quy định rõ ràng hơn về phạm vi quyền hạn của Chủ tịch Ủy ban nhân dân nhằm đảm bảo tính linh hoạt trong điều hành.

Một số đại biểu, như Nguyễn Phương Thủy (Hà Nội), cho rằng quy định về chế độ làm việc của chính quyền địa phương cần có sự điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn. Cụ thể, việc tổ chức các cuộc họp Hội đồng nhân dân và Thường trực Hội đồng nhân dân cần linh hoạt hơn để tránh hình thức, lãng phí thời gian.

Sau khi lắng nghe các ý kiến đại biểu, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Bộ Nội vụ tiếp thu, nghiên cứu chỉnh lý dự thảo luật để trình Quốc hội thông qua trong kỳ họp tới. Ông khẳng định, việc sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương lần này là dấu mốc quan trọng trong cải cách bộ máy nhà nước, góp phần nâng cao năng lực quản lý, điều hành của chính quyền địa phương, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Dự kiến, sau khi chỉnh sửa, dự thảo Luật sẽ tiếp tục được xem xét trong các kỳ họp tiếp theo nhằm đảm bảo hoàn thiện trước khi chính thức được thông qua.

Trần Hương