Phó tổng thống Mỹ 'gây bão' tại Munich: Không coi Nga là mối đe dọa của châu Âu?

Theo Financial Times, những phát biểu của ông nhanh chóng vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ các quan chức châu Âu, làm dấy lên tranh luận về các giá trị dân chủ và an ninh của khu vực.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó tổng thống JD Vance - Ảnh: Reuters

Quan điểm tranh cãi

Phát biểu tại hội nghị, ông Vance nhấn mạnh rằng các vi phạm dân chủ nội bộ tại châu Âu đáng lo ngại hơn bất kỳ mối đe dọa nào từ bên ngoài.

"Mối đe dọa mà tôi lo lắng nhất đối với châu Âu không phải là Nga, không phải là Trung Quốc, không phải bất kỳ tác nhân bên ngoài nào khác. Mối đe dọa thực sự là sự suy giảm của châu Âu khỏi những giá trị cơ bản nhất của mình", ông Vance tuyên bố.

Trong bài phát biểu, ông Vance cũng chỉ trích quyết định của Romania về việc hủy bỏ cuộc bầu cử tổng thống sau khi ứng cử viên theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan thân Nga Calin Georgescu giành chiến thắng. Chính quyền Romania cáo buộc sự can thiệp của Moscow nhưng chưa đưa ra bằng chứng cụ thể.

Bên cạnh đó, ông cũng bày tỏ lo ngại về những rào cản đối với các đảng chính trị cực hữu và cực tả ở Đức. "Nếu bạn đang chạy đua vì sợ cử tri của mình, thì nước Mỹ không thể giúp bạn", Vance phát biểu.

Ông Vance cũng lên án chính sách nhập cư của châu Âu, liên hệ nó với vụ tấn công ở Munich gần đây khiến 36 người bị thương. Ông nhấn mạnh rằng các chính sách nhập cư không kiểm soát là một mối đe dọa đối với an ninh châu Âu.

"Ngày càng có nhiều người trên khắp châu Âu bỏ phiếu cho những người hứa sẽ chấm dứt tình trạng di cư không kiểm soát. Bỏ qua mối quan ngại của họ... loại trừ mọi người khỏi tiến trình chính trị sẽ không bảo vệ được điều gì. Đây là cách chắc chắn nhất để phá hủy nền dân chủ", ông tuyên bố.

Phó tổng thống Mỹ cũng chỉ trích chính sách kiểm duyệt của EU, đặc biệt là những nỗ lực nhằm kiểm soát nội dung trực tuyến mà khối này cho là "nội dung thù hận". Ông cho rằng những biện pháp như vậy vi phạm quyền tự do ngôn luận.

Ngoài ra, ông Vance cũng nhắc đến một vụ án ở Anh, nơi một người đàn ông bị kết án vì cầu nguyện gần một phòng khám phá thai trong khu vực bị hạn chế. Ông coi đây là một ví dụ về sự suy thoái của tự do cá nhân tại châu Âu.

Phản ứng của giới chức châu Âu

Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius đã phản đối mạnh mẽ các tuyên bố của ông Vance, gọi đó là "không thể chấp nhận được". Ông nhấn mạnh rằng phát biểu của Phó tổng thống Mỹ đã đặt dấu hỏi lên nền dân chủ châu Âu.

"Tôi đã chuẩn bị một bài phát biểu hôm nay về an ninh châu Âu, nhưng tôi không thể bắt đầu theo cách mà tôi dự định ban đầu. Ông ấy (JD Vance) so sánh tình trạng của châu Âu với những gì đang diễn ra ở các chế độ độc tài. Điều này là không thể chấp nhận được", Pistorius nói.

Trong khi đó, Kaja Kallas, nhà ngoại giao hàng đầu của Liên minh châu Âu (EU), cho biết bà rất ngạc nhiên trước "bài giảng" của ông Vance. "Tôi nghĩ chúng ta có thể tự giải quyết các vấn đề nội bộ của mình", bà phát biểu.

Friedrich Merz, lãnh đạo Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) và là ứng cử viên tiềm năng cho vị trí Thủ tướng Đức, đã cáo buộc chính quyền Trump "can thiệp khá công khai vào cuộc bầu cử". Ông cho rằng Mỹ không có quyền giảng dạy Đức về cách bảo vệ thể chế dân chủ của họ.

Tuy nhiên bình luận của Phó tổng thống Mỹ được đảng cực hữu Alternative for Germany (AfD) ca ngợi, trong bối cảnh đảng này có cơ hội giành vị trí thứ hai trong cuộc bầu cử Đức sắp tới. Tuy nhiên, AfD cũng bị cơ quan tình báo Đức coi là một tổ chức cực đoan và bị cấm tham gia Hội nghị An ninh Munich.

Tác động chính trị

Những phát biểu của ông Vance được đưa ra trong bối cảnh chính quyền Trump bất ngờ thông báo sẽ bắt đầu đàm phán song phương với Nga về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Động thái này khiến các đồng minh châu Âu lo ngại về sự suy giảm cam kết an ninh của Mỹ đối với khu vực.

Bài phát biểu của JD Vance tại Hội nghị An ninh Munich không chỉ làm gia tăng căng thẳng giữa Mỹ và châu Âu mà còn phản ánh sự chia rẽ ngày càng lớn về các giá trị dân chủ và cách tiếp cận an ninh. Trong khi một số chính trị gia cực hữu hưởng ứng quan điểm của ông, nhiều lãnh đạo châu Âu chỉ trích mạnh mẽ, coi đó là sự can thiệp không phù hợp vào các vấn đề nội bộ của khu vực.

Tác động lâu dài của những phát biểu này vẫn chưa rõ ràng, nhưng chúng có thể làm thay đổi cách thức hợp tác giữa Mỹ và châu Âu trong tương lai, đặc biệt là trong bối cảnh chiến tranh Ukraine và những thách thức an ninh đang gia tăng trên toàn cầu.

Hoàng Vũ