Phát triển nghề trồng mai vàng trên mảnh đất chiến khu

Vườn mai của chú Lê Văn Tám.

Nghề cha truyền con nối

Ở khu vực An Phú Đông dường như không ai là không biết vườn mai của chú Lê Văn Tám. Theo nghề này 40-50 năm nay từ khi còn thanh niên tới giờ ở tuổi 70, chú Tám chia sẻ “đó là đam mê, một chút duyên số chứ vất vả, cực lắm”. Đúng là khách hàng chỉ thấy những cây mai đẹp, rực rỡ vào dịp Tết mà đâu biết cả một năm trời, người trồng chăm sóc tỉ mẩn, kỳ công như thế nào.

Hằng ngày phải quan sát, theo dõi sự sinh trưởng của cây, tưới nước, mỗi 2 tuần phải phun thuốc trừ sâu bệnh, phải bón phân đều đặn, phải tạo dáng, cắt tỉa… Nếu lơ là mà có sâu bệnh thì trở tay không kịp. Nhẹ thì coi như năm ấy bỏ, nặng mà sâu ăn vào thân thì mất luôn cái cây.

Vườn mai của chú Tám nay đã được chia một phần cho các con làm “vốn riêng”, còn lại chừng hơn 300 cây, trong đó có nhiều cây vài chục năm tuổi. Chỉ vào mấy cây “cổ thụ” trong vườn, chú khoe đó là những cây thường được “mang chuông đi đánh xứ người” tại các Hội hoa xuân của thành phố.

Với kinh nghiệm, một chút bí quyết cộng với con mắt nghệ thuật trời phú đã giúp chú Tám nhiều năm liền nhận được giải thưởng cao trong các hội thi đồng thời cũng nhiều năm đạt danh hiệu nông dân sản xuất kinh doanh giỏi cấp thành phố.

Tạo ra những dáng mai đẹp, lại nắm bắt được “gu” của khách hàng nên thương hiệu mai của chú Tám có lẽ cũng vì thế mà lan truyền cả tới các tỉnh, thành phía bắc.

“Những người làm ăn kinh doanh họ rất kỹ khi chọn mai trưng Tết vì họ tin nó liên quan tới sự may mắn, để một năm thuận buồm xuôi gió, làm ăn phát đạt. Nhìn sản phẩm của mình được khách hàng hài lòng, tôi rất hạnh phúc. Nó cũng thôi thúc tôi phải cố gắng hơn mỗi ngày để có những cây mai đẹp cho khách hàng”, chú Tám chia sẻ.

Với uy tín trong nghề, vào mỗi dịp Tết, vườn mai của chú Tám lại nườm nượp khách tới thuê, mua. Giờ đây tuổi cao, chú dần truyền lại nghề cho các con. Anh Tô Thanh Vũ - con trai chú Tám hiện nay đang sát cánh cùng với ba mình chăm sóc vườn mai.

Ngoài ra, anh Vũ còn đi hỗ trợ kỹ thuật cho các vườn mai khác. Anh nói, nghề này phải đam mê mới theo đuổi được. Anh muốn duy trì và phát triển thương hiệu của gia đình, để mỗi dịp Tết đến Xuân về được mang tới cho khách hàng những cây mai đẹp, góp phần trang hoàng cho ngày Tết của mọi người thêm rực rỡ, ý nghĩa.

Tại phường An Phú Đông có rất nhiều vườn mai có tiếng trong “giới chơi mai” và khi nhắc tới mai ghép, không ai không biết về chú Nguyễn Văn Bay. Nhiều năm liền chú đều đạt danh hiệu Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi từ thành phố đến trung ương và được mọi người gọi biệt danh thân thương là ông “Vua mai ghép”.

