Phát huy giá trị thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt
Ngày 29/11, tại Nam Định, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Nam Định tổ chức Hội nghị, Hội thảo kỷ niệm 20 năm Công ước bảo vệ Di sản Văn hóa phi vật thể của UNESCO (2003-2023); đánh giá hiệu quả thực hiện Công ước đối với 'Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt'.
Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định Trần Lê Đoài nhấn mạnh, "Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt" được ghi danh là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, đã khẳng định những giá trị mang tính toàn cầu của di sản, thể hiện sự phong phú, đa dạng văn hóa của nhân loại.
Cùng với các địa phương có di sản, tỉnh Nam Định đã xây dựng Đề án “Bảo vệ và phát huy giá trị thực hành tín ngưởng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt ở Nam Định đến năm 2050"; tổ chức thực hiện các biện pháp bảo vệ và phát huy giá trị di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt theo khuyến nghị của Công ước 2003 UNESCO, Luật Di sản văn hóa (2009) và Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo (2016).
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Thị Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, sau khi được công nhận, các tỉnh, thành phố đã xây dựng chương trình hành động nhằm bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Tuy nhiên, một bộ phận nhân dân chưa hiểu đúng về hoạt động tín ngưỡng và các tập tục liên quan đến di sản trong đời sống dân cư; vấn đề thực hành không đúng không gian và lợi dụng danh hiệu di sản vẫn còn diễn ra…
Để thực hiện đầy đủ cam kết bảo vệ di sản mà Việt Nam đã cam kết với UNESCO, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa cho rằng, cần hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quy định, hướng dẫn hoạt động quản lý, thực hành di sản văn hóa phi vật thể và những giới hạn trong quy định về khai thác và sử dụng di sản. Công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát hướng dẫn thực hành di sản cần được tăng cường; việc bồi dưỡng, tập huấn, nâng cao năng lực về công tác quản lý nhà nước đối với di sản, đặc biệt là di sản có tính thiêng liêng và tính tập tục cho cán bộ làm công tác văn hóa các cấp.
Cùng với đó, việc vinh danh, khen thưởng, động viên khuyến khích nghệ nhân, người thực hành di sản cần được quan tâm; hoạt động tuyên truyền, quảng bá để người dân hiểu được những giá trị cốt lõi của di sản cần được đẩy mạnh trong thời gian tới.
Tham luận về công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”, ông Hoàng Nghị, Trưởng phòng Quản lý Di sản văn hóa, Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh cho hay, bên cạnh sự tham gia của các cơ quan nhà nước, cần có sự tham gia của các tổ chức, cá nhân và nhân dân trên địa bàn để huy động nguồn lực của toàn xã hội trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống; khích lệ sáng tạo các giá trị văn hóa mới, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, làm giàu văn hóa dân tộc, góp phần xây dựng và phát triển con người Việt Nam, phát triển kinh tế - xã hội.
Trong 20 năm qua, thực hiện Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Đảng, Chính phủ, các địa phương và cộng đồng các dân tộc Việt Nam đã có nhiêu biện pháp tích cực trong các chương trình hành động thực hiện các biện pháp bảo vệ các di sản văn hóa phi vật thể theo tinh thần Công ước 2003 của UNESCO, đồng thời có những đóng góp tích cực, là thành viên có trách nhiệm trong quá trình thực hiện Công ước.
Với các di sản trong Danh sách đại diện và cần bảo vệ khẩn cấp của Công ước, Việt Nam cũng đã chia sẻ nền văn hóa truyền thống, phong phú và đa dạng của mình với thế giới.
Hiện, cả nước có gần 70.000 di sản văn hóa phi vật thể được kiểm kê và hơn 530 di sản được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cả nước có 15 Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh; 131 cá nhân được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân, trên 1.690 Nghệ nhân Ưu tú.