Phát triển công trình xanh: Xu thế tất yếu để bảo vệ môi trường

Việc phát triển công trình xanh không chỉ là trách nhiệm của ngành xây dựng mà còn là sự chung tay của toàn xã hội.

Vụ Quy hoạch Kiến trúc (Bộ Xây dựng) cho biết, Việt Nam đang chứng kiến quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ với tốc độ xây dựng cao, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng… Tuy nhiên, đi kèm với sự phát triển nhanh chóng ấy là những hệ lụy không nhỏ về môi trường. Việc khai thác, sử dụng năng lượng thiếu hiệu quả trong các công trình xây dựng đã làm gia tăng lượng khí thải nhà kính, gây ô nhiễm và suy giảm chất lượng môi trường sống đô thị.

Phát triển công trình xanh không chỉ là xu hướng của thời đại mà còn là yêu cầu cấp bách trong tiến trình hiện đại hóa đất nước, thích ứng với biến đổi khí hậu và thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải khí nhà kính. Những công trình này không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu chi phí vận hành mà còn nâng cao chất lượng sống cho người dân, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường và giảm áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị.

Trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành hàng loạt chính sách chiến lược nhằm thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong ngành xây dựng. Trong đó, Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị đã xác định định hướng cho “Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, đặt nền tảng cho một hệ thống năng lượng phát triển bền vững. Đồng thời, Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 – 2030 được triển khai nhằm thúc đẩy hành vi tiết kiệm năng lượng trong toàn xã hội, trong đó có lĩnh vực xây dựng.

Tiếp nối định hướng đó, Kế hoạch hành động quốc gia về Tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 – 2030 đã cụ thể hóa các giải pháp giảm phát thải carbon và phát triển bền vững. Bên cạnh đó, Nghị quyết số 06/NQ-TW ngày 24/1/2022 của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng đã yêu cầu lồng ghép yếu tố sử dụng hiệu quả năng lượng trong toàn bộ vòng đời công trình, từ quy hoạch, thiết kế đến thi công và vận hành.

Ngoài việc ứng dụng các giải pháp kỹ thuật tiên tiến trong xây dựng, Việt Nam còn đặc biệt chú trọng phát huy bản sắc kiến trúc truyền thống như một hướng đi bền vững và bản địa hóa. Chỉ thị số 04/CT-TTg ngày 7/2/2023 của Thủ tướng Chính phủ đã đặt ra định hướng phát triển quy hoạch kiến trúc nông thôn, khuyến khích thiết kế các mẫu nhà nông thôn dựa trên vật liệu địa phương, thân thiện với môi trường và có khả năng tiết kiệm năng lượng.

Đây là một cách tiếp cận thiết thực, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của nhiều vùng nông thôn trên cả nước, nơi còn nhiều tiềm năng tiết kiệm năng lượng chưa được khai thác hiệu quả. Việc phát triển kiến trúc nông thôn bền vững không chỉ góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống mà còn mang lại hiệu quả kinh tế và môi trường trong dài hạn.

Việc phát triển công trình xanh không chỉ là trách nhiệm của ngành xây dựng mà còn là sự chung tay của toàn xã hội trong nỗ lực giảm phát thải, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Với nền tảng chính sách đã rõ ràng, cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, Việt Nam hoàn toàn có thể từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng hệ thống đô thị xanh, thông minh và thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu.

PV.