Phát huy việc cảnh báo sớm để ngăn chặn lừa đảo trực tuyến

Bên cạnh những tiện ích, vấn đề đảm bảo an toàn cho các dịch vụ này luôn cần được chú trọng, nhất là khi các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi trong bối cảnh công nghệ phát triển như hiện nay.

Phối hợp nhận diện, cảnh báo chiêu thức lừa đảo trong giao dịch trực tuyến

Lừa đảo trực tuyến, nhất là các hình thức lừa đảo sử dụng công nghệ cao trên không gian mạng là vấn đề nóng đã và đang nhận được sự quan tâm của toàn xã hội. Các kịch bản, chiêu thức lừa đảo liên tục được biến đổi, áp dụng công nghệ cao như: Deepfake, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để giả mạo giọng nói, hình ảnh, khiến người dân dù đã cảnh giác vẫn có thể sập bẫy… Do đó, việc nâng cao cảnh giác, giúp người dân nhận diện, cẩn trọng trước những hình thức lừa đảo trực tuyến cần được tăng cường triển khai.

Nhân viên một chi nhánh ngân hàng ở phường Trấn Biên, tỉnh Đồng Nai hỗ trợ khách hàng thực hiện xác thực sinh trắc học cho tài khoản ngân hàng. Ảnh: Hải Quân

Thời gian qua, các tổ chức tín dụng trên địa bàn Đồng Nai đã triển khai các giải pháp công nghệ để cảnh báo, hỗ trợ người dân nhận diện, cảnh giác trước những thủ đoạn lừa đảo trực tuyến. Trong đó, giải pháp xác thực sinh trắc học được triển khai thực hiện thời gian qua đã cho thấy tính hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ ngân hàng, nâng cao tính bảo mật trong giao dịch trực tuyến.

Trên thực tế, để phát huy hiệu quả giải pháp và bảo đảm an toàn cao cho dịch vụ ngân hàng, nhất là các dịch vụ trực tuyến, ngoài giải pháp kỹ thuật, các tổ chức đã và đang thực hiện đồng bộ các giải pháp liên quan khác như làm tốt công tác thông tin truyền thông, công tác tư vấn, hướng dẫn khách hàng… Trong đó, việc đưa ra những cảnh báo sớm có tính chất khuyến nghị, nhắc nhở khách hàng để nhận diện các giao dịch đáng ngờ, nhận diện dấu hiệu lừa đảo đã và đang cho thấy hiệu quả và cần được quan tâm, phát huy, mở rộng, phát triển.

Mới đây, nhờ sự cảnh giác và phối hợp kịp thời của người dân, nhân viên Ngân hàng Nam Á chi nhánh Đồng Nai và lực lượng công an tỉnh, vụ việc đã được ngăn chặn thành công, giúp bảo vệ tài sản của người dân, góp phần phòng ngừa tội phạm lừa đảo công nghệ cao trên địa bàn tỉnh. Cụ thể, vào ngày 4-9, Phòng An ninh kinh tế (Công an tỉnh Đồng Nai) nhận được tin báo của công dân Nguyễn Đức Hạnh (ngụ phường Tân Triều) về việc bà B.T.V. (sinh năm 1952, ngụ phường Tam Hiệp) có dấu hiệu bị các đối tượng giả danh lực lượng chức năng lừa đảo, uy hiếp, yêu cầu mở tài khoản và chuyển tiền qua ngân hàng.

Với dấu hiệu bất thường, công dân Nguyễn Đức Hạnh đã báo cho cơ quan công an và cùng bà V. đến Ngân hàng Nam Á chi nhánh Đồng Nai để xác minh, phối hợp ngăn chặn. Ngay sau khi tiếp nhận thông tin, Phòng An ninh kinh tế đã nhanh chóng phối hợp với Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, cùng nhân viên ngân hàng tạm dừng giao dịch, đồng thời tuyên truyền, giải thích giúp bà V. nhận thức rõ thủ đoạn lừa đảo, kịp thời ngăn chặn việc chuyển 400 triệu đồng cho các đối tượng xấu.

Đại diện Công an tỉnh Đồng Nai trao thưởng cho các cá nhân có thành tích trong phòng ngừa tội phạm đối với vụ việc ngăn chặn thành công, giúp bảo vệ tài sản của người dân trong vụ lừa đảo công nghệ cao ngày 4-9. Ảnh: Công an tỉnh

Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 2 Nguyễn Đức Lệnh chia sẻ: Việc phối hợp trao đổi thông tin và nắm được những thông tin về tội phạm lừa đảo, các giao dịch đáng ngờ… từ cơ quan chức năng là nguồn dữ liệu quan trọng để các tổ chức tín dụng xử lý và hỗ trợ khách hàng. Từ đó, đưa ra những khuyến nghị, cảnh báo sớm để khách hàng cân nhắc khi thực hiện giao dịch. Kết quả thực tế đã giúp ngăn chặn được những giao dịch đáng ngờ và bảo đảm an toàn tài sản của khách hàng. Qua đó cùng với các giải pháp an toàn bảo mật của dịch vụ, đã góp phần thực hiện tốt việc ngăn ngừa rủi ro gian lận và phòng chống tội phạm công nghệ cao có hiệu quả.

