Pleiku: 50 năm những thành quả ấn tượng

Sau ngày giải phóng (17-3-1975), Pleiku bước vào hành trình kiến thiết, không ngừng vươn mình để trở thành đô thị loại I khang trang, hiện đại.

Kiến thiết và phát triển

Có gần 70 năm gắn bó với Pleiku, ông Trần Như Thủy (hẻm 253 Tăng Bạt Hổ, phường Yên Đỗ) hiểu rất rõ ràng những đổi thay của đô thị này. Trong ký ức của ông, những ngày đầu kiến thiết thị xã Pleiku sau giải phóng, nhiều tuyến đường “xương cá” được mở ra, kết nối những tuyến đường chính như: Hùng Vương, Hai Bà Trưng, Phan Đình Phùng, Lê Lợi… từ đó tạo nên những khu dân cư mới nằm dọc các tuyến đường. “Sau giải phóng, sản xuất chủ yếu là nông nghiệp, chỉ có một vài cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp hoặc các cơ sở thương mại-dịch vụ quốc doanh và ngoài quốc doanh. Kinh tế thị xã còn manh mún và lạc hậu nên đời sống người dân gặp nhiều khó khăn. Theo thời gian, đường sá được nâng cấp mở rộng, nhiều khu phố buôn bán sầm uất, mức sống của người dân cũng nâng cao so với nhiều nơi khác. Tôi tin rằng chỉ vài năm tới, Pleiku sẽ còn phát triển mạnh mẽ hơn nữa”-ông Thủy cho hay.

Phân loại hạt điều tại Công ty TNHH Olam chi nhánh Gia Lai. Ảnh: Hà Duy

50 năm qua, kinh tế của TP. Pleiku đã có những bước phát triển đầy ấn tượng. Từ một nền kinh tế chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp tự cung tự cấp, Pleiku đã chuyển mình mạnh mẽ với cơ cấu kinh tế hiện đại, đa dạng hơn, thu hút các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển và đạt được nhiều thành tựu to lớn. Năm 1999, thị xã Pleiku được nâng cấp thành đô thị loại III trực thuộc tỉnh. Đây được xem là dấu mốc quan trọng, đánh dấu sự phát triển của đô thị Pleiku trong giai đoạn mới. Đến năm 2009, TP. Pleiku được công nhận là đô thị loại II trực thuộc tỉnh. Và đến năm 2020, TP. Pleiku đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là đô thị loại I trực thuộc tỉnh.

Đến nay, Pleiku trở thành một trong những địa phương có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh nhất vùng Tây Nguyên. Năm 2024, tổng giá trị sản xuất của thành phố ước đạt 44.901 tỷ đồng, tăng gấp hơn 642 lần so với năm 1975. Cơ cấu kinh tế dịch chuyển phù hợp, tỷ trọng nông nghiệp giảm từ 70% (năm 1975) xuống còn 3,55% (cuối năm 2024); công nghiệp-xây dựng chiếm 42,64%; dịch vụ chiếm 53,81%, trở thành động lực chính cho kinh tế Pleiku. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ đến cuối năm 2024 ước đạt 38.343 tỷ đồng, tăng gấp 255 lần so với năm 1980 (150 tỷ đồng).

Ông Đoàn Hữu Dũng-Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP. Pleiku-cho biết: “Để thúc đẩy kinh tế trên địa bàn, thành phố luôn quan tâm đến công tác cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Theo đó, chỉ số năng lực cạnh tranh của thành phố ngày càng được nâng cao, năm 2020 xếp thứ 6/17; năm 2022 và 2023 đều xếp thứ 1/17 huyện, thị xã, thành phố. Trên địa bàn, các khu đô thị mới được hình thành như: Hoa Lư-Phù Đổng, Cầu Sắt, Trà Đa, suối Hội Phú (giai đoạn 2)… đã đóng góp tích cực trong việc hoàn thiện hạ tầng đô thị. Bằng nhiều nguồn vốn khác nhau, thành phố cũng tập trung đầu tư xây dựng nhiều công trình trường học, bến xe, bệnh viện, nâng cấp Sân bay Pleiku (cấp 4C); phát triển các khu thương mại, siêu thị, siêu thị mini, chợ tại các khu vực”.

