Phó Chủ tịch Quốc hội: Sao Hà Nội không có dự án 'ra tấm, ra món' cho sông Tô Lịch?

Chiều 26-9, tiếp tục Phiên họp 49, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo giám sát chuyên đề về thực hiện bảo vệ môi trường kể từ khi luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - Công nghệ - Môi trường Lê Quang Huy phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Báo cáo tóm tắt kết quả giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - Công nghệ - Môi trường Quốc hội Lê Quang Huy cho biết công tác tổ chức thực hiện luật Bảo vệ môi trường năm 2020 vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập.

Tình trạng ô nhiễm môi trường ở một số nơi còn diễn biến phức tạp, có thời điểm ở mức độ nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí (do bụi mịn) đang là vấn đề nhức nhối tại một số đô thị lớn, đặc biệt là thủ đô Hà Nội, TP HCM. Chất lượng môi trường một số đoạn sông, tập trung tại khu vực đông dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, làng nghề trên lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ - Đáy, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải, còn diễn biến phức tạp.

Chỉ có khoảng 18% tổng lượng nước thải đô thị được thu gom, xử lý

Việc đầu tư đồng bộ hạ tầng thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt đô thị, cụm công nghiệp, làng nghề còn chưa được quan tâm đúng mức. Hiện chỉ có khoảng 18% tổng lượng nước thải đô thị được thu gom, xử lý. Hạ tầng kỹ thuật xử lý chất thải rắn sinh hoạt còn lạc hậu, hình thức chôn lấp trực tiếp vẫn chiếm tỉ lệ cao, tới 62%; nhiều bãi chôn lấp không hợp vệ sinh, không đạt yêu cầu về môi trường…

Đoàn giám sát của Quốc hội đề xuất nhiều giải pháp cấp bách, hoàn thành trong năm 2026. Trong đó, ông Lê Quang Huy nhấn mạnh việc thực hiện ngay các biện pháp cấp bách kiểm soát, ngăn chặn và khắc phục, cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí tại thủ đô Hà Nội và TP HCM. Đồng thời, cải thiện chất lượng môi trường một số đoạn sông bị ô nhiễm nghiêm trọng trên các sông: Ngũ Huyện Khê, Tô Lịch, Bắc Hưng Hải…

Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đề nghị báo cáo giám sát cần có câu trả lời về thực trạng ô nhiễm đô thị, đặc biệt là tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TP HCM.

"Bây giờ chúng ta phải trả lời câu hỏi là nguồn phát thải ở các đô thị hiện nay là từ đâu và thực trạng ra sao: Phát thải từ công nghiệp thế nào, phát thải từ bụi xây dựng thế nào, phát thải từ các loại khí thải phương tiện giao thông thế nào?"- ông Vinh nói và cho rằng cần phải nhìn thực trạng rất rõ ràng thì mới có giải pháp cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TP HCM như kiến nghị.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh. Ảnh: Hồ Long

Nêu ý kiến tại phiên họp, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết hiện cả nước đã có 5 nhà máy đốt rác phát điện. Câu chuyện kinh tế tuần hoàn và rác thải trở thành tài nguyên đầu vào của ngành kinh tế khác không còn là phát hiện mới mà thành thực tế phổ biến ở các nước.

Bà Nguyễn Thị Thanh dẫn kinh nghiệm thực tế tại Cộng hòa Czech, rác thải không chỉ được đốt để phát điện mà còn tạo ra sản phẩm là gạch xây dựng. Trong khi tại Việt Nam, rác thải vẫn chủ yếu được đốt và chôn lấp. Từ đó, bà đề nghị Chính phủ chọn một số thành phố lớn đầu tư một số nhà máy rác không chỉ phát điện mà có thể tạo ra các sản phẩm khác để tạo bước đột phá xử lý rác thải, bảo vệ môi trường.

Một vấn đề khác được Phó chủ tịch Quốc hội đề cập là nước thải đô thị. Theo báo cáo chỉ 18% nước thải đô thị được thu gom, xử lý, tức là còn tới hơn 80% nước thải đô thị vẫn xả thẳng ra môi trường gây ô nhiễm. Dẫn ví dụ sông Tô Lịch tại TP Hà Nội, bà Nguyễn Thị Thanh cho rằng đây là con sông lịch sử ở Hà Nội. "Bây giờ mình làm rất nhiều dự án hạ tầng chiến lược, đường vành đai 3, vành đai 4, tại sao Hà Nội không có một dự án "ra tấm, ra món" cho sông Tô Lịch?"- Phó chủ tịch Quốc hội nêu vấn đề và cho rằng việc đầu tư không có gì khó, chỉ cần học tập việc cải tạo suối Thanh Khê ở thủ đô Seoul của Hàn Quốc.

Văn Duẩn