Phản chiếu - Reflet: 'Luồng gió mới của múa đương đại'

Không băng rôn, không ồn ào quảng cáo, vậy mà khi tôi biết và tìm đến Viện Pháp Việt Nam tại Đà Nẵng để xin vé xem “Phản chiếu - Reflet” thì đành ngậm ngùi quay về vì “Vé đã hết ngay sau khi chúng tôi thông báo ngày phát vé vài ngày, chị à”. Không chịu bó tay, tôi xoay xở nhờ các mối quen biết, và rồi cũng nhận được lời nhắn của một người bạn: “Chị yên tâm, tôi sẽ tặng chị hai vé”.

Và sau đây là những gì tôi đã xem, đã biết và kể cho các bạn.

“Phản chiếu - Reflet” là đêm diễn của nghệ sĩ người Pháp gốc Việt: Xuân Lê và nghệ sĩ Shinhya Peng gốc Đài Loan nhưng định cư ở Paris và nói tiếng Pháp. Đây là tác phẩm thứ hai mà Xuân Lê giới thiệu tới khán giả Việt Nam, sau thành công của vở “Vòng lặp” vào năm 2019. Chuyến công diễn “Phản chiếu - Reflet” bắt đầu từ tối 26/5, Đà Nẵng và những khán giả Đà Nẵng - những người Việt Nam đầu tiên là trải nghiệm đầu tiên của hai nghệ sĩ với công chúng Việt Nam, tiếp theo là TP.HCM đêm 29/5, tới Huế đêm 1/6 và Hà Nội đêm 4/6.

Ảnh: Viện Pháp tại Đà Nẵng cung cấp

Theo giới thiệu của nhà tổ chức, ở “Phản chiếu - Reflet”: Công chúng có cơ hội thưởng thức nghệ thuật biểu diễn của hai nghệ sĩ được quốc tế công nhận. Những người sẽ đưa chúng ta vào một cuộc hành trình đầy chất thơ mang tên “Phản chiếu” do Xuân Lê là tác giả đồng thời là nghệ sĩ biểu diễn tác phẩm này, cùng nữ nghệ sĩ kiêm biên đạo múa người Đài Loan Shihya Peng thể hiện.

Xuân Lê nhẹ nhàng trên đôi giày Patin tựa như ở trạng thái không trọng lượng, cựu vô địch Pháp ở giải trượt slalom tự do (Patin nghệ thuật) tác giả chương trình này với mong muốn đưa chúng ta vào một cuộc đối thoại với chính mình và với những người khác không phải bằng ngôn ngữ - một sự tự vấn về chính chúng ta, thông qua cuộc đối thoại của cơ thể. Bởi “Phản chiếu” đồng thời là hình ảnh mà chúng ta nhìn thấy, chúng ta gửi đi và chúng ta cảm nhận. Đó cũng là cuộc giao lưu cần nắm bắt và phát triển trong suốt cuộc đời của chúng ta, một dòng xoáy năng lượng mãnh liệt nhưng cũng hết sức tĩnh tại, khiến người xem tự vấn về nguồn cội và về những mối quan hệ được dệt nên trong đời sống thông qua các chuyển động.

Cũng theo nhà tổ chức “Về mặt biểu trưng sự giao lưu này có thể là của hai cá nhân và cũng có thể được áp dụng để phản ánh mối quan hệ giữa hai đất nước cùng quan sát, trao đổi và học hỏi mỗi ngày để hiểu rõ hơn”.

Chuyến du hành tiếp theo trong “Phản chiếu - Reflet” diễn ra với nữ nghệ sĩ Shinhya Peng trong phần múa duo, đặt ra câu hỏi về tính hai mặt của sự tồn tại thông qua ngôn ngữ cơ thể đầy chất thơ. “Phản chiếu” kiếm tìm sự cân bằng nhưng đồng thời cũng là quá trình khám phá nội tâm: khán giả như được bước vào tâm điểm của hành trình cảm xúc nơi hữu hình đối thoại với vô hình. Bằng những đường trượt mềm mại và những vũ điệu tinh tế, hai vũ công đối diện, soi chiếu lẫn nhau nhưng cũng là đang đối diện với bản ngã của chính mình.

Có một điều khiến Shinhya Peng thích thú đó là một khán giả tại đêm diễn đã cảm nhận và hiểu đúng những gì cô muốn nói, muốn kể qua ngôn ngữ hình thể, ở đoạn múa solo cùng chiếc bóng đèn nhỏ, đó là tình cảm của người mẹ với hình hài đứa con cô đang mang trong mình. Đoạn múa solo ngắn nhưng thật sự ấn tượng.

Ảnh: Viện Pháp tại Đà Nẵng cung cấp

Một thú vị mà “Phản chiếu - Reflet”đem tới cho người xem, đó là phần giao lưu giữa hai nghệ sĩ và khán giả ở cuối chương trình. Nhờ đó mà chúng ta biết thêm: “Lần đầu tiên chương trình này biểu diễn ở Paris cách đây một năm, sau đó tôi đã đi trình diễn ở quanh nước Pháp và Châu Âu. Đây là lần đầu tiên trình diễn ở Việt Nam” (nghệ sĩ Xuân Lê trả lời một khán giả); Khi một khán giả hỏi về quá trình tập patin, Xuân Lê đã cho biết: “Xuân Lê bắt đầu tập Patin từ 5 tuổi, sau đó tập slalom. Xuân Lê đã từng đi thi đấu ở Pháp và từng về Việt Nam thi đấu rồi từ đó mới tập nhảy. Sau khi biểu diễn ở nhiều nơi, năm 2016 Xuân Lê đã chính thức thành lập công ty riêng của mình”.

