Phát hiện khảo cổ quan trọng về thời tiền sử tại Nghệ An

Một số hiện vật công cụ đá thuộc văn hóa Quỳnh Văn đang được lưu giữ tại Bảo tàng Nghệ An. Ảnh: nhandan.vn

Bảo tàng Nghệ An phối hợp với Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cùng các chuyên gia đến từ Khoa Khảo cổ học và Nhân học (Đại học Quốc gia Australia) đã phối hợp tiến hành khai quật khảo cổ.

Cụ thể, tại 2 hố khai quật có tổng diện tích gần 20 m2 đã tìm thấy nhiều hiện vật quý có niên đại tiền sử, gồm: Rìu đá, mảnh tước, chày nghiền, bếp và các mảnh xương động vật. Những hiện vật này được xác định thuộc về cư dân cổ từng sinh sống ven biển miền Trung Việt Nam cách đây hàng nghìn năm.

Đặc biệt, tại hố số 2, đoàn khảo cổ đã phát hiện 9 bộ di cốt người tiền sử nằm dưới độ sâu khoảng 3m so với mặt đất. Phần lớn các di cốt được táng theo tư thế bó gối, phân bố dày đặc, cách nhau khoảng 50cm; trong đó có 3 di cốt được xếp chồng lên nhau và ngăn cách bởi lớp đất mỏng, xung quanh là các lớp vỏ nhuyễn thể. Đáng chú ý, một số di cốt còn phát hiện đồ trang sức làm từ vỏ sò, vỏ ốc. Điều này cho thấy, cư dân thời kỳ này đã có tín ngưỡng và trình độ chế tác thủ công khá phát triển.

Bước đầu, các chuyên gia khảo cổ học đánh giá, việc phát hiện nhiều hiện vật, đặc biệt là khu mộ táng lần này là một trong những phát hiện quan trọng, góp phần làm sáng tỏ thêm giá trị lịch sử - văn hóa của khu vực Quỳnh Văn - vốn được biết đến là một địa điểm khảo cổ quan trọng với nhiều phát hiện có ý nghĩa về thời tiền sử.

Các hiện vật và di cốt sau đợt khai quật này sẽ được các chuyên gia đưa đi kiểm định carbon phóng xạ - C14 để xác định niên đại cũng như nghiên cứu sâu về nền văn hóa Quỳnh Văn. Sau khi có kết quả kiểm định, đoàn chuyên gia sẽ đề xuất một đợt khai quật quy mô lớn hơn trong thời gian tới.

Văn hóa Quỳnh Văn thuộc hậu kỳ thời đại đá mới, niên đại mở đầu vào khoảng 6.000 năm và kết thúc vào khoảng 4.000 năm cách ngày nay, phân bố chủ yếu ở đồng bằng ven biển Nghệ An, Hà Tĩnh; thuộc loại hình di tích cồn sò điệp, có độ dày 5 - 6m, diện tích rộng, cách biển khoảng 1 - 10 km.

Mở đầu là phát hiện và khai quật một số địa điểm cồn sò điệp ở khu vực Cầu Giát (huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An) vào những năm 1930 - 1932 bởi các học giả người Pháp. Qua đợt khai quật của các nhà khảo cổ học vào năm 1963 - 1964, phát hiện thêm 5 địa điểm cồn sò điệp chung quanh di tích Quỳnh Văn. Năm 1976, Khoa Lịch sử, Trường đại học Tổng hợp Hà Nội và năm 1979 Viện khảo cổ học trong quá trình thám sát đã phát hiện thêm 15 địa điểm mới thuộc văn hóa Quỳnh Văn; trong đó có 2 địa điểm được khai quật là Cồn Đất, Gò Lạp Bắc (ở Nghệ An). Đến nay, các nhà khoa học đã phát hiện được 21 địa điểm văn hóa Quỳnh Văn. Các dấu tích cư trú bao gồm: bếp, mộ táng, công cụ đá, đồ xương, mảnh gốm và nhiều vỏ nhuyễn thể cho thấy lối sống gắn liền với biển và hoạt động săn bắt, hái lượm của cư dân thời tiền sử sống ven biển cách đây hàng nghìn năm.

Năm 2017, di chỉ khảo cổ học Quỳnh Văn được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích quốc gia.

Hải An (TTXVN)