Phù hợp thực tiễn khi không kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba
Trước bối cảnh Việt Nam sẽ trở thành quốc gia có dân số già vào năm 2036, theo dự báo của Quỹ Dân số LHQ và mức sinh trên toàn quốc giảm dưới mức sinh thay thế ghi nhận thấp nhất trong lịch sử, thì việc không kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba trở lên là chủ trương đúng đắn, cấp thiết, phù hợp tình hình phát triển mới của đất nước.
Thực tế, mức sinh trên toàn quốc giảm dưới mức sinh thay thế 2,1 con/phụ nữ trong 3 năm gần đây. Cụ thể, mức sinh của người Việt năm 2024 là 1,91 con/phụ nữ và sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới. Vì vậy, nhiều năm nay, các chuyên gia đã đề xuất nới lỏng chính sách dân số để duy trì mức sinh thay thế. Và thời gian gần đây, việc đề xuất sửa đổi các quy định theo hướng không kỷ luật các trường hợp sinh con thứ ba trở lên nhiều lần được đề cập trên nghị trường. Vấn đề đặt ra, sẽ là nghịch lý, bất cập nếu muốn nâng cao tỉ suất sinh để cứu vãn tình trạng mức sinh quá thấp trên phạm vi cả nước, dẫn đến nguy cơ già hóa dân số và tác động tiêu cực đến sự phát triển KT-XH, mà vẫn giữ quy định kỷ luật người sinh nhiều con.
Văn bản 13421-CV/VPTW của Văn phòng Trung ương Đảng thông báo về việc sơ kết thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới và sửa đổi các quy định của Đảng và Nhà nước liên quan đến chính sách dân số có nhiều nội dung được quan tâm. Trong đó, một trong những nội dung được cho là sẽ giải quyết bất cập nêu trên là Bộ Chính trị yêu cầu sửa đổi Hướng dẫn 05 theo hướng không xử lý kỷ luật trường hợp sinh con thứ ba trở lên, đồng thời yêu cầu đẩy nhanh tiến độ xây dựng Luật Dân số, khẩn trương rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật có quy định về số con.
Dễ dàng nhận thấy, chủ trương không kỷ luật trường hợp sinh con thứ ba trở lên không chỉ có ý nghĩa, xóa rào cản, tác động trực tiếp đến hơn 5,6 triệu đảng viên trên cả nước, mà phạm vi ảnh hưởng còn mang tính tổng thể. Người dân sẽ hiểu Nhà nước khuyến khích việc sinh con và có quyền tự quyết về số con muốn sinh, đảm bảo sức khỏe, điều kiện nuôi dạy con, phù hợp với hoàn cảnh gia đình. Đây là lực lượng chính góp phần quan trọng trong việc duy trì mức sinh thay thế trong bối cảnh mức sinh giảm.
Tuy nhiên, cần nhìn nhận rằng, để duy trì vững chắc mức sinh thay thế, ngoài việc bỏ quy định kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba vẫn cần thêm nhiều chính sách, nhiều giải pháp và nhiều nguồn lực hơn nữa. Bởi thực tế, một trong những nguyên nhân chính khiến mức sinh thấp là do tỉ lệ kết hôn của phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ hiện nay giảm thấp. Vì vậy cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn, nhằm đưa ra giải pháp phù hợp để khuyến khích, tạo điều kiện cho người trẻ kết hôn và sinh con.
Thêm nữa, hiện nay nhiều người có xu hướng chỉ sinh một con, trì hoãn, thậm chí không có con vì chi phí sinh con, nuôi dạy con cái tăng cao trong khi chịu áp lực về điều kiện kinh tế, sức khỏe, nhà ở… Do đó, khi người dân vẫn còn có mong muốn sinh đủ hai con hoặc hơn, nhưng chưa thực hiện được vì nhiều lý do, thiết nghĩ nên có ngay các chính sách khuyến khích và tạo điều kiện để người dân sinh con. Biết rằng khó có một chính sách nào có thể hỗ trợ được toàn bộ chi phí nuôi dưỡng, giáo dục con cái nhưng khi có sự khuyến khích, ắt hẳn sẽ tác động tốt đến người dân.
Việt Nam đang đối mặt với thách thức già hóa dân số nhanh chóng, gây áp lực lớn đến hệ thống lao động và an sinh xã hội về sau. Nâng cao tỉ suất sinh, khuyến khích việc sinh con để chống già hóa dân số cần các giải pháp căn cơ, dài hạn, tổng hợp nhiều giải pháp từ hỗ trợ kinh tế, nhà ở, cơ sở dịch vụ… Thiết nghĩ, khẩn trương, quyết liệt thực hiện như vậy mới có thể giải quyết toàn diện vấn đề.
