Phát triển sinh kế cho phụ nữ đồng bào dân tộc thiểu số
Cây lục bình là loài thực vật thủy sinh quen thuộc với cư dân sông nước vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Loài thực vật này từng bị xem là loài cỏ dại xâm lấn và cản trở giao thông đường thủy. Tuy nhiên, khi được khoanh trồng, làm nguyên liệu đan các sản phẩm thủ công mỹ nghệ phục vụ xuất khẩu, cây lục bình đã giúp nhiều người dân có thêm thu nhập, cải thiện cuộc sống.

Nhiều phụ nữ trong Hợp tác xã đan đát Hương Liên có thu nhập ổn định nhờ nghề đan lục bình. Ảnh: Phan Bình
Để giúp hội viên phụ nữ người dân tộc thiểu số có việc làm, tăng thêm thu nhập lúc nhàn rỗi, những năm qua, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Vĩnh Qưới (nay là phường Ngã Năm, thành phố Cần Thơ) triển khai thực hiện các giải pháp giúp chị em tiếp cận đào tạo nghề, tạo việc làm, góp phần giảm nghèo tại địa phương.
Sau khi tham gia lớp đào tạo nghề đan đát giỏ, thảm lục bình do Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Ngã Năm phối hợp tổ chức, bà Thạch Mỹ Như, thành viên Tổ phụ nữ đan lục bình ấp Vĩnh Hòa cho biết: “Đan lục bình phù hợp với điều kiện sống và lao động của phụ nữ ở nông thôn, không bị gò bó về thời gian. Ngoài công việc nhà, mỗi ngày, tôi tranh thủ đan được 10 sản phẩm, thu nhập được 80.000 đồng. Còn nếu cây lục bình tự tìm kiếm ngoài sông đem về phơi khô, sau đó tự làm thì được khoảng 150.000 đồng/ngày. Không riêng phụ nữ, nhiều nam giới cũng tận dụng những lúc không có việc đồng áng, phụ giúp vợ đan lục bình kiếm thêm thu nhập”.
Bà Huỳnh Thị Miển, Tổ trưởng Tổ phụ nữ đan lục bình ấp Vĩnh Hòa chia sẻ: Các công đoạn học nghề cũng không quá phức tạp, chỉ cần khéo léo và để ý là chị em có thể đan thành sản phẩm. Hiện, ấp có trên 80 chị em trong tổ nhận và đem nguyên liệu về nhà gia công. Nghề đan lục bình không phải lo lắng nhiều về đầu ra sản phẩm, bởi thời gian qua, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Ngã Năm đã phối hợp với các công ty, đại lý thu mua, số hộ gia đình tham gia nghề nơi đây đang có xu hướng gia tăng. Nguồn thu nhập tuy không lớn, nhưng đã góp phần đáng kể cho chị em, nhất là phụ nữ dân tộc Khmer ở vùng sâu trong việc xóa đói, giảm nghèo, giúp chị em ổn định cuộc sống.
Với nguyên liệu sẵn có tại địa phương, cộng với sự cần cù, đôi tay khéo léo của phụ nữ, sự nhiệt tình của thành viên các tổ, câu lạc bộ ngành nghề truyền thống đã tìm tòi, sáng tạo ra các phẩm mới, tích cực giới thiệu sản phẩm, kết nối với thị trường bên ngoài, tham dự nhiều hội chợ trưng bày sản phẩm trong và ngoài tỉnh.
Bà Trịnh Ánh Nguyệt, Phó Chủ tịch UBND phường Ngã Năm cho biết: Nghề đan lục bình đang là mô hình sinh kế hiệu quả cho người dân phường Ngã Năm. Từ mô hình này, đã giúp người lao động nhàn rỗi có thêm nguồn thu nhập, trang trải cuộc sống gia đình. Nhằm giúp phụ nữ nâng cao thu nhập, góp phần giảm nghèo, thời gian qua, phường phối hợp với các ngành liên quan tổ chức đào tạo nghề, chuyển giao khoa học – kỹ thuật vào sản xuất, tạo ra sản phẩm đạt chất lượng. Bên cạnh đó, phường thực hiện có hiệu quả Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017-2025”. Ngoài ra, phối hợp triển khai các hoạt động hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm cho lao động nữ, nhất là phụ nữ Khmer...
