Phó Thủ tướng: Dám chấp nhận rủi ro để đưa khoa học tiến xa hơn

Sáng 6/5, Phó Thủ tướng Lê Thành Long thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình về dự án Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (KHCN&ĐMST).

Theo đó, dự thảo luật quy định cơ sở nghiên cứu được tự chủ, tự chịu trách nhiệm triển khai các hoạt động nghiên cứu, xây dựng bộ máy, chi tiêu theo cơ chế khoán chi.

Nhà nước quản lý mục tiêu, quản lý đầu ra, quản lý kết quả và hiệu quả nghiên cứu, không quản lý cách làm. Sự thông thoáng này sẽ đẩy nhanh quá trình nghiên cứu.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long trình bày tờ trình dự thảo luật. Ảnh: Quốc hội

Ngoài ra, nếu một dự án nghiên cứu không đạt được kết quả như kỳ vọng, tổ chức nghiên cứu sẽ không phải chịu trách nhiệm bồi thường như trước và được miễn trừ trách nhiệm dân sự đối với những thiệt hại phát sinh cho Nhà nước trong quá trình thực hiện nghiên cứu.

Phó Thủ tướng cho biết, mặc dù chấp nhận rủi ro ở từng nhiệm vụ, từng dự án cụ thể nhưng hiệu quả hoạt động vẫn được đánh giá trên tổng thể của tổ chức đó và chương trình nghiên cứu.

Những tổ chức hoạt động hiệu quả sẽ được ưu tiên cấp thêm kinh phí để tiếp tục phát triển. Ngược lại, những tổ chức hoạt động kém hiệu quả sẽ bị cắt giảm nguồn lực, thậm chí giải thể.

“Sự dám chấp nhận rủi ro sẽ tạo động lực cho các nhà khoa học theo đuổi những vấn đề thách thức, đưa khoa học tiến xa hơn và mang lại những đột phá quan trọng. Những nghiên cứu không đạt mục tiêu ban đầu mang lại bài học quý giá, giúp tránh lặp lại sai lầm trong tương lai hoặc mở ra những hướng đi mới tiềm năng”, Phó Thủ tướng Lê Thành Long nêu rõ.

Dự thảo luật cũng quy định cho phép người làm nghiên cứu hưởng tối thiểu 30% kết quả thương mại hóa, được phép tham gia thành lập và điều hành doanh nghiệp.

Đối với cơ sở nghiên cứu, sẽ có quyền sở hữu và có quyền tự quyết đối với kết quả nghiên cứu, với tài sản hình thành từ nghiên cứu.

Theo Phó Thủ tướng, việc giao các kết quả nghiên cứu cho tổ chức chủ trì thương mại hóa thường gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc định giá kết quả nghiên cứu để hoàn trả kinh phí vào NSNN.

Nguyên nhân là do kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN là sản phẩm sáng tạo, chưa có trên thị trường và trong nhiều trường hợp chưa trở thành sản phẩm, hàng hóa mà cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện.

“Đây cũng đang là điểm nghẽn lớn kéo dài trong thời gian qua”, ông cho biết.

Thế Vinh