Phát huy hiệu quả cơ sở dữ liệu chuyên gia của Liên hiệp Hội Việt Nam

Quang cảnh hội thảo

Ngày 5/11, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (LHHVN) đã tổ chức hội thảo “Giải pháp đẩy mạnh hiệu quả sử dụng cơ sở dữ liệu chuyên gia phục vụ các hoạt động ở Liên hiệp Hội Việt Nam” nhằm trao đổi kinh nghiệm, đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả khai thác nguồn dữ liệu trí thức trong thời kỳ chuyển đổi số. Sự kiện thu hút đông đảo các chuyên gia, nhà khoa học và đại diện các hội thành viên tham dự.

Phát biểu tại hội thảo, Tổng Thư ký LHHVN Nguyễn Quyết Chiến nhấn mạnh, sau gần bốn thập kỷ hình thành và phát triển, LHHVN đã khẳng định vai trò là tổ chức tập hợp, đoàn kết và phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ cả nước. Để phát huy vai trò này, việc xây dựng, quản lý và khai thác cơ sở dữ liệu chuyên gia là nhiệm vụ then chốt, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động tư vấn, phản biện, nghiên cứu khoa học và phổ biến tri thức.

Những năm qua, LHHVN đã triển khai thu thập dữ liệu chuyên gia từ các hội ngành toàn quốc và Liên hiệp Hội địa phương, tạo nền tảng quan trọng phục vụ hoạt động kết nối, huy động chuyên gia. Tuy nhiên, công tác cập nhật và khai thác dữ liệu vẫn còn hạn chế; hệ thống kỹ thuật chưa đồng bộ; cơ chế chia sẻ thông tin giữa các hội thành viên và LHHVN chưa thông suốt, làm giảm hiệu quả khai thác nguồn lực trí thức. Trong bối cảnh cả nước đẩy mạnh chuyển đổi số và xây dựng dữ liệu mở quốc gia, yêu cầu đặt ra là cần chuẩn hóa, liên thông và số hóa toàn diện cơ sở dữ liệu chuyên gia, bảo đảm khai thác hiệu quả, an toàn và thuận tiện.

Tổng Thư ký LHHVN Nguyễn Quyết Chiến phát biểu khai mạc hội thảo

Theo Tổng Thư ký Nguyễn Quyết Chiến, thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, LHHVN đã ban hành Quyết định số 626/QĐ-LHHVN về chủ trương xây dựng Đề án Chuyển đổi số giai đoạn 2026 - 2031, định hướng đến 2035. Một trong những trọng tâm là thiết lập cổng thông tin kết nối tri thức phục vụ tra cứu chuyên gia, học liệu và thư viện mở. Mục tiêu là hình thành hệ thống dữ liệu chuẩn hóa, cập nhật thường xuyên, bảo mật cao, có khả năng kết nối, chia sẻ và phát huy tối đa năng lực, kinh nghiệm của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ trên toàn quốc.

Tại hội thảo, Phó Trưởng ban Tư vấn, phản biện LHHVN Lê Như Quân cho biết, hiện nay ở LHHVN đội ngũ chuyên gia có trình độ cao với khoảng 40% có học hàm Giáo sư hoặc Phó Giáo sư, hơn 3/4 có học vị Thạc sĩ trở lên, thể hiện rõ chất lượng và chiều sâu chuyên môn của mạng lưới chuyên gia trong hệ thống LHHVN. Chuyên gia tập trung nhiều ở các lĩnh vực khoa học kỹ thuật, khoa học tự nhiên và nông nghiệp, phản ánh đặc trưng mạnh về khối khoa học cơ bản và nghiên cứu ứng dụng. Độ tuổi trung bình (67 tuổi) cho thấy đội ngũ chuyên gia phần lớn là các nhà khoa học kỳ cựu, có bề dày kinh nghiệm, phù hợp cho các hoạt động tư vấn, phản biện, giám định xã hội.

