Phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ em

Tuy nhiên, nếu thiếu kỹ năng tự bảo vệ và không có sự giám sát của người lớn, trẻ dễ gặp tai nạn như ngã, bỏng, điện giật hay các tai nạn liên quan đến vật sắc nhọn trong gia đình, đặc biệt từ các thiết bị điện trong nhà.

Bác sĩ Nguyễn Dũng Tiến (khoa Điều trị tích cực Ngoại khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương) thăm khám cho bệnh nhi nhập viện. Ảnh: Phương Thu

Mối nguy ngay trong chính ngôi nhà

Theo thống kê của Cục Quản lý môi trường y tế (Bộ Y tế), trung bình mỗi năm có hơn 370.000 trẻ em bị tai nạn thương tích. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong và di chứng tàn tật suốt đời ở trẻ. Đáng chú ý, nhóm tuổi 15 - 19 chiếm tỉ lệ cao nhất (43%), tiếp đến là nhóm 5 - 14 tuổi (36,9%) và thấp nhất là nhóm 0 - 4 tuổi (19,5%).

Trong kỳ nghỉ hè, khi trẻ có nhiều thời gian ở nhà hoặc vui chơi tự do, nguy cơ tai nạn càng gia tăng. Các tai nạn thường gặp bao gồm: Bỏng do nước sôi, cháy nổ từ chập điện, hóa chất; nuốt dị vật; ong đốt, rắn cắn; ngã, đuối nước... Nhiều trường hợp thương tích xảy ra ngay trong chính ngôi nhà, từ những thiết bị tưởng chừng quen thuộc và an toàn.

Mới đây, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận một bé gái 11 tuổi bị cửa cuốn tự động kẹp vào vùng cổ, dẫn đến ngừng tuần hoàn. Bệnh nhi được chẩn đoán chấn thương cột sống cổ sau ngừng tuần hoàn và phải điều trị tích cực: Thở máy, sử dụng thuốc trợ tim, vận mạch và hạ thân nhiệt chủ động để bảo vệ não và ổn định các chỉ số sinh tồn. Trường hợp này là lời cảnh báo nghiêm khắc về việc đảm bảo an toàn khi sử dụng các thiết bị gia dụng hiện đại, đặc biệt là cửa cuốn tự động.

Bác sĩ Nguyễn Dũng Tiến (khoa Điều trị tích cực Ngoại khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương) cho biết: “Trong những năm qua, bệnh viện đã ghi nhận nhiều trường hợp trẻ bị tai nạn do cửa cuốn, cổng trượt tự động - từ bị kẹp cổ, bụng, tay, chân... đến nguy cơ đe dọa tính mạng. Nguyên nhân chủ yếu là thiếu sự giám sát của người lớn và trẻ chưa được hướng dẫn kỹ năng an toàn.

Trước thực trạng này, các bác sĩ khuyến cáo, phụ huynh cần nâng cao ý thức phòng tránh tai nạn cho trẻ, nhất là trong thời gian trẻ nghỉ học dài ngày. Khi sử dụng cửa cuốn hoặc cổng tự động, gia đình nên lựa chọn sản phẩm của thương hiệu uy tín, có tích hợp cảm biến an toàn và thiết bị cảnh báo nguy cơ. Người lớn cần quan sát kỹ trước khi vận hành, tuyệt đối không để trẻ lại gần khi cửa đang hoạt động. Ngoài ra, cần thường xuyên nhắc nhở trẻ không leo trèo, không chơi gần khu vực cửa cuốn và không đứng trên các vật dụng không chắc chắn nếu không có người lớn giám sát.

Trang bị kỹ năng sơ cứu cho trẻ

Trong các tai nạn thương tích, tai nạn sinh hoạt ở gia đình của trẻ em, các tai nạn điện giật thường chiếm tỉ lệ lớn. Do đó phụ huynh nên thường xuyên kiểm tra các đồ dùng điện, bịt kín ổ điện, thiết kế hệ thống điện an toàn như treo bảng điện trên cao, không để dây trần, dây điện hở; ưu tiên sử dụng thiết bị điện thông minh có khả năng tự ngắt, biểu tượng cảnh báo nguy hiểm.

