Phát triển nhà ở xã hội còn nhiều khó khăn

Phó giám đốc Huỳnh Thnah Khiết

Tham dự buổi giám sát có Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải; Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị; Ủy viên Trung ương Đảng, TTK Quốc hội, Bùi Văn Cường, cùng đại diện các bộ ngành liên quan… Về phía TPHCM có Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi, PCT UBND TPHCM Bùi Xuân Cường cùng các sở ngành…

Kết quả thực hiện phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn Thành phố: Năm 2015 xây dựng hoàn thành, đưa vào sử dụng 04 dự án nhà ở xã hội, với 3.131 căn hộ, diện tích sàn 291.791,42 m2. Giai đoạn 2016-2020 xây dựng hoàn thành, đưa vào sử dụng 19 dự án nhà ở xã hội, 01 dự án nhà lưu trú công nhân, 01 dự án ký túc xá sinh viên. Diện tích sàn nhà ở xã hội tăng thêm 1,23 triệu m2 sàn đạt 69,2% so với chỉ tiêu đề ra với 14.954 căn hộ. Giai đoạn 2021-2025 đến hết năm 2023, hoàn thành đưa vào sử dụng 02 dự án (có 01 dự án hoàn thành một phần trong giai đoạn 2016-2020) với 623 căn hộ, diện tích sàn 59.893 m2 đạt 2,39% so với chỉ tiêu đề ra. Hiện nay, có 07 dự án nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân đang thi công với quy mô 4.996 căn hộ, tổng diện tích sàn 383.258 m2 (gồm 06 dự án nhà ở xã hội với 3.956 căn hộ, tổng diện tích sàn 289.326 m2;01 dự án nhà lưu trú công nhân với 1.040 căn, tổng

TTK Quốc hội Bùi Văng Cường phát biểu khai mạc buổi giám sát

Về quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội: Theo quy định, trong quá trình lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch đô thị, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn, quy hoạch phát triển khu công nghiệp, cơ quan chức năng phải xác định cụ thể vị trí, địa điểm, quy mô diện tích đất của từng dự án xây dựng nhà ở xã hội đồng bộ về hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội để phát triển nhà ở xã hội. Do đó có sự chồng chéo, bất cập về quy hoạch trong quá trình triển khai dự án.

Qua rà soát, trên địa bàn Thành phố có 35 dự án nhà ở thương mại, phát triển đô thị phải bố trí 20% diện tích đất ở trong dự án để xây dựng nhà ở xã hội. Thành phố đã hoàn thành, đưa vào sử dụng 02 dự án với quy mô 2.530 căn hộ, 01 dự án đã đầu tư xây dựng hoàn thành một phần với quy mô 1.436 căn hộ, còn lại 33 dự án. Trong giai đoạn 2015-2023, có 21/33 dự án được chấp thuận đầu tư, công nhận chủ đầu tư có yêu cầu việc bố trí diện tích đất ở trong dự án để xây dựng nhà ở xã hội, với tổng diện tích đất xây dựng nhà ở xã hội khoảng 83ha, dự kiến số lượng căn hộ khoảng 53.000 căn.

Tuy nhiên theo Sở Xây dựng, việc bố trí diện tích đất ở trong dự án nhà ở thương mại của chủ đầu tư để xây dựng nhà ở xã hội có những điểm bất cập như sau: Có tình trạng phân bố không đồng đều các dự án nhà ở xã hội; thừa tại các khu vực các quận, huyện có nhiều dự án nhà ở thương mại nhưng thiếu tại các khu vực vùng ven, nông thôn, khu vực nơi ít có dự án nhà ở thương mại. Phần diện tích đất xây dựng nhà ở thương mại được triển khai nhanh, còn phần diện tích xây dựng nhà ở xã hội thì kéo dài công tác bồi thường hoặc chậm triển khai.

Nhiều quỹ đất nhà ở xã hội nằm trong những dự án nhà ở cao cấp dẫn đến chi phí quản lý vận hành tòa nhà, quản lý hạ tầng kỹ thuật, các dịch vụ thiết yếu, tiện ích đi kèm trong các dự án này sẽ rất cao, vượt khả năng chi trả của đối tượng nhà ở xã hội; kiến trúc, cảnh quan, không gian chung của cả dự án nhà ở thương mại không đồng bộ, thiếu mỹ quan, giảm hiệu quả đầu tư. Đồng thời, doanh nghiệp cũng gặp khó khăn trong việc đảm bảo sự đồng đều khi cung cấp dịch vụ, tiện tích tại dự án.

Trong thời gian tới, Thành phố sẽ sắp xếp, tập trung bổ sung quỹ đất nhà ở xã hội có quy mô lớn, vị trí thuận lợi giao thông công cộng, phù hợp nhu cầu của từng khu vực quy hoạch đô thị, phù hợp Chương trình, Kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương. Nội dung này đã được Ủy ban nhân dân Thành phố kiến nghị và Quốc hội đã cho phép thực hiện tại Nghị Quyết 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023. Thành phố đang xây dựng trình tự và quy định pháp luật để tổ chức thực hiện thí điểm nội dung này.

Theo Sở Xây dựng, hiện nay trình tự, thủ tục đầu tư, việc lựa chọn chủ đầu tư nhà ở xã hội còn nhiều bất cập, khó khăn. Giai đoạn 2022 đến nay, để thống nhất trình tự thực hiện theo nhiều quy định pháp luật, Ủy ban nhân dân Thành phố đã ban hành Công văn số 3013/UBND-ĐT ngày 26/8/2022 về trình tự thủ tục thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, trong đó phân công trách nhiệm phối hợp, giải quyết thủ tục đầu tư các dự án nhà ở xã hội của các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

Đối với việc thực hiện chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội Thành phố đã chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Cục thế Thành phố và các đơn vị liên quan thực hiện thủ tục miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với diện tích đất được Nhà nước giao hoặc cho thuê để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội và miễn, giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo đúng quy định.

Đối với việc hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án xây dựng nhà ở xã hội theo quy định tại Điểm d Khoản 1 Điều 58 của Luật Nhà ở, từ giai đoạn năm 2015-2023, chưa có dự án được hỗ trợ nội dung này.

Việc bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội được theo nguyên tắc được quy định tại Điều 62 Luật Nhà ở 2014. Đối với dự án được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách: Sở Xây dựng là cơ quan xét duyệt đối tượng được thuê, thuê mua nhà ở xã hội. Đối với dự án được đầu tư bằng nguồn vốn của doanh nghiệp: chủ đầu tư là đơn vị xét duyệt đối tượng được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội; báo cáo Sở Xây dựng kiểm tra nhằm xác định đúng đối tượng được hỗ trợ và loại trừ việc người được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội được hỗ trợ nhiều lần hoặc đã có nhà ở, đất ở, đã được Nhà nước hỗ trợ về nhà ở, đất ở; có phát sinh nộp thuế thu nhập cá nhân tại địa phương.

Trà Giang