Đặc biệt, thời gian qua, TP. Pleiku đã tập trung rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa quy trình thủ tục hành chính, minh bạch hóa môi trường đầu tư, tạo điều kiện tốt nhất cho các nhà đầu tư tìm hiểu, nghiên cứu, triển khai dự án trên địa bàn. Căn cứ vào nhu cầu phát triển thực tế, từ năm 2018 đến nay, 40 dự án đã được thành phố kêu gọi đầu tư, trong đó, lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng có 32 dự án; lĩnh vực giáo dục, văn hóa, thể thao và du lịch, y tế có 3 dự án; lĩnh vực công nghiệp chế biến nông-lâm sản có 2 dự án và lĩnh vực nông-lâm nghiệp có 3 dự án. Hiện 7 dự án đã thực hiện xong công tác lựa chọn nhà đầu tư, đang triển khai thực hiện; 2 dự án đang thực hiện công tác giải phóng mặt bằng làm cơ sở lựa chọn nhà đầu tư; 8 dự án đang thực hiện các thủ tục lựa chọn nhà đầu tư; 17 dự án đang lập quy hoạch phân khu làm cơ sở lập quy hoạch chi tiết để lập dự án đầu tư; 6 dự án đang tiếp tục kêu gọi các nhà đầu tư quan tâm.

Công viên Diên Hồng - một điểm nhấn hấp dẫn du khách của TP. Pleiku. Ảnh Hà Duy

Bên cạnh đó, đời sống của người dân cũng được quan tâm đúng mức. Công tác an sinh xã hội luôn được đảm bảo với sự quan tâm tạo điều kiện và hỗ trợ từ nhiều kênh, chương trình, doanh nghiệp, nhà hảo tâm. Công tác giảm nghèo, giải quyết việc làm, phát triển hệ thống bảo hiểm xã hội, thực hiện chính sách ưu đãi người có công với nước, trợ giúp xã hội, chính sách bảo hiểm y tế toàn dân cũng được quan tâm sát sao, tạo điều kiện để người dân trên địa bàn được hưởng thụ nhiều hơn về văn hóa, y tế và giáo dục. Tỷ lệ hộ nghèo của thành phố giảm từ 70% (năm 1975) xuống còn 0,11% (cuối năm 2024) theo chuẩn nghèo giai đoạn 2021-2025.

Khẳng định vị thế Cao nguyên xanh

Sau nửa thế kỷ kể từ ngày giải phóng, TP. Pleiku đã thực sự vươn mình, trở thành đô thị hiện đại, năng động, đồng thời từng bước khẳng định vai trò là vùng kinh tế động lực của tỉnh. Pleiku đã được quy hoạch hướng đến mục tiêu xây dựng thương hiệu thành phố “Cao nguyên xanh vì sức khỏe”. Phấn đấu đến năm 2045, Pleiku sẽ là đô thị thông minh với các khu vực phụ cận có tốc độ đô thị hóa nhanh; khai thác tốt thế mạnh điều kiện tự nhiên, cảnh quan môi trường của khu vực Bắc Tây Nguyên để phát triển đô thị gắn với bảo vệ môi trường làm trọng tâm, là thành phố có vị trí quan trọng trong hệ thống đô thị quốc gia và có ảnh hưởng trong khu vực Đông Nam Á.

