Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc: Nghị quyết chỉ 'sống' khi chạm đến đời sống

Chuyển từ tư duy chờ đợi sang tư duy hành động

Thời gian qua, các nghị quyết chiến lược của Đảng sau khi được ban hành đều đi vào cuộc sống rất nhanh, đem lại thành quả ngay cho người dân và doanh nghiệp. Điển hình các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế tư nhân; khoa học - công nghệ; miễn tiền ăn, học phí cho học sinh, hay việc khám sức khỏe miễn phí cho nhân dân… Chính phủ đã thay đổi cách thức hành động, thay đổi tư duy như thế nào để có thể cụ thể hóa được những nội dung đó nhanh đến như vậy, thưa Phó Thủ tướng?

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc: Thời gian qua, Bộ Chính trị đã ban hành các Nghị quyết mang tính chiến lược, hướng tới mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Có thể kể ra như: Nghị quyết 66, 68, 59, 70, 71, 72…

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất để đo sự thành công của nghị quyết không bằng văn bản, mà bằng kết quả mang lại cho người dân và doanh nghiệp. Nghị quyết chỉ thực sự “sống” khi nó chạm đến đời sống - khi người dân thấy con cái được miễn học phí, doanh nghiệp thấy môi trường kinh doanh thông thoáng hơn, nông dân thấy sản xuất thuận lợi hơn.

Do vậy, như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhiều lần nói “không bỏ lỡ thời cơ”, “chậm trễ là có lỗi với nhân dân”, thời gian qua, các nghị quyết chiến lược của Đảng được ban hành gần đây đều rất ngắn gọn, xúc tích, kèm theo kế hoạch hành động, phân công các nhiệm vụ một cách rõ ràng, có thời hạn. Chính cách làm cụ thể đó nên được cụ thể hóa với tốc độ rất nhanh. Các cơ quan chức năng không chờ đủ điều kiện mới hành động, mà hành động để tạo ra điều kiện.

Nếu trước đây có tư duy “ban hành rồi chờ hướng dẫn”, thì nay, nghị quyết đến đâu, hành động đến đó - đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở. Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành soạn thảo chính sách, nghị định, thông tư song song với quá trình chuẩn bị nghị quyết, để khi nghị quyết được thông qua, có thể triển khai ngay.

Chúng ta có thể thấy được điều đó qua các chính sách như miễn tiền ăn, học phí cho học sinh, tổ chức khám sức khỏe miễn phí cho nhân dân, hay hàng loạt chính sách an sinh - phát triển mới được ban hành, đều cho thấy một cách làm rất mới: chuyển từ tư duy chờ đợi sang tư duy hành động. Đây chính là tinh thần “không để lỡ thời cơ” mà Đảng, Tổng Bí thư, Chính phủ, Quốc hội đang theo đuổi - bởi trong thế giới biến động nhanh, cơ hội không chờ ta; nếu chậm một nhịp, chúng ta sẽ tụt lại.

Tuy nhiên, để thay đổi tư duy và hành động của bộ máy, cũng như của cán bộ, công chức nhằm đáp ứng yêu cầu đó, chắc hẳn cũng không dễ dàng, thưa Phó Thủ tướng?

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc: Đúng là thay đổi tư duy và hành động không phải là chuyện dễ, bởi nó đụng đến cách làm, đến thói quen, đến cả “văn hóa quản lý” đã tồn tại nhiều năm. Nhưng Chính phủ hiện nay xác định rất rõ: muốn đất nước phát triển nhanh, không thể tiếp tục tư duy quản lý theo lối cũ - mà phải chuyển sang tư duy kiến tạo, phục vụ và đồng hành cùng người dân, doanh nghiệp.

Các nghị quyết chiến lược được Đảng ban hành thời gian qua đang mở ra giai đoạn bứt phá phát triển mới của đất nước (Ảnh minh họa). Ảnh: Chinhphu.vn

Nếu như trước đây, chúng ta mất khá nhiều thời gian từ khi nghị quyết được ban hành đến khi văn bản hướng dẫn cụ thể ra đời. Nhưng hiện nay, Chính phủ đã thay đổi mạnh mẽ tư duy và hành động.

Cụ thể, ngay khi xây dựng các dự thảo Nghị quyết trình Bộ Chính trị, Chính phủ không chờ đợi mà lập tức xây dựng kế hoạch hành động: từng bộ, ngành, cán bộ, công chức được giao rõ đầu việc, thời hạn, người chịu trách nhiệm.

Cùng với đó, tinh thần “việc hôm nay không để ngày mai” đã được quán triệt đến từng cấp thực thi. Đảng ủy Chính phủ cũng phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội trong việc sửa đổi các quy định của pháp luật, để cụ thể hóa các quy định của Đảng bằng pháp luật và đưa vào cuộc sống nhanh nhất.

Hiện nay, chúng ta cũng ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số trong điều hành, giảm tối đa khâu trung gian, rút ngắn quy trình, tạo ra dòng chảy thông suốt từ chủ trương đến chính sách và đến người dân.

Khi vai trò của Chính phủ chuyển từ “quản lý” sang “kiến tạo phát triển”, thì mọi chính sách, mọi nghị quyết đều hướng tới một đích chung - tạo động lực, khai phóng nguồn lực, phục vụ hạnh phúc của nhân dân.

Chính tinh thần đó đã giúp các nghị quyết đi nhanh vào cuộc sống, trở thành hành động cụ thể, và quan trọng hơn - đem lại niềm tin, niềm vui và những đổi thay thực chất trong đời sống của người dân, doanh nghiệp.