Anh Nguyễn Đăng Khoa (ngụ phường Trảng Dài) cho hay: “Tôi thường xuyên sử dụng các ứng dụng ngân hàng số, ví điện tử. Trong bối cảnh các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi, khó lường, để khách hàng như tôi cài đặt và sử dụng ứng dụng ngân hàng số hiệu quả, tránh bị mạo danh, lừa đảo. Theo tôi, công tác truyền thông, hướng dẫn khách hàng cần được ngân hàng, cơ quan chức năng triển khai thường xuyên với đa dạng các kênh thông tin, cảnh báo những hình thức lừa đảo mới để khách hàng nâng cao nhận thức, chủ động nhận diện, cảnh giác từ sớm”.

Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân

Để phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi lừa đảo trực tuyến, hoạt động thông tin tuyên truyền có vai trò và ý nghĩa quan trọng. Thời gian qua, các sở, ngành, đơn vị, địa phương trong tỉnh đã tăng cường nhiều chương trình, hoạt động tuyên truyền, cảnh báo đến người dân về nhận diện những chiêu thức lừa đảo trực tuyến, chủ động phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả các hình thức lừa đảo trên không gian mạng, giao dịch trực tuyến…

Mới đây, trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày hội Thanh niên tiên phong đổi mới sáng tạo tỉnh Đồng Nai năm 2025, Tỉnh đoàn Đồng Nai tổ chức chương trình tập huấn về an toàn thông tin trong thời đại số. Tại chương trình này, các đoàn viên, thanh niên đã được các chuyên gia chia sẻ về hiện trạng lừa đảo trên không gian mạng tại Việt Nam; các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay và những nhóm nạn nhân mà đối tượng lừa đảo thường hướng đến để thực hiện hành vi lừa đảo; cũng như chia sẻ, gợi ý một số biện pháp về phòng chống lừa đảo trực tuyến, nâng cao hiểu biết về an toàn thông tin trên không gian mạng.

Diễn giả Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) chia sẻ tại buổi tập huấn về an toàn thông tin trong thời đại số do Tỉnh đoàn Đồng Nai tổ chức tháng 10-2025. Ảnh: Nga Sơn

Anh Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC), chuyên gia Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia chia sẻ: Trong bối cảnh các chiêu thức lừa đảo sử dụng công nghệ cao ngày càng tinh vi. Các chiêu thức phổ biến gồm: mạo danh cơ quan chức năng, giả người thân vay tiền, dụ đầu tư tài chính, sử dụng AI và deepfake để giả mạo hình ảnh, giọng nói… Báo cáo năm 2024 của Bộ Thông tin và Truyền thông (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ) cho thấy, cứ 220 người dùng smartphone thì có 1 người là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến.

Do đó, để phòng tránh lừa đảo trên không gian mạng, các bạn trẻ cần cẩn trọng, chậm lại để kiểm chứng thông tin, nhận diện các dấu hiệu lừa đảo. Đồng thời, lưu ý các vấn đề bảo mật tài khoản cá nhân, trong đó cần xác thực đa yếu tố, nâng cao tính bảo mật trong quản lý mật khẩu; kiểm soát thông tin cá nhân được chia sẻ, rà soát cài đặt chế độ bảo mật, hạn chế công khai thông tin cá nhân trên mạng xã hội; kiểm chứng, nhận diện dấu hiệu lừa đảo trực tuyến trên các trang thông tin, website chính thống.

Đơn cử như website dauhieuluadao.com (dấu hiệu lừa đảo) - đây là dự án do Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC) hợp tác cùng Google triển khai nhằm cung cấp các tình huống lừa đảo điển hình, giúp người dân nhận biết các phương thức lừa đảo rất phổ biến hiện nay tại Việt Nam và trên thế giới cùng các nguyên tắc, biện pháp để tự ngăn chặn.

Vào giữa tháng 10-2025, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) - Bộ Công an đã chính thức khởi động Chiến dịch “Chống lừa đảo trực tuyến năm 2025 - Chậm mà chắc". Chiến dịch được triển khai trên quy mô toàn quốc từ tháng 10 đến tháng 12-2025. Trọng tâm của chiến dịch là lan tỏa thông điệp và công thức an toàn 3C “chậm - chặn - chắn”, cụ thể hơn là “chậm để kiểm chứng, chặn để phòng ngừa, chắn để bảo vệ cộng đồng”. Chiến dịch sẽ triển khai phương pháp tiếp cận thực tiễn, dễ nhớ, dễ áp dụng, giúp người dân hình thành phản xạ tự bảo vệ trước các thông tin đáng ngờ.

Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 2 Nguyễn Đức Lệnh nhấn mạnh: Các tổ chức tín dụng cần tích cực tham gia và thực hiện tốt công tác phối hợp trong hoạt động truyền thông và trao đổi thông tin, cung cấp thông tin về danh sách lừa đảo, danh sách nghi ngờ gian lận… với cơ quan chức năng. Điều này sẽ tạo điều kiện mở rộng nguồn dữ liệu và nâng cao hiệu quả giải pháp cảnh báo sớm. Đặc biệt, việc đưa ra những cảnh báo sớm có tính chất khuyến nghị, nhắc nhở khách hàng để nhận diện các giao dịch đáng ngờ, nhận diện dấu hiệu lừa đảo đã và đang phản ánh sự hiệu quả và cần được quan tâm, phát huy, mở rộng và phát triển.

Hải Quân