Phát triển du lịch gắn với sản phẩm OCOP là xu hướng bền vững

Sau hơn 5 năm triển khai Chương trình 'Mỗi xã một sản phẩm' (OCOP) giai đoạn 2021 - 2025, Việt Nam đã hình thành mạng lưới sản phẩm đặc trưng mang đậm dấu ấn vùng miền, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế nông thôn. Không chỉ là chương trình kinh tế, OCOP đang trở thành cầu nối mới giữa nông nghiệp, công nghiệp chế biến và du lịch cộng đồng đang mở ra hướng đi đúng đắn và bền vững cho nhiều địa phương.

Đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá, đến nay, cả nước đã có hơn 10.000 sản phẩm OCOP được công nhận đạt từ 3 sao trở lên, trong đó nhiều sản phẩm đã khẳng định thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước. Đáng chú ý, nhiều địa phương như Quảng Ninh, Hà Giang, Sơn La, Lâm Đồng, Bến Tre… đã bước đầu hình thành mô hình “du lịch trải nghiệm OCOP”, tạo nên chuỗi giá trị liên kết giữa sản xuất - tiêu dùng - du lịch.

Sản phẩm OCOP đang được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng

Sản phẩm OCOP đang được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng

Theo TS. Nguyễn Văn Phúc, chuyên gia kinh tế nông nghiệp, OCOP là một chương trình có tính lan tỏa mạnh, bởi nó khơi dậy nội lực tại mỗi địa phương. Khi các sản phẩm đặc trưng được gắn với hoạt động du lịch, chúng không chỉ mang lại giá trị kinh tế trực tiếp mà còn quảng bá hình ảnh địa phương, tạo dấu ấn văn hóa riêng biệt. Đây là xu hướng phát triển tất yếu nếu Việt Nam muốn hướng tới mô hình nông thôn mới nâng cao và bền vững.

Ở góc nhìn doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Thu Hương - Giám đốc hợp tác xã Nông nghiệp và Du lịch cộng đồng Tả Phìn (Sa Pa, Lào Cai) cho biết, những năm gần đây, HTX đã liên kết với các công ty lữ hành tổ chức tour trải nghiệm “Một ngày làm người bản địa”, trong đó du khách được trực tiếp tham gia chế biến các sản phẩm OCOP như thổ cẩm, trà thảo mộc, tinh dầu và dược liệu. Nhờ gắn sản phẩm với trải nghiệm du lịch, doanh thu của HTX tăng khoảng 30% mỗi năm và tạo việc làm ổn định cho hàng chục lao động địa phương, đặc biệt là phụ nữ dân tộc thiểu số.

Không chỉ ở vùng núi, nhiều tỉnh đồng bằng và ven biển cũng tận dụng tốt cơ hội từ chương trình OCOP. Tại Bến Tre, du lịch sinh thái miệt vườn kết hợp giới thiệu sản phẩm đặc trưng như kẹo dừa, mật ong, đồ thủ công từ gáo dừa… đang trở thành điểm nhấn thu hút du khách. Ông Phan Văn Lợi, Giám đốc Công ty Du lịch Cửu Long cho biết, sản phẩm OCOP là điểm chạm đầu tiên giữa du khách và văn hóa bản địa. Khi mỗi chuyến đi mang lại trải nghiệm thật, gắn với sản vật và con người địa phương, thì du lịch Việt Nam sẽ phát triển theo hướng xanh, có chiều sâu và bền vững.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, việc gắn kết giữa OCOP và du lịch ở nhiều nơi vẫn còn mang tính tự phát, thiếu quy hoạch tổng thể. Nhiều sản phẩm OCOP mới chỉ dừng ở khâu trưng bày, chưa được đầu tư bài bản về bao bì, nhãn mác, chưa có chiến lược quảng bá hiệu quả. Ngoài ra, việc kết nối giữa doanh nghiệp du lịch và các chủ thể OCOP còn hạn chế, khiến sản phẩm chưa thật sự trở thành “điểm đến” trong hành trình của du khách.

PGS.TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam chia sẻ, để du lịch gắn với OCOP trở thành hướng đi bền vững, cần có chiến lược quốc gia về phát triển kinh tế nông thôn dựa trên bản sắc địa phương. OCOP không chỉ là câu chuyện về sản phẩm mà là câu chuyện của văn hóa, con người và vùng đất. Muốn làm được điều đó, Nhà nước phải hỗ trợ mạnh hơn về đào tạo, hạ tầng du lịch, công nghệ truy xuất nguồn gốc và quảng bá số, giúp sản phẩm OCOP thực sự bước ra thị trường rộng lớn hơn.

Về phía các địa phương, nhiều mô hình liên kết hiệu quả đã xuất hiện. Tỉnh Quảng Ninh, đơn vị đi đầu trong triển khai OCOP, đã xây dựng hệ thống điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP ngay tại các khu du lịch nổi tiếng như Hạ Long, Cô Tô, Yên Tử. Mỗi điểm đến trở thành “cửa sổ” để du khách hiểu thêm về sản phẩm, văn hóa và con người địa phương. Bên cạnh đó, việc ứng dụng chuyển đổi số trong quảng bá OCOP thông qua sàn thương mại điện tử cũng giúp tăng độ nhận diện và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Nhiều sản phẩm OCOP mới chỉ dừng ở khâu trưng bày

Nhiều sản phẩm OCOP mới chỉ dừng ở khâu trưng bày

Các chuyên gia cho rằng, trong giai đoạn tới, cần đẩy mạnh xây dựng mô hình “làng du lịch OCOP” - nơi kết hợp giữa trải nghiệm văn hóa, ẩm thực và sản xuất sản phẩm đặc trưng. Việc này không chỉ giúp gia tăng giá trị sản phẩm mà còn tạo động lực cho người dân giữ gìn nghề truyền thống, bảo tồn bản sắc văn hóa. Đồng thời, Nhà nước cần hoàn thiện cơ chế chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư hạ tầng du lịch nông thôn, hỗ trợ quảng bá sản phẩm OCOP ra thị trường quốc tế.

Đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định, OCOP sẽ tiếp tục được xem là trụ cột quan trọng trong chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn sau 2025. Mục tiêu không chỉ là gia tăng số lượng sản phẩm được công nhận, mà còn nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu vùng miền và phát triển du lịch nông thôn theo hướng xanh, bền vững.

Có thể thấy, khi du lịch và OCOP cùng song hành, giá trị kinh tế nông thôn được nâng lên, đời sống người dân cải thiện, đồng thời góp phần lan tỏa hình ảnh một Việt Nam giàu bản sắc, sáng tạo và thân thiện. Đây chính là con đường phát triển hài hòa giữa kinh tế, văn hóa và môi trường là hướng đi đúng và bền vững cho tương lai nông thôn Việt Nam.

Đức Hiền

Nguồn TBNH: https://thoibaonganhang.vn/phat-trien-du-lich-gan-voi-san-pham-ocop-la-xu-huong-ben-vung-172227.html