Cũng theo ông Lê Như Quân, hiện nay hệ thống dữ liệu chuyên gia nêu trên được Ban Tư vấn, phản biện quản lý và vận hành phục vụ các hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội, cung cấp cho một số cơ quan trung ương và một số Liên hiệp Hội địa phương, đã hỗ trợ tích cực cho nhiều hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của LHHVN như các hội thảo tư vấn, phản biện và giám định xã hội; công tác đề xuất, xét duyệt, nghiệm thu, đánh giá đề tài tư vấn, phản biện và giám định xã hội: tìm kiếm chuyên gia tham gia các hội đồng tư vấn xét duyệt đề cương, nghiệm thu, đánh giá kết quả đề tài; Giới thiệu chuyên gia cho các cơ quan trung ương: Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương để phục vụ hoạt động khoa học của các Ban, Cơ quan Đảng Trung ương; cho Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội.

Cơ sở dữ liệu chuyên gia của LHHVN là nguồn thông tin quý giá, phản ánh tiềm năng trí tuệ của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam, là nền tảng quan trọng góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của các hoạt động của LHHVN. Việc xây dựng và khai thác hiệu quả cơ sở dữ liệu chuyên gia không chỉ là một nhiệm vụ trước mắt, mà còn là một nhiệm vụ chiến lược phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức Việt Nam, phục vụ sự nghiệp phát triển chung của đất nước - ông Lê Như Quân nói.

Tại hội thảo, các đại biểu đã trình bày nhiều tham luận, phân tích thực trạng, hạn chế và đề xuất giải pháp cụ thể. Phó Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam Nguyễn Ngọc Sơn, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc huy động nguồn lực xã hội hóa trong phổ biến kiến thức và chuyển giao khoa học, công nghệ. Do đó, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách ưu đãi về tài chính, thuế, đất đai để thu hút doanh nghiệp và tổ chức ngoài công lập tham gia đầu tư vào hoạt động khoa học, công nghệ. Đồng thời, các hội, hiệp hội ngành hàng phải chủ động đóng vai trò cầu nối giữa nhà khoa học và doanh nghiệp, thúc đẩy ứng dụng, chuyển giao công nghệ và xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn với thực tiễn sản xuất.

Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban KH&HTQT LHHVN Lê Công Lương phát biểu tại hội thảo

Ở góc độ quản lý dữ liệu, ông Đoàn Văn Thu, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Lịch sử, Văn hóa và Thông tin tư liệu (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Phú Thọ), chỉ rõ thực trạng nhiều địa phương vẫn quản lý dữ liệu chuyên gia thủ công, chưa có phần mềm thống nhất, dẫn đến dữ liệu phân tán, trùng lặp và khó khai thác. Ông Đoàn Văn Thu đề xuất cần chuẩn hóa dữ liệu trên phạm vi toàn quốc, ứng dụng công nghệ số và phần mềm chuyên dụng để quản lý, cập nhật, tra cứu và phân quyền khai thác. Bên cạnh đó, cần ban hành quy chế chung về chia sẻ, bảo mật và sử dụng thông tin, đồng thời tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ phụ trách dữ liệu tại các hội địa phương.

Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam Nguyễn Hữu Giới cho rằng, việc xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên gia của Liên hiệp Hội Việt Nam là nhiệm vụ có ý nghĩa lớn, giúp tập hợp tri thức, kinh nghiệm và thành tựu của hàng triệu trí thức khoa học và công nghệ trong cả nước. Liên hiệp Hội đẩy mạnh kết nối với các cơ quan truyền thông để lan tỏa giá trị tri thức của đội ngũ chuyên gia; đồng thời từng bước xây dựng kho dữ liệu lớn, tích hợp các công trình, bài giảng và tư liệu nghiên cứu của các nhà khoa học, phục vụ tra cứu, tham khảo và tư vấn chính sách.

Cũng tại hội thảo, các đại biểu đều thống nhất cơ sở dữ liệu chuyên gia là nền tảng quan trọng để Liên hiệp Hội Việt Nam phát huy vai trò kết nối, tư vấn, phản biện và giám định xã hội. Việc đầu tư xây dựng và khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu này không chỉ đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số của tổ chức mà còn góp phần hình thành nền tảng tri thức số quốc gia, phục vụ phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vì mục tiêu phát triển bền vững đất nước.

LHHVN