Phát huy vai trò đột phá chiến lược của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương và PGS.TS Hoàng Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý khoa học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đồng chủ trì hội thảo.

Hội thảo có sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ lãnh đạo, quản lý các nhà trường, viện nghiên cứu; cơ quan trung ương và địa phương.

Các đại biểu tham dự hội thảo.

Phát biểu đề dẫn hội thảo, PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: Chúng ta đang bước vào một thời đại mà tốc độ thay đổi của thế giới diễn ra nhanh đến mức không còn đo bằng thập niên hay năm tháng mà đo bằng từng ngày, thậm chí từng giờ. Đây là kỷ nguyên mà trí tuệ nhân tạo có thể viết sách, thiết kế thuốc, lái xe, điều hành nhà máy; kỷ nguyên mà các quốc gia không chỉ cạnh tranh bằng tài nguyên thiên nhiên mà cạnh tranh bằng tốc độ học hỏi, bằng năng lực sáng tạo, bằng khả năng thích ứng.

Để Việt Nam bứt phá trong khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, rất cần một hệ sinh thái khuyến khích tinh thần đặt câu hỏi; một hệ thống giáo dục khơi gợi trí tò mò hơn là học thuộc; một hệ thống nghiên cứu ưu tiên sáng tạo hơn là thủ tục; một hệ thống chính sách bảo vệ người dám thử nghiệm hơn là xử phạt sai lầm; một môi trường xã hội tôn trọng sự khác biệt; một bộ máy nhà nước biết trọng dụng nhân tài; một nền kinh tế biết dùng tri thức và sáng tạo như nguồn lực quý nhất; một hệ thống doanh nghiệp không chỉ sản xuất, kinh doanh mà trở thành phòng thí nghiệm của xã hội. Và Việt Nam có đầy đủ điều kiện để bứt phá phát triển dựa vào khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu tại hội thảo.

“Tại hội thảo hôm nay, tôi mong muốn các nhà khoa học không chỉ tìm kiếm những câu trả lời cho những câu hỏi đã có sẵn mà còn cùng suy nghĩ về những câu hỏi: Làm thế nào để sức mạnh của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo lan tỏa trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, thực sự trở thành nguồn lực, động lực quan trọng nhất của phát triển? Làm thế nào để gỡ những điểm nghẽn, nút thắt, rào cản và cả những nghịch lý trong việc phát huy vai trò đột phá chiến lược của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”, PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng gợi mở.

Thảo luận tại hội thảo, các ý kiến đã phân tích, làm rõ bối cảnh mới của cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số quốc gia và các thách thức an ninh phi truyền thống, đánh giá toàn diện và hệ thống thực trạng phát triển khoa học công nghệ Việt Nam; đề xuất các đột phá chiến lược về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

PGS.TS Phạm Thị Túy, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế chính trị, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ và bùng nổ của cuộc cách mạng lần thứ tư, Việt Nam đang đứng trước nhiệm vụ đột phá biến khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo thành động lực chủ yếu để thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững.

PGS.TS Bùi Đình Phong, giảng viên cao cấp Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh chia sẻ thông tin tại hội thảo.

PGS.TS Bùi Đình Phong, giảng viên cao cấp Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh chia sẻ, khoa học công nghệ là một nội dung của giáo dục đào tạo, nếu tách ra khỏi giáo dục đào tạo sẽ không có khoa học công nghệ đúng nghĩa và tinh thần này đã được nhấn mạnh trong Nghị quyết 57. Để khoa học công nghệ tiến kịp với nhịp bước của thời đại, đòi hỏi phải có những giải pháp đúng để thúc đẩy như chú trọng xây dựng, đào tạo nguồn lực con người, trọng dụng nhân lực khoa học công nghệ cao…

PGS.TS Trần Quang Diệu, Giám đốc Trung tâm công nghệ và chuyển đổi số Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đã chia sẻ những kinh nghiệm của Hàn Quốc - quốc gia điển hình về sự phát triển thần kỳ, trở thành trung sản xuất, đổi mới sáng tạo của khu vực và thế giới với chiến lược tự chủ về công nghệ chiến lược trụ cột, xây dựng nhà nước kiến tạo và phát triển, sáp nhập và tinh gọn bộ máy; ngoại giao tự chủ. Từ đó, PGS.TS Trần Quang Diệu đưa ra một số gợi mở cho Việt Nam trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số…

Để khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực phát triển trong bối cảnh mới, nhiều ý kiến cũng đề xuất đẩy mạnh chuyển đổi số để phát triển nhanh và chuyển đổi xanh để phát triển bền vững gắn với bảo vệ quốc phòng và an ninh; giải quyết các điểm nghẽn về thể chế, hạ tầng, nguồn nhân lực, văn hóa quản trị và đổi mới sáng tạo.

PGS.TS Hoàng Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý khoa học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu tổng kết hội thảo, PGS.TS Hoàng Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý khoa học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh khẳng định: Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ từ nền kinh tế truyền thống sang nền kinh tế tri thức, nơi trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet vạn vật và công nghệ sinh học đang định hình lại mọi mặt của đời sống xã hội, Việt Nam cần có những đột phá chiến lược để vượt lên mạnh mẽ; biến khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thành động lực cốt lõi cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững, bảo vệ an ninh quốc gia và củng cố nền tảng tư tưởng của Đảng.

Các lĩnh vực cần ưu tiên đầu tư nghiên cứu và phát triển mang tính cốt lõi là trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học và năng lượng tái tạo. Các giải pháp bao gồm đầu tư mạnh mẽ vào các lĩnh vực nghiên cứu và phát triển, linh hoạt cơ chế chấp nhận rủi ro, chính sách tài chính với quỹ đầu tư mạo hiểm và ưu đãi thuế; nâng cao giáo dục số để phát triển công dân số; hoàn thiện chính sách nhân tài, cải cách thể chế và tăng cường hợp tác quốc tế để đạt đột phá chiến lược.

Từ kết quả của hội thảo, Ban tổ chức sẽ đề xuất các giải pháp cụ thể vào việc hoàn thiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIV sắp tới, góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Huyền Thanh