Phát huy vai trò của HTX nông nghiệp

Ông Hà Như Huệ, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT.

PV: Thưa ông, những năm gần đây, Sơn La có sự phát triển nhanh về số lượng HTX nông nghiệp. Tuy nhiên, số HTX hoạt động chưa hiệu quả, thậm chí yếu kém chờ giải thể chiếm tỷ lệ cao. Theo ông, nguyên nhân là do đâu?

Ông Hà Như Huệ: Toàn tỉnh hiện có 736 HTX nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, trong đó 638 HTX đang hoạt động, 98 HTX ngừng hoạt động. Tỷ lệ các HTX hoạt động yếu kém cao, nguyên nhân là do các HTX này chủ yếu có quy mô sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nhỏ lẻ, thiếu sự đột phá, nắm bắt thông tin thị trường chậm, chưa chủ động liên kết với doanh nghiệp, HTX khác để tiêu thụ các sản phẩm cho các thành viên trong HTX. Một số HTX còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ từ các chính sách của Nhà nước. Thứ hai là trình độ quản lý và điều hành của đội ngũ cán bộ HTX còn yếu, kinh nghiệm, kiến thức tổ chức sản xuất, không chủ động trong việc xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh, không quan tâm đến đầu tư mẫu mã, chất lượng sản phẩm, đầu ra tiêu thụ sản phẩm, không phát huy hiệu quả chuỗi liên kết giá trị. Các HTX thiếu vốn để đầu tư sản xuất, kinh doanh dịch vụ, không có tài sản để thế chấp nên khó tiếp cận các nguồn vốn vay tín dụng ưu đãi. Nhiều HTX trước thời điểm dịch Covid-19 đã hoạt động cầm chừng, yếu kém thì nay do tác động của dịch bệnh làm đứt gãy chuỗi cung ứng dẫn đến tình trạng HTX hoạt động không hiệu quả, phải ngừng hoạt động chiếm tỉ lệ cao.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT thăm trang trại chăn nuôi của HTX Hưng Sơn, xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn.

PV: Chính sách hỗ trợ phát triển HTX rất nhiều nhưng không dễ tiếp cận. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

Ông Hà Như Huệ: Trong giai đoạn 2015-2020, Chính phủ, bộ, ngành Trung ương, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, phát triển các HTX. Bên cạnh một số chính sách về đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực; xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường; hỗ trợ thí điểm mô hình đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học về làm việc có thời hạn tại các HTX nông nghiệp; xây dựng các mô hình chuỗi liên kết sản xuất... đã phát huy hiệu quả, thì còn nhiều chính sách khác ban hành nhưng khó tiếp cận, hoặc không có hướng dẫn, hay việc hướng dẫn triển khai chưa kịp thời, bố trí nguồn vốn hỗ trợ rất ít. Ví dụ như: Các HTX đang hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản rất cần vốn để đầu tư máy móc, cơ sở sản xuất kinh doanh nhưng rất khó tiếp cận được nguồn vốn vay tín dụng ưu đãi. Lý do phần đa các HTX không có tài sản thế chấp để vay theo quy định. Chính sách hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng mặc dù ban hành từ năm 2016 nhưng phải đến năm 2018 các HTX mới tiếp cận được do không có nguồn kinh phí riêng và việc hướng dẫn triển khai chưa kịp thời...

PV: Xây dựng và phát triển các HTX nông nghiệp kiểu mới, ứng dụng khoa học, công nghệ cao gắn với chuỗi giá trị là định hướng phát triển lâu dài của tỉnh. Vậy hiện nay, công tác triển khai như thế nào, thưa ông?

Ông Hà Như Huệ: Chủ trương của tỉnh xây dựng và phát triển các HTX nông nghiệp kiểu mới, ứng dụng khoa học, công nghệ cao gắn với chuỗi giá trị là định hướng lâu dài của tỉnh. Theo đó, để triển khai theo chủ trương, Sở Nông nghiệp và PTNT đã phối hợp triển khai thực hiện các Đề án: Lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh; thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu giai đoạn 2021-2025; thí điểm cổng thông tin quản lý, giám sát, truy xuất minh bạch và kết nối thị trường nông sản Việt Nam Egap.vn, đưa các sản phẩm của HTX xã lên sàn thương mại điện tử... Bên cạnh đó, tiếp tục vận động các HTX áp dụng công nghệ tiên tiến trong chế biến nhằm tăng dần tỷ trọng xuất khẩu hàng có giá trị gia tăng cao, giảm tỷ trọng hàng sơ chế. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ vào sản xuất nông nghiệp.

PV: Chủ trương, định hướng của tỉnh trong phát triển các HTX nông nghiệp giai đoạn 2021-2030 như thế nào, thưa ông?

Ông Hà Như Huệ: Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, bộ, ngành Trung ương, chủ trương của tỉnh, Sở Nông nghiệp và PTNT đã tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện theo Quyết định số 340/QĐ-TTg ngày 12/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược phát triển kinh tế tập thể, HTX giai đoạn 2021-2030, trọng tâm: Phát huy vai trò chủ đạo của kinh tế tập thể, HTX nông nghiệp trong cơ cấu lại ngành nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới; phát triển liên hiệp HTX trong nông nghiệp để phát huy thế mạnh của từng HTX trong liên kết với doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn tỉnh, trong nước và xuất khẩu. Tăng cường hỗ trợ kết cấu hạ tầng cho các HTX nông nghiệp; khuyến khích HTX tổ chức sản xuất nông nghiệp gắn với sơ chế, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp cho thành viên tạo thành chuỗi giá trị liên kết. Phát triển các mô hình kinh tế tập thể trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, thủy sản gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển các sản phẩm chủ lực của tỉnh, phát triển vùng nguyên liệu nông sản phục vụ cho các nhà máy chế biến. Vận động thành lập mới HTX nông nghiệp ở các địa bàn, lĩnh vực nông nghiệp mà các sản phẩm chủ lực còn ít hoặc chưa có HTX; phát triển quy mô thành viên trong các HTX, bảo đảm các địa bàn sản xuất nông nghiệp đều có hộ nông dân tham gia HTX.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

Nguyễn Yến (Thực hiện)