Bộ máy không có chỗ cho những người làm việc cầm chừng

Nghị quyết dù hay đến đâu đi nữa nhưng nếu khâu tổ chức thực hiện không tốt, thì hiệu quả cũng không cao. Vậy Chính phủ đã đổi mới tư duy và hành động như thế nào trong khâu “tổ chức thực hiện” để nghị quyết phát huy trong đời sống, để mỗi người dân, doanh nghiệp được hưởng thụ thành quả từ các quyết đổi mới của Đảng?

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc: Mọi nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước được ban hành đều hướng đến mục tiêu cuối cùng là mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp. Vì vậy, khâu tổ chức thực hiện có vai trò đặc biệt quan trọng. Mà muốn có hiệu quả, trước hết, bộ máy phải thực sự năng động và thống nhất hành động.

Khi Chính phủ xác định vai trò là “kiến tạo phát triển”, không thể vận hành theo lối mòn cũ - hành chính, mệnh lệnh. Thay vào đó, chúng ta yêu cầu từng bộ, ngành, địa phương phải biến nghị quyết thành kế hoạch hành động cụ thể, xác định rõ thời hạn, trách nhiệm người đứng đầu và tiêu chí đánh giá kết quả. Chính phủ không làm thay, nhưng luôn theo sát, đôn đốc, và tháo gỡ kịp thời vướng mắc để dòng chảy thực thi không bị nghẽn.

Bên cạnh đó, có hiệu quả không thì yếu tố con người là quyết định. Nghị quyết muốn đi vào cuộc sống nhanh thì phải có những người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Trong bối cảnh mới hiện nay, bộ máy không có chỗ cho những người làm việc cầm chừng, không có tinh thần đổi mới, không đặt hành động vì lợi ích của người dân, doanh nghiệp lên trên hết.

Cán bộ, công chức trong bộ máy, dù ở cấp nào thì cũng phải hành động vì lợi ích chung. Có thể nói, chúng ta đang khơi thông “điểm nghẽn tâm lý” để bộ máy thật sự chuyển động.

Để phát huy được hiệu quả, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Chính phủ luôn lắng nghe phản ánh của người dân, doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng; thông qua các hội nghị toàn quốc, tổ công tác của Thủ tướng. Đây chính là “tai mắt” của Chính phủ trong thực thi nghị quyết để chấn chỉnh kịp thời những hạn chế, yếu kém trong thực thi các nghị quyết chiến lược của Đảng.

Như tôi đã nhiều lần nói, nghị quyết không chỉ để tuyên truyền, mà phải sống trong đời sống. Khi doanh nghiệp được thuận lợi hơn, người dân thấy cuộc sống tốt hơn, đó mới là thước đo của thành công.

Cùng gánh trách nhiệm, cùng chia sẻ thành quả

Sau một thời gian đi vào cuộc sống, "bộ tứ trụ cột", nhất là nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân và nghị quyết đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã phát huy tính hiệu quả như thế nào cho sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, thưa Phó Thủ tướng?

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc: Có thể nói, “bộ tứ trụ cột” nghị quyết của Bộ Chính trị đã tạo ra một luồng gió mới trong cách vận hành nền kinh tế. Các nghị quyết không chỉ định hướng mà còn chỉ rõ “điểm rơi hành động” - ai làm, làm gì, làm đến đâu, gắn với mục tiêu và thời hạn cụ thể. Nhờ đó, nghị quyết không nằm trên giấy, mà đi thẳng vào cuộc sống, đến với doanh nghiệp, người dân bằng những thay đổi thực chất.

Ví dụ như Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân đã tạo ra sự chuyển động của toàn bộ hệ thống chính trị. Thay vì tư duy quản lý, kiểm soát, các cơ quan Nhà nước giờ đây đã chuyển đổi tư duy và hành động để phục vụ doanh nghiệp, để doanh nghiệp phát triển. Tình trạng đùn đẩy, né tránh, phân biệt đối xử trong giải quyết các công việc đối với khu vực kinh tế tư nhân đã giảm rõ rệt.

Với khu vực kinh tế tư nhân, Nghị quyết 68 khơi dậy một làn sóng mới của niềm tin và khát vọng. Doanh nhân Việt cảm thấy mình được trân trọng, được trao cơ hội để cống hiến. Các doanh nghiệp tư nhân thay vì ngồi đó chờ đợi, giờ đã chủ động “xin đảm nhận những công việc khó vì sự phát triển của đất nước”, như đề xuất thực hiện các dự án hạ tầng chiến lược, năng lượng, chuyển đổi số, đô thị thông minh, đường sắt tốc độ cao…

Điều quan trọng hơn, họ không còn chỉ trông chờ chính sách ưu đãi, mà bắt đầu hành động như những đối tác phát triển của Nhà nước, cùng gánh trách nhiệm, cùng chia sẻ thành quả.

Trong khi đó, nghị quyết về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang mở ra cánh cửa của thời đại mới. Lần đầu tiên, công nghệ được đặt ở vị trí “trung tâm của mọi trung tâm”, là nền tảng để tái cấu trúc mô hình tăng trưởng.

Chúng ta thấy rõ điều đó qua việc hình thành Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, hay những bước tiến của doanh nghiệp Việt trong AI, dữ liệu lớn, công nghiệp bán dẫn...

Kết quả, năm 2025, dự kiến tăng trưởng GDP trên 8%; thu ngân sách Nhà nước đạt 2,5 triệu tỷ, tăng cao so với cùng kỳ, nợ công giảm từ 44,3% GDP/năm 2024 còn 34,5%. Nhờ đó, chúng ta có nguồn lực để chăm lo công tác an sinh xã hội, triển khai các dự án lớn, như đường bộ cao tốc, sân bay Long Thành và nhiều chương trình quan trọng khác.

Xin cảm ơn Phó Thủ tướng!

Luân Dũng - Văn Kiên (thực hiện)