Phát hiện nhiều loại hạt cây trong 2 chiếc thuyền cổ ở Bắc Ninh

Sau hơn 20 ngày khai quật tại phường Hà Mãn, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, 2 chiếc thuyền cổ đã được làm sạch bùn đất, để lộ rõ hình dáng cùng nhiều hiện vật độc đáo.

Hai thuyền cổ này được đánh giá có quy mô lớn với chiều dài 16m, chiều ngang từ 1,95m đến hơn 2m. Mỗi thuyền được chia thành 6 khoang, trong đó khoang sâu nhất là 1,8m. Hai chiếc thuyền này được liên kết kiên cố bằng một thanh gỗ ở đầu thuyền.

Phần thành gỗ bên trong lòng thuyền hiện rõ dấu vết thời gian, các cấu kiện cũng dần lộ diện.

Trong quá trình khai quật, các chuyên gia đã cẩn thận thực hiện từng bước, ghi chép chi tiết và bảo quản cẩn thận các hiện vật thu được.

Đặc biệt, trong các khoang thuyền, các nhà khảo cổ phát hiện nhiều loại hạt cây. Đây là dữ liệu quan trọng giúp xác định thuyền từng được sử dụng để chở loại hàng hóa gì.

Tiến sĩ Phạm Văn Triệu, Phó Trưởng phòng Khảo cổ học lịch sử, thuộc Viện Khảo cổ học (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) cho biết, đây là lần đầu tiên khảo cổ học Việt Nam phát hiện cặp thuyền có kích thước lớn như vậy.

"Trong khi khai quật, điều khiến mọi người và giới khảo cổ chúng tôi ngạc nhiên là dù đã trải qua hàng nghìn năm dưới lòng đất, hai chiếc thuyền vẫn giữ được hình dáng gần như nguyên vẹn, các chi tiết gỗ vẫn còn khá chắc chắn. Đây cũng là lần đầu tiên chúng tôi phát hiện hai chiếc thuyền có kết cấu liên kết với nhau rất kiên cố bằng một thanh gỗ ở đầu thuyền", Tiến sĩ Triệu nói.

Theo chuyên gia, 2 chiếc thuyền cổ được phát hiện nằm trong phạm vi sông Dâu - con sông nổi tiếng, đóng vai trò quan trọng trong giao thương thời kỳ thịnh đạt của Luy Lâu và các giai đoạn sau này.

"Con thuyền này chúng ta chưa xác định được niên đại, nhưng có thể là bằng chứng xác thực rất cao sự tồn tại của con sông Dâu qua sự phát hiện này", ông Triệu khẳng định.

Sau khi hoàn tất việc khai quật lòng thuyền, các nhà khảo cổ sẽ bước vào giai đoạn đánh giá thực tế nhằm thu thập thêm thông tin về hình dáng, kích thước và chất liệu. Dựa trên đó, họ sẽ xác định hướng khai quật tiếp theo để bảo vệ hiện vật, tránh hư hỏng.

Trước đó, vào cuối năm 2024, trong lúc cải tạo ao nuôi cá, ông Nguyễn Văn Chiến (khu phố Công Hà, phường Hà Mãn, thị xã Thuận Thành) phát hiện 2 chiếc thuyền cổ. Vị trí phát hiện nằm trên sông Dâu – một nhánh của sông Thiên Đức (sông Đuống), sát bờ thành phía Tây của thành Luy Lâu.

Sau khi tiếp nhận thông tin và xin ý kiến cơ quan chức năng, đầu tháng 3/2025, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh phối hợp với Viện Khảo cổ học thực hiện khai quật khẩn cấp dấu tích 2 chiếc thuyền cổ.

Thông tin về 2 chiếc thuyền cổ phát lộ dưới đáy ao cá thu hút sự quan tâm của nhiều người. Người dân đổ về hiện trường để tận mắt chiêm ngưỡng hai hiện vật đặc biệt này.

Ông Nguyễn Văn Luận (phường Thanh Khương, thị xã Thuận Thành, Bắc Ninh) cho biết, khi đến xem, ông rất bất ngờ vì không rõ 2 chiếc thuyền được làm từ loại gỗ gì mà sau hàng nghìn năm vẫn giữ được gần như nguyên trạng. "Tận mắt chứng kiến những điểm độc đáo của 2 chiếc thuyền cùng sự nguyên vẹn đáng kinh ngạc, tôi thấy các chi tiết gỗ vẫn khá chắc chắn, thể hiện kỹ thuật đóng thuyền tinh xảo của người xưa", ông Luận chia sẻ.

Theo kế hoạch, đợt khai quật dự kiến kết thúc vào ngày 3/4. Sau khi đánh giá giá trị và niên đại, ngành văn hóa tỉnh Bắc Ninh sẽ xây dựng phương án bảo quản, trưng bày 2 chiếc thuyền nhằm phát huy giá trị di sản.