Còn tại xã Cờ Đỏ, thành phố Cần Thơ, nghề đan lục bình đã phát triển nhanh trong nhiều năm nay. Người đan lục bình phần đông là phụ nữ người dân tộc thiểu số. Ngoài công việc đồng áng và nội trợ trong gia đình, họ thường tranh thủ những giờ nhàn rỗi để đan lục bình. Cái hay của nghề này là ở chỗ, tuy nghề phụ nhưng khi đã quen tay, quen việc thì thu nhập lại cao hơn nghề nông.

Ngoài công việc đồng áng và nội trợ trong gia đình, bà Liêu Thị Sà Húngh (bên phải) thường tranh thủ thời gian nhàn rỗi để đan lục bình kiếm thêm thu nhập. Ảnh: Phan Bình
Bà Liêu Thị Sà Húngh, ở ấp Đông Bình (xã Cờ Đỏ) có 7 năm trong nghề cho biết: “Kỹ thuật đan lục bình khá đơn giản, chỉ cần hướng dẫn vài lần là mọi người đều làm được. Ngoài việc đồng áng và công việc nội trợ trong gia đình, mỗi ngày có thể đan được từ 4-5 sản phẩm, mỗi sản phẩm hoàn thành có tiền công khoảng 25.000-30.000 đồng. Tại ấp Đông Bình, nhiều hộ nghèo không có vốn làm ăn nên cả nhà cùng nhận nguyên liệu về nhà làm, mỗi tháng thu nhập 3-4 triệu đồng”.
Một trong những hợp tác xã ăn nên làm ra với nghề đan lục bình là Hợp tác xã đan đát Hương Liên (phường Mỹ Quới, thành phố Cần Thơ). Hiện nay, Hợp tác xã đan đát Hương Liên đã liên kết với một số doanh nghiệp trong nước nhận gia công sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ cây lục bình theo đơn đặt hàng.
Bà Nguyễn Kim Liên, Giám đốc Hợp tác xã đan đát Hương Liên cho biết: “Thời gian qua, hoạt động sản xuất, kinh doanh có nhiều thuận lợi. Nhờ đó, lợi nhuận của hợp tác xã đã được nâng cao, thu nhập của người lao động tăng, giúp họ yên tâm gắn bó với nghề. Hiện nay, đa phần chị em trong tổ nhận và đem nguyên liệu về nhà gia công. Hợp tác xã đã giải quyết việc làm thường xuyên cho gần 400 lao động tại địa phương với thu nhập bình quân khoảng 3-5 triệu đồng/người/tháng. Nguồn thu nhập này đã góp phần đáng kể giúp chị em cải thiện cuộc sống gia đình”.
Theo bà Nguyễn Thị Thùy Linh, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Cần Thơ, những năm gần đây, sản phẩm mỹ nghệ làm từ lục bình ngày càng được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng. Các loại sản phẩm này đã có mặt tại 30 quốc gia trên thế giới. Nhu cầu sử dụng tăng, do đó, giá bán các mặt hàng mỹ nghệ từ cây lục bình cũng tăng khá cao. Định hướng của Hội là sẽ tiếp tục khuyến khích đầu tư hỗ trợ hội viên tham gia đan đát từ lục bình. Bởi đây là nghề tương đối đơn giản, tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có, không cần nhiều vốn.
“Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Cần Thơ sẽ phối hợp với các ngành có liên quan tổ chức dạy nghề, nhất là tạo ra các sản phẩm có độ tinh xảo, giá trị cao. Cùng với đó, Hội phối hợp với chính quyền các địa phương hỗ trợ thủ tục đăng ký cho các sản phẩm từ lục bình đạt chuẩn OCOP; đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá, nâng cao giá trị sản phẩm” - bà Nguyễn Thị Thùy Linh nói.