Về các kỹ năng phòng chống tai nạn điện giật, phụ huynh cần khuyên trẻ không được nghịch các ổ điện, leo trèo cột điện, thả diều nơi có đường điện chạy qua, rút dây cắm khi không sử dụng... Sơ cứu cho trẻ bị điện giật đòi hỏi phải nhanh chóng, đúng cách và đảm bảo an toàn. Nếu sơ cứu sai cách, trẻ sẽ gặp nguy hiểm đến tính mạng hoặc phải đối mặt với những biến chứng nặng về sau. Do đó việc đầu tiên cần làm là ngắt nguồn điện bằng cách ngắt cầu dao điện, rút dây điện ra khỏi ổ cắm... và gọi cấp cứu 115.

Bên cạnh các tai nạn do thiết bị điện hay cửa cuốn gây ra, nhiều trẻ còn gặp tai nạn do vấp ngã hoặc va đập vào vật sắc nhọn khi leo trèo ở ban công, bậc thềm, bàn ghế... Với những trường hợp ngã gây chấn thương phần mềm như sưng, bầm tím, phụ huynh nên chườm lạnh để giảm đau và hạn chế tụ máu. Nếu có vết thương hở hoặc chảy máu, cần nhanh chóng sát khuẩn bằng dung dịch rửa vết thương hoặc nước muối sinh lý, sau đó dùng băng sạch để cầm máu và ngăn ngừa nhiễm trùng. Trường hợp trẻ có dấu hiệu bong gân, gãy xương, trật khớp, chảy máu nghiêm trọng hoặc bất tỉnh, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và xử trí kịp thời.

Tai nạn bỏng do các thiết bị nấu ăn cũng thường xảy ra ở trẻ nhỏ. Để phòng tránh, phụ huynh cần sắp xếp đồ dùng nấu ăn một cách hợp lý, tránh xa tầm với của trẻ; tuyệt đối không để trẻ nghịch diêm, bật lửa hoặc tự ý sử dụng vòi nước nóng lạnh. Khi trẻ bị bỏng, cần sơ cứu kịp thời bằng cách ngâm ngay vùng da bị bỏng vào nước sạch, mát trong vòng 20 - 30 phút. Nếu trẻ bị bỏng do hóa chất dạng lỏng, cần dội rửa liên tục bằng nước sạch để loại bỏ hóa chất. Với hóa chất dạng khô, phải nhanh chóng gạt bỏ hóa chất khỏi cơ thể, đồng thời cởi bỏ quần áo, giày tất, trang sức ở khu vực bị bỏng trước khi da bị phồng rộp. Trong quá trình sơ cứu, phụ huynh không nên tự ý dùng thuốc hoặc áp dụng các mẹo dân gian như thoa kem đánh răng, rượu trắng, hay các loại thuốc thảo dược không rõ nguồn gốc, vì có thể khiến vết bỏng nặng hơn. Nếu vết bỏng có diện tích lớn hơn một bàn tay trẻ, nằm ở vùng mặt, bộ phận sinh dục, hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng như sưng tấy, chảy mủ, sốt..., cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để được điều trị đúng cách.

Bên cạnh việc phòng tránh tai nạn thương tích từ các thiết bị trong gia đình, cha mẹ cũng cần thường xuyên kiểm tra đồ chơi của trẻ. Những món đồ chơi bị nứt vỡ có thể tạo ra các cạnh sắc nhọn, dễ gây đứt tay hoặc tổn thương mắt. Đặc biệt, các loại đồ chơi có pin tiểu cần được lưu ý vì trẻ có thể nuốt hoặc nhét vào lỗ mũi, gây nguy hiểm nghiêm trọng. Ngoài ra, đồ chơi sạc điện cũng tiềm ẩn nguy cơ điện giật nếu không được sử dụng đúng cách.

Sự quan tâm, giám sát và nhắc nhở thường xuyên từ cha mẹ sẽ giúp trẻ hình thành thói quen chơi an toàn, góp phần phòng tránh những tai nạn đáng tiếc trong sinh hoạt hằng ngày.

Bảo Ngọc