Phát hiện chấn động: 100 kiến trúc cổ ẩn mình suốt hàng thế kỷ ở Andes

Các nhà nghiên cứu ghi lại một cấu trúc tại Gran Pajatén trong chuyến thám hiểm năm 2022.

Quỹ Di sản Thế giới (World Monuments Fund – WMF) vừa công bố một phát hiện khảo cổ học quy mô lớn tại Gran Pajatén – một trong những di chỉ quan trọng bậc nhất của nền văn minh Chachapoya ở vùng núi Andes, Peru.

Theo thông cáo báo chí từ WMF, hơn 100 công trình kiến trúc cổ chưa từng được biết đến đã được xác định và ghi nhận tại khu vực Gran Pajatén, thuộc Công viên Quốc gia Río Abiseo – di sản hỗn hợp thế giới được UNESCO công nhận từ những năm 1960.

Đây được xem là “cột mốc lớn” giúp mở rộng hiểu biết về quy hoạch định cư, kiến trúc và tầm ảnh hưởng của người Chachapoya trong khu vực.

Các công trình kiến trúc tại địa điểm Los Pinchudos ở Công viên Quốc gia Río Abiseo.

Công nghệ hiện đại làm sáng tỏ quá khứ bị che phủ

Trước đây, nhiều phần của khu phức hợp vẫn bị che khuất bởi thảm thực vật dày đặc suốt hàng thập kỷ, khiến giới nghiên cứu gặp khó khăn trong việc xác định niên đại và quy mô thực sự của khu di tích.

Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại như quét LiDAR từ trên không và thủ công, phân tích địa hình và ảnh số, các nhà khảo cổ học đã dựng lại được hình ảnh chân thực của Gran Pajatén mà không ảnh hưởng tới hệ sinh thái mong manh nơi đây.

Bà Bénédicte de Montlaur, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành WMF chia sẻ: “Ý nghĩa không chỉ nằm ở quy mô phát hiện, mà còn ở cách chúng tôi làm điều đó – sử dụng công nghệ để kể lại câu chuyện một cách sống động, bảo tồn được môi trường.”

Một nhà nghiên cứu của Quỹ Di tích Thế giới đang kiểm tra các tác phẩm điêu khắc phù điêu ở bên ngoài một công trình tại địa điểm Gran Pajaten trong chuyến thám hiểm năm 2024.

Ông Juan Pablo de la Puente Brunke, Giám đốc điều hành WMF tại Peru cho biết thêm: “Phát hiện này mở rộng hiểu biết của chúng tôi về Gran Pajatén. Nó không còn là một khu phức hợp đơn lẻ, mà là một phần của mạng lưới định cư tiền Tây Ban Nha có tổ chức và phát triển qua nhiều thời kỳ.”

Các bằng chứng khảo cổ mới còn cho thấy Gran Pajatén có thể có niên đại sớm hơn thế kỷ 14 như ước tính trước đây. Hệ thống đường sá xung quanh cho thấy sự kết nối và tổ chức bài bản của một vùng lãnh thổ rộng lớn.

Một cầu thang được khai quật một phần tại một công trình ở Gran Pajatén trong chuyến thám hiểm năm 2024.

Văn minh Chachapoya – người của rừng mây

Người Chachapoya, hay còn gọi là “người của rừng mây”, sinh sống ở vùng đông bắc dãy Andes, Peru từ thế kỷ VII đến XVI, ở độ cao khoảng 2.000 – 3.000 mét so với mực nước biển.

Họ nổi bật với các công trình kiến trúc hình tròn độc đáo, giàn thờ nghi lễ, hệ thống mộ đá dựng bên vách núi và ruộng bậc thang canh tác.

Họ từng chống cự mạnh mẽ trước sức bành trướng của đế chế Inca, dù cuối cùng cũng bị sáp nhập không lâu trước khi người Tây Ban Nha đặt chân đến vùng đất này.

Hiện nay, một triển lãm miễn phí về văn hóa Chachapoya đang được tổ chức tại Bảo tàng Nghệ thuật Lima (MALI) từ ngày 21/5 đến 18/6, giúp công chúng hiểu rõ hơn về phát hiện của WMF và lịch sử độc đáo của nền văn minh này.

Theo IE/WMF

Hải Yến