Phát huy 'sức mạnh mềm' trong kỷ nguyên mới

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống là một trong những nội dung được quan tâm góp ý tại dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.

Nhà văn Minh Hằng, Chi hội Văn xuôi (Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh), bày tỏ: Tôi rất tâm đắc với quan điểm coi văn hóa là sức mạnh mềm chiến lược, yếu tố then chốt nâng cao vị thế, uy tín quốc gia được nêu trong dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng. Bởi đây là lĩnh vực tuy vô hình nhưng có khả năng lan tỏa, chinh phục và định hướng con người bằng sức hấp dẫn.

Theo nhà văn Minh Hằng, ngay tại Thái Nguyên, “sức mạnh mềm” của văn hóa được thể hiện sinh động qua những giá trị tinh thần, truyền thống, lối sống và biểu tượng văn hóa đặc sắc, tạo nên sức hút riêng của vùng đất “nửa đồng, nửa núi”. Một trong những yếu tố tiêu biểu là văn hóa trà, đây không chỉ là sản phẩm kinh tế mà còn phản ánh tính cách cần cù, tinh tế, yêu thiên nhiên và trọng nghĩa tình của con người nơi đây. Các làng nghề Tân Cương, Trại Cài, La Bằng… chính là những “thương hiệu mềm” góp phần khắc họa hình ảnh Thái Nguyên trong lòng bạn bè gần xa.

Bên cạnh đó, văn hóa dân tộc đa dạng cũng làm nên bản sắc riêng của vùng đất này. Những làn điệu Then, Sli, hát Lượn, lễ hội Lồng tồng, chợ phiên, cùng trang phục, ẩm thực truyền thống tạo nên bức tranh văn hóa phong phú, đầy màu sắc. Đặc biệt, con người Thái Nguyên với vẻ mộc mạc, cởi mở và giàu nghĩa tình đã góp phần hình thành “sức hút mềm”, thứ sức mạnh lan tỏa từ chính “tính người”.

Nhà văn Minh Hằng cho rằng, để vun đắp bản sắc và phát huy “sức mạnh mềm” của văn hóa, cần có chính sách khuyến khích, khai thác thế mạnh của từng vùng đất và con người bản địa. Qua đó tạo dựng sức hấp dẫn, hình thành thứ “quyền lực mềm” tuy không hữu hình nhưng mang sức mạnh bền lâu trong xây dựng quốc gia.

Cùng chia sẻ quan điểm đó, nhạc sĩ Quản Thắng, Chi hội Nhạc sĩ (Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh), bày tỏ sự tâm đắc khi lần đầu tiên trong văn kiện của Đảng, nội dung “khơi dậy, phát huy giá trị văn hóa và sức mạnh con người Việt Nam” được xác định là một trong những đột phá chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030. Theo ông, kinh tế càng phát triển thì càng cần khẳng định rõ hơn vai trò của văn hóa với tư cách là nền tảng tinh thần, là “sức mạnh mềm” và là động lực quan trọng bảo đảm cho phát triển bền vững.

Gia đình nhạc sĩ Quản Thắng luôn tìm thấy niềm vui và sự an yên trong âm nhạc, qua những sáng tác góp phần nhỏ bé vào đời sống âm nhạc của tỉnh và đất nước.

Tuy nhiên, nhạc sĩ Quản Thắng cũng cho rằng, trong 40 năm đổi mới, việc xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam vẫn còn những hạn chế nhất định. Đảng đã thẳng thắn chỉ ra thực tế này, nhất là nguồn lực đầu tư cho văn hóa còn thiếu và phân bổ chưa đồng bộ. Số lượng tác phẩm văn học, nghệ thuật có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật còn ít; không ít tác phẩm chạy theo thị hiếu tầm thường, trong khi nhiều đơn vị nghệ thuật lại gặp khó khăn trong hoạt động.

Vì vậy, cần đầu tư mạnh hơn cho văn hóa, để lĩnh vực này (đặc biệt là âm nhạc) có thêm nhiều tác phẩm mang giá trị tư tưởng, nghệ thuật cao, đáp ứng nhu cầu thưởng thức ngày càng đa dạng của công chúng. Đồng thời, cần phát huy vai trò, trách nhiệm của các hội văn học nghệ thuật và từng văn nghệ sĩ, tạo điều kiện để ra đời nhiều tác phẩm có sức sống lâu dài, gắn bó với nhân dân.

Đối với nghệ nhân Diệp Minh Tài ở xóm Tam Thái, xã Đồng Hỷ, vấn đề ông quan tâm nhất là làm sao giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam trong thế hệ trẻ. Theo ông, việc để lớp trẻ ngày nay yêu thích văn hóa truyền thống, nhất là văn hóa của các dân tộc thiểu số, không hề dễ dàng. Ngay tại các câu lạc bộ Soọng cô, đa phần thành viên đã lớn tuổi, người trẻ nhất cũng ngoài 50.

Nghệ nhân Diệp Minh Tài cho rằng: Cần đưa văn học - nghệ thuật vào trường học từ sớm để hình thành giá trị tinh thần cho học sinh. Với văn hóa truyền thống và văn hóa dân tộc thiểu số, có thể tổ chức thành các hoạt động ngoại khóa hằng tuần để các em được tiếp cận, học hỏi. Khi có niềm yêu thích và đam mê, các em sẽ chủ động tìm hiểu sâu hơn từ chính các nghệ nhân, thế hệ đi trước. Như vậy, dù lớn lên trong môi trường số, các em vẫn giữ được tinh thần yêu nước và trân trọng văn hóa dân tộc.

Nhiều ý kiến khác của văn nghệ sĩ, nghệ nhân trong tỉnh cũng tập trung góp ý nhằm hoàn thiện dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng. Tất cả đều chung một mong muốn: Văn hóa phải phát triển ngang tầm với chính trị, kinh tế, xã hội, trở thành nền tảng tinh thần, nguồn lực nội sinh và động lực quan trọng cho sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước.

Hải Đăng