Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh thành siêu đô thị đa cực

Sáng 7/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày Tờ trình điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, Quy hoạch được điều chỉnh nhằm phù hợp với bối cảnh mới sau sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp; phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026 - 2030 và các năm tiếp theo.

Dự thảo quy hoạch điều chỉnh cũng cập nhật các chủ trương lớn được ban hành trong hai năm gần đây của Đảng và Nhà nước về đột phá phát triển các ngành, lĩnh vực; đồng thời ứng phó với những thay đổi lớn trong bối cảnh quốc tế.

Theo đó, Chính phủ trình Quốc hội điều chỉnh tốc độ tăng trưởng GDP giai đoạn 2026 - 2030 đạt từ 10%/năm trở lên, tốc độ tăng năng suất lao động đạt trên 8,5%/năm; đến năm 2030, GDP bình quân đầu người đạt khoảng 8.500 USD, Chỉ số phát triển con người (HDI) đạt 0,78…

Giai đoạn 2031-2050, phấn đấu tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 7-7,5%/năm. GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đến năm 2050 đạt khoảng 38.000 USD. Chỉ số phát triển con người đạt trên 0,85.

Điểm mới là định hướng phát triển không gian kinh tế - xã hội điều chỉnh phân vùng kinh tế - xã hội theo phương án đã được cấp có thẩm quyền thông qua gồm 6 vùng.

Trong đó 2 vùng có sự thay đổi căn bản so với trước đây là vùng Bắc Trung Bộ gồm 5 tỉnh, thành phố (từ Thanh Hóa đến Huế) và vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên gồm 6 tỉnh, thành phố (từ Đà Nẵng đến Lâm Đồng).

Quy hoạch cũng điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng kinh tế của các vùng, bổ sung các định hướng về phát triển kinh tế - xã hội, kết cấu hạ tầng phù hợp với tiềm năng, lợi thế, tăng cường liên kết vùng.

Trong đó, giai đoạn 2026-2030, vùng Trung du và miền núi phía Bắc phấn đấu tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt khoảng 9-10%/năm; vùng Vùng Đồng bằng sông Hồng đạt khoảng 11%/năm; vùng Bắc Trung Bộ khoảng 10-10,5%/năm; Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên khoảng 9,5-10%/năm; vùng Đông Nam Bộ khoảng 10%/năm; vùng Đồng bằng sông Cửu Long khoảng 9-9,5%/năm.

Cùng với đó là mở rộng phạm vi 4 vùng động lực quốc gia sang các khu vực liền kề đã có sự phát triển về công nghiệp, đô thị và thuận lợi về giao thông kết nối.

Bổ sung vùng động lực Bắc Trung Bộ bao gồm các địa bàn ven biển của 3 tỉnh Thanh Hóa - Nghệ An - Hà Tĩnh. Nhấn mạnh thêm định hướng phát triển các ngành công nghiệp mới nổi, các ngành dịch vụ hiện đại, đẩy mạnh hình thành, phát triển các khu thương mại tự do... tại các vùng động lực quốc gia.

Việc điều chỉnh lần này còn xây dựng, phát triển Hà Nội, TP HCM và các thành phố khác trực thuộc Trung ương trở thành các đô thị năng động, sáng tạo, dẫn dắt và tạo hiệu ứng lan tỏa, liên kết vùng đô thị; đủ sức cạnh tranh, hội nhập khu vực và quốc tế, có vai trò quan trọng trong mạng lưới đô thị của khu vực Đông Nam Á, châu Á.

Phát triển TP HCM trở thành siêu đô thị đạt tầm quốc tế theo mô hình đa cực, đa trung tâm, có hệ thống kết cấu hạ tầng và quản trị thông minh, hiện đại. Ưu tiên phát triển các đô thị gắn với các hành lang kinh tế để trở thành các đô thị trung tâm phù hợp với chức năng của từng vùng, thúc đẩy lan tỏa phát triển. Phát triển các đô thị vệ tinh của một số đô thị lớn, nhất là Hà Nội và TP.HCM.

Về các ngành kinh tế quan trọng, Chính phủ đề xuất bổ sung định hướng phát triển nhanh các ngành kinh tế góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số; tập trung phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, chiến lược; phát triển các cụm ngành công nghiệp quy mô lớn, các mô hình khu công nghiệp hiện đại.

Bổ sung định hướng phát triển mạnh thương mại điện tử; du lịch; các sàn giao dịch tài sản thực, tài sản mã hóa. Bổ sung định hướng phát triển nông nghiệp số, công nghệ cao; các trung tâm đổi mới sáng tạo nông nghiệp...