Sau cảm nhận của một khán giả “Mình nhận xét âm nhạc và động tác múa rất khớp với nhau chính điều này đã mang lại cảm xúc lớn cho người xem” trả lời câu hỏi: "Vậy âm nhạc có phải được viết riêng cho múa? Các bạn đã tập với nhạc trong bao lâu?" nghệ sĩ Xuân Lê cho biết: “Phần âm nhạc của tác phẩm do một nhạc sĩ viết riêng chứ không phải lấy từ âm nhạc có sẵn… Hai nghệ sĩ đã tập với nhau trong vòng 3-4 tháng”.

Có những câu hỏi cho thấy người hỏi có kinh nghiệm về múa đương đại như “Phần biểu diễn của hai nghệ sĩ có sự đặc tả rất lớn ở thông điệp ánh sáng, ngôn ngữ biểu diễn, vậy thách thức lớn nhất của hai nghệ sĩ ở tác phẩm này là gì?”, câu trả lời là: “Hai nghệ sĩ tới từ hai trường phái khác nhau. Nghệ sĩ Shihya Peng là múa cổ điển còn Xuân Lê là múa Patin, cho nên để kết hợp với nhau thì ban đầu Peng khi tập phải đếm từng nhịp còn Xuân Lê thì cảm nhận được âm nhạc tốt nên feeling theo, nhưng sau mỗi lần như vậy, người quyết định cuối cùng là Xuân Lê” (Shihya Peng). “Để kết hợp được giữa một người múa bằng chân đất và một người múa bằng patin là rất khó nên phải mất nhiều thời gian tập. Đó là những đặc điểm mà múa đương đại đang cần và có những khó khăn giữa múa cổ điển và múa đương đại cho nên chúng tôi đã cố gắng rất nhiều để có thể kết hợp thành công” (Xuân Lê).

Theo đề nghị của một bạn sinh viên, nghệ sĩ Xuân Lê đã cho biết: “Ý tưởng câu chuyện bắt nguồn từ chuyện con người được sinh ra là một cá thể chung như thế nào… rồi bị tách ra làm hai… và câu chuyện tiếp tục tiếp diễn về những mối quan hệ được dệt nên trong đời sống thông qua các chuyển động… Kết thúc câu chuyện là sự kết nối Xuân Lê với tổ tiên người Việt trong màn trình diễn có ánh sáng và khói mờ của hương trầm”.

Trả lời câu hỏi cuối cùng của ông Nguyễn Ngọc Bình, chủ tịch liên hiệp các tổ chức hữu nghị Đà Nẵng: “trong tương lai Xuân Lê có kế hoạch gì sử dụng tài năng của em làm sâu sắc, tăng cường mối quan hệ hữu nghị Việt - Pháp?”. Nghệ sĩ Xuân Lê cho biết: “Trước khi có dịch bệnh thì Xuân Lê và đội múa cũng có một dự án lớn, nhưng vì dịch bệnh nên phải tạm ngưng. Sắp tới Xuân Lê mong tiếp tục hoàn thành dự án để mang tới Việt Nam biểu diễn. Xuân Lê rất vui và hân hạnh nếu sau này có thể cùng múa với các nghệ sĩ Việt Nam”.

Vâng, và những người yêu nghệ thuật nói chung, múa đương đại nói riêng sẽ rất vui và luôn đón chờ những điều mới mẻ mà làn gió mới của múa đương đại Xuân Lê đem lại.

Lần đầu tiên xem một chương trình nghệ thuật tại Nhà hát Tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh nên ấn tượng của tôi khá mạnh, trước tiên là về không gian nhà hát trang trí phong cách cổ điển, cách bố trí sân khấu và người xem rất gần gũi. Ấn tượng tiếp theo là bài phát biểu của ông Giám đốc ủy quyền Viện Pháp VN tại Đà Nẵng: Một bài phát biểu dài, (tôi không biết tiếng Pháp nên đoán chắc là giới thiệu về hai nghệ sĩ, về tác phẩm). Tôi chỉ hơi tiếc là: giá như cùng với việc giới thiệu bằng chữ ở màn hình, người xem được biết và hiểu thêm những gì ông nói qua cô phiên dịch(chứ không để cô đứng im lặng bên ông suốt thời gian ông nói) thì hẳn sẽ đầy đủ, thú vị, hiểu và biết thêm nhiều hơn về đêm diễn. Tôi sẽ có nhiều điều kể hơn với các bạn. Nhưng thôi, bỏ qua những điều nhỏ nhặt đó, bởi những gì tôi kể với các bạn trên đây chắc cũng tạm đủ để các bạn thấy hứng thú đón chờ những buổi diễn tiếp theo của chuyến công diễn “Phản chiếu-Reflet” ở Việt Nam.

Hẹn gặp lại Xuân Lê và các nghệ sĩ ở những dự án tiếp theo.

Ánh Quyên/VOV Cựu BTV chương trình Ca nhạc theo yêu cầu thính giả