Đô thị Pleiku nhìn từ trên cao. Ảnh: Phạm Quý

Đặc biệt, TP. Pleiku tập trung xây dựng để trở thành đô thị có bản sắc riêng gắn với phát triển du lịch-dịch vụ và với các giá trị văn hóa bản địa. Đây là định hướng quan trọng để tạo nên sự khác biệt giữa Pleiku với các địa phương khác trong khu vực. Và điều này hoàn toàn có cơ sở khi Pleiku hiện có khoảng 30 dân tộc anh em sinh sống, dân số gần 340 ngàn người (theo phê duyệt quy hoạch chung TP. Pleiku), trong đó, dân tộc Jrai và Bahnar chiếm hơn 12%. Pleiku còn lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Jrai, Bahnar như: cồng chiêng, nhà rông, tượng nhà mồ, dệt thổ cẩm… Song song với đó, những lễ hội, phong tục đang được chính quyền địa phương cũng như người dân giữ gìn và phát huy là lợi thế để Pleiku phát triển du lịch cộng đồng gắn với khai thác các giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc tại chỗ, từ đó thúc đẩy lĩnh vực này thành ngành kinh tế mũi nhọn. Ông Nguyễn Xuân Hà-Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin TP. Pleiku-chia sẻ: “Thời gian qua, thành phố đã nỗ lực khôi phục các lễ hội truyền thống của người Jrai và Bahnar, sưu tầm một số nét văn hóa, món ăn mang đặc trưng riêng của đồng bào dân tộc thiểu số để xây dựng thành những sản phẩm du lịch. Điều đáng mừng là những nỗ lực đó đã hấp dẫn được rất nhiều du khách, đồng thời cũng giúp cho nhiều hộ dân tăng thêm thu nhập”.

Thành phố Pleiku từng bước hoàn thiện hạ tầng giao thông nội đô. Ảnh: Hà Duy

Để Pleiku trở thành thành phố phát triển toàn diện, bền vững, giữ vững vị thế là một trong những thành phố tiêu biểu của Tây Nguyên, vừa mang giá trị truyền thống và bản sắc văn hóa đặc trưng, vừa mang tính hiện đại, theo Chủ tịch UBND TP. Pleiku Đoàn Hữu Dũng, thành phố tiếp tục thực hiện hiệu quả 4 chương trình trọng tâm mà Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ XII (nhiệm kỳ 2020-2025) đề ra gồm: phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của thành phố; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển nông nghiệp công nghệ cao theo hướng bền vững; đầu tư, chỉnh trang hệ thống công trình hạ tầng đô thị, xây dựng thành phố theo hướng đô thị thông minh, thành phố “Cao nguyên xanh vì sức khỏe”; tiếp tục đẩy mạnh công tác giảm nghèo bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân, nhất là tại các làng đồng bào dân tộc thiểu số.

“Cùng với đó là khẩn trương lập, phê duyệt phủ kín các cấp độ quy hoạch xây dựng đô thị trên cơ sở cụ thể hóa đồ án điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, làm cơ sở cho công tác quản lý đô thị và kêu gọi đầu tư xây dựng. Khai thác hợp lý các tiềm năng, thế mạnh của thành phố, tăng cường phối hợp với các tổ chức quốc tế, các tổ chức tài chính, các nhà tài trợ trong và ngoài nước để huy động nguồn lực tài chính triển khai, hoàn thành một số dự án quan trọng như: Dự án thoát nước và xử lý nước thải đô thị (tổng mức đầu tư 1.093 tỷ đồng) vay vốn Chính phủ Phần Lan; Dự án Bệnh viện Đa khoa thành phố có tổng mức đầu tư 960 tỷ đồng vay vốn ODA Hàn Quốc… Đồng thời, triển khai nhanh các dự án hỗ trợ kỹ thuật, tăng cường kết nối của thành phố nhằm xây dựng, phát triển đô thị bền vững, bảo đảm các điều kiện tốt nhất về môi trường xanh-sạch-đẹp, an ninh, an toàn và thân thiện, thu hút du khách trong nước và nước ngoài”-ông Dũng cho hay.

HÀ DUY