Với phát triển hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật, quy hoạch mới bổ sung định hướng đẩy nhanh xây dựng các tuyến đường cao tốc, đường sắt, cảng biển, cảng hàng không, hạ tầng năng lượng, hạ tầng số đáp ứng yêu cầu tăng trưởng kinh tế cao.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, Dự thảo Nghị quyết điều chỉnh định hướng phát triển các ngành hạ tầng kỹ thuật. Trong đó, điều chỉnh ngành giao thông theo hướng đẩy nhanh tiến trình đầu tư một số tuyến cao tốc, đường ven biển, quốc lộ quan trọng đáp ứng yêu cầu phát triển các hành lang kinh tế, nhu cầu kết nối vùng, liên vùng, kết nối thông suốt trên địa bàn đơn vị hành chính mới sau sáp nhập, kết nối hạ tầng cửa ngõ (cảng biển, cảng hàng không quốc tế) để mở ra không gian phát triển mới.

Xây dựng một số đoạn đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường sắt kết nối quốc tế, đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP.HCM, đường sắt kết nối cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Đồng thời, đầu tư hoàn chỉnh các cảng biển cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện và Cái Mép - Thị Vải; xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ (TP HCM), cảng Liên Chiểu (Đà Nẵng), Nam Đồ Sơn (Hải Phòng), Hòn Khoai (Cà Mau), Vân Phong (Khánh Hòa), Trần Đề (Cần Thơ)...

Trong định hướng phát triển các vùng trên, dự thảo Nghị quyết nêu rõ: Hoàn thành xây dựng đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; Xây dựng đường sắt Lạng Sơn - Hà Nội; Xây dựng cảng hàng không quốc tế Gia Bình, các tuyến đường kết nối các đô thị quan trọng tại các tỉnh, thành phố sau sáp nhập; Ưu tiên phát triển các khu kinh tế ven biển tại Bắc Trung Bộ tập trung vào một số ngành trọng điểm phù hợp với các địa phương, tạo đột phá tăng trưởng. Phát triển chuỗi đô thị ven biển duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên gắn với các trung tâm du lịch biển, trung tâm tài chính, các khu kinh tế, khu thương mại tự do, khu công nghiệp…

Đẩy nhanh xây dựng đường sắt đô thị TP HCM, đường sắt kết nối trung tâm TP.HCM với các đô thị lân cận; các tuyến kết nối cảng hàng không Long Thành,…

Trình bày thẩm tra, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cơ bản tán thành việc bổ sung, điều chỉnh các nội dung của Quy hoạch tổng thể quốc gia.

Cơ quan thẩm tra đề nghị xem xét, hoàn thiện quan điểm, nguyên tắc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia theo hướng đề cao tính ổn định, dài hạn của quy hoạch; bảo đảm tính dự báo cao, có cơ sở khoa học và thực tiễn vững chắc, tránh tư duy nhiệm kỳ hoặc điều chỉnh cục bộ, ngắn hạn.

Về điều chỉnh phân vùng và định hướng phát triển vùng kinh tế - xã hội, Chủ nhiệm cơ quan thẩm tra nêu rõ, việc phân vùng kinh tế - xã hội cơ bản vẫn giữ nguyên số lượng là 6 vùng.

Tuy nhiên, kết cấu, phạm vi từng vùng có sự thay đổi lớn về số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh, quy mô về diện tích và dân số do ảnh hưởng của việc sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, trong đó, vùng Bắc Trung Bộ và vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên là 2 vùng có sự thay đổi lớn so với trước đây.

“Đề nghị làm rõ hơn phương án phân vùng mới sẽ tác động, ảnh hưởng như thế nào đến định hướng phát triển của từng vùng; đánh giá tính liên kết trong nội tại từng vùng”, ông Mãi nêu.

Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra đề nghị thuyết minh, làm rõ hơn tính đặc thù, vị trí địa lý và nhiệm vụ, điều kiện kinh tế - xã hội của từng vùng nhằm phát huy tối đa tiềm năng và khai thác hiệu quả lợi thế sẵn có; khắc phục được các tồn tại, hạn chế của từng vùng và liên kết vùng để thúc đẩy phát triển bền vững của cả quốc gia.

Về định hướng phát triển hạ tầng kỹ thuật cáp quốc gia, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nêu rõ, theo Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 về phát triển kết cấu hạ tầng đã xác định chỉ tập trung nâng cấp các cảng hàng không, đặc biệt là cảng hàng không trọng điểm, trong đó cũng chỉ xác định xây dựng mới Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Do đó, đề nghị bổ sung thuyết minh để làm rõ căn cứ chính trị, pháp lý của việc bổ sung định hướng xây dựng mới các cảng hàng không quốc tế.

Thiên Tuấn