Phát hiện lượng băng giá khổng lồ trên đỉnh núi ở Sao Hỏa

Các tàu sứ mệnh ExoMars và Mars Express của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu đã tìm thấy băng giá trên núi lửa Tharsis, những ngọn núi lửa cao nhất trong Hệ Mặt trời.

Các nhà khoa học hành tinh trước đây từng nghĩ rằng băng giá sẽ không thể tồn tại ở khu vực này trên Sao Hỏa, mặc dù trước đó vào năm 2024, người ta đã thông báo rằng Mars Express đã tìm thấy bằng chứng về nước đóng băng ở xích đạo của Sao Hỏa .

Hình ảnh núi lửa Olympus Mons trên sao Hỏa, hiển thị sương giá màu trắng-xanh trên đỉnh. Được chụp bởi tàu quỹ đạo Mars Express. Tín dụng: ESA/DLR/FU Berlin

Sương giá xuất hiện thành từng mảng và tồn tại trong vài giờ xung quanh lúc mặt trời mọc trên sao Hỏa. Sau đó các miếng băng bay hơi dưới ánh sáng mặt trời.

Lớp sương giá chỉ dày bằng sợi tóc người - dày khoảng một phần trăm milimét - nhưng bao phủ một khu vực rộng lớn.

Con số này lên tới khoảng 150.000 tấn nước đóng băng và bốc hơi trong mùa lạnh trên sao Hỏa: tương đương với khoảng 60 bể bơi Olympic.

Hình ảnh mô phỏng của Olympus Mons, được chụp bởi tàu quỹ đạo Mars Express và hiển thị sương nước trên đỉnh núi lửa (màu trắng-xanh). Tín dụng: ESA/DLR/FU Berlin (A. Valantinas)

Vùng Tharsis của Sao Hỏa là nơi có nhiều núi lửa, bao gồm cả ngọn núi lửa nổi tiếng nhất ngoài Trái đất, Olympus Mons và Tharsis Montes: Ascraeus, Pavonis và Arsia Mons.

Nhiều ngọn núi lửa ở khu vực này lớn bằng hoặc lớn hơn nhiều so với đỉnh Everest trên Trái đất.

Ví dụ, Olympus Mons cao gấp ba lần Everest.

Các núi lửa có những hốc lớn được gọi là miệng núi lửa trên đỉnh, được tạo ra do sự cạn kiệt của các khoang magma trong các vụ phun trào trước đây.

Nhóm nghiên cứu đằng sau phát hiện này đưa ra giả thuyết rằng sương giá đang hình thành trên các núi lửa trên sao Hỏa vì những miệng núi lửa này tạo ra một vi khí hậu độc đáo.

Băng nước đóng băng xuất hiện màu xanh lam trong hình ảnh sai màu này của Olympus Mons, được chụp bởi Tàu quỹ đạo khí ExoMars Trace. Tín dụng: ESA/TGO/CaSSIS, CC-BY-SA 3.0 IGO

Đồng tác giả Nicolas Thomas, nhà nghiên cứu chính của Hệ thống hình ảnh bề mặt âm thanh nổi và màu sắc của TGO cho biết: “Gió di chuyển lên các sườn núi, mang không khí tương đối ẩm từ gần bề mặt lên các độ cao cao hơn, nơi nó ngưng tụ và lắng xuống dưới dạng sương giá”.

Băng giá được phát hiện trên các núi lửa Tharsis của Olympus, Arsia và Ascraeus Mons, và Ceraunius Tholus trên Sao Hỏa.

Bốn khung hình thể hiện sương nước trên Ceraunius Tholus, một ngọn núi lửa trên Sao Hỏa, được tàu quỹ đạo trinh sát sao Hỏa chụp lại. Frost được nhìn thấy có màu xanh lam, với mỗi khung hình được phóng to hơn. Khung D hiển thị cùng một khu vực tại một thời điểm khác, khi không có sương giá. Tín dụng: ESA/TGO/CaSSIS, CC-BY-SA 3.0 IGO

Nếu sương nước tồn tại trên những ngọn núi lửa lớn nhất, đáng chú ý nhất trên Sao Hỏa và có tàu vũ trụ quay quanh Sao Hỏa, tại sao sương giá chỉ mới được phát hiện?

Adomas nói: “Có một số lý do: thứ nhất, chúng ta cần một quỹ đạo cho phép chúng ta quan sát một địa điểm vào sáng sớm”.

"Thứ hai, sự lắng đọng băng giá có liên quan đến các mùa lạnh hơn trên sao Hỏa, khiến cho cơ hội phát hiện nó thậm chí còn hẹp hơn.

Ấn tượng của một nghệ sĩ về tàu quỹ đạo Mars Express. Nhà cung cấp dịch vụ: ESA/ATG medialab; Sao Hỏa: ESA/DLR/FU Berlin, CC BY-SA 3.0 Hình ảnh băng chuyền IGO: NASA/Greg Shirah

Ánh Vân