Gắn bó với cây mai đã lâu, đầu những năm 90 gia đình chú Bay đã bắt đầu trồng số lượng lớn. Vườn hiện tại khoảng hơn 1.500 cây với nhiều chủng loại trong đó chủ yếu là giảo Thủ Đức, siêu bông Bình Lợi. Không giấu nghề, “Vua mai ghép” dù bận rộn với vườn mai gia đình nhưng vẫn thường xuyên hướng dẫn kinh nghiệm trồng mai cho bà con trên địa bàn.

Cuối năm 2022, những người yêu mai bất ngờ và tiếc thương khi nghe tin chú Bay qua đời. Chị Liễu là con gái của chú Bay chia sẻ: “Ba tôi yêu mai, chăm sóc, nâng niu từng cây cho tới tận lúc mất. Nhờ được ba giao đi mua thuốc, hướng dẫn cách pha chế mà tôi cũng đã học được một số kỹ thuật và bí quyết cơ bản để nối tiếp nghề này”. Tuy nhiên, theo chị Liễu, dù được ba truyền lại kinh nghiệm nhưng tới giờ cũng chưa thật sự hiểu về cây mai rành rọt như ba mình. Thế nên năm đầu tiên sau khi ba mất, vợ chồng chị Liễu cũng khá “bối rối”.

Chú Tư Bay có biệt tài “ép” mai nở đúng thời gian mình mong muốn và giữ hoa tươi, đẹp, bền cả tuần Tết. Nhờ bí quyết ấy mà vườn mai của chú đến nay vẫn là một trong những vườn mai đẹp có tiếng của địa phương cũng như của thành phố. Chị Liễu cho biết, gia đình sẽ tiếp tục phát triển nghề trồng mai và giữ gìn thương hiệu mà ba mình đã gây dựng cũng như khách hàng bao năm nay đã tin tưởng, lựa chọn.

Phát triển thành thương hiệu của địa phương

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường An Phú Đông Nguyễn Chí Thiện cho biết, An Phú Đông đang trong quá trình phát triển mạnh mẽ với tốc độ đô thị hóa nhanh nhưng vẫn giữ được nét đặc trưng và cũng là thế mạnh của địa phương với nghề truyền thống là trồng mai vàng.

Ngoài vườn mai của chú Tô Văn Tám, chú Tư Bay, trên địa bàn còn khá nhiều vườn mai nổi tiếng: vườn mai Thanh Hòa, vườn mai Chí Hùng, vườn mai Đường Gia Hòa; vườn mai của anh Nguyễn Văn Hoàng, của chị Nguyễn Thị Lệ Hà, của anh Nguyễn Phương Hải…

Mai được trồng tập trung ở phường Thạnh Xuân, Thạnh Lộc, An Phú Đông (thuộc quận 12 cũ) nhưng ở phường Thạnh Xuân chỉ khoảng 30 hộ còn lại gần 400 hộ trên địa bàn phường Thạnh Lộc và An Phú Đông (nay là phường An Phú Đông). Đây là địa chỉ hàng đầu để những người chơi hoa, cây cảnh tìm đến bởi có nhiều nghệ nhân có thể uốn nắn, tạo ra những dáng mai độc, lạ. Mai ở An Phú Đông không chỉ đẹp về dáng mà còn đặc sắc về hoa, có những cây mai giá trị hàng tỷ đồng.

Nhờ nghề trồng mai, nhiều hộ gia đình có cuộc sống ấm no, thu nhập từ vài trăm triệu tới cả tỷ đồng mỗi năm. Vừa bảo đảm kinh tế cho gia đình, các hộ trồng mai còn giải quyết việc làm cho một số lao động địa phương, đóng góp tích cực vào phong trào an sinh xã hội, tham gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn.

“Địa phương xác định đây tiếp tục là một trong những thế mạnh của mình và thời gian tới sẽ tập trung phát triển các mô hình trồng mai hiệu quả theo hướng phát triển nông nghiệp đô thị có giá trị gia tăng lớn; phát triển thương hiệu “Mai vàng An Lộc Xuân” ngày một vươn xa, mở ra hướng đi mới cho nông dân đô thị”, ông Thiện chia sẻ.

VƯƠNG LÊ