'Quà quê' đãi khách từ hồ Trị An
Nổi danh là địa điểm du lịch hấp dẫn với cảnh sắc thiên nhiên rừng - hồ nằm trên dòng sông Đồng Nai hiền hòa thu hút khách du lịch, hồ Trị An cũng là nơi được nhiều người nhắc đến với các món đặc sản tươi và đặc sản cá khô chế biến từ các loại cá sinh sống và nuôi trên hồ như: cá lóc, cá cơm, cá kìm…
Cá kìm tươi vừa được đưa lên bờ tại ấp Bến Nôm 2 (xã Phú Cường, H.Định Quán)
Đây cũng là những món quà quê được du khách lựa chọn mỗi khi có dịp về hồ Trị An nghỉ dưỡng. Theo một số khách du lịch, ngoài các món đặc sản tươi sống thưởng thức tại chỗ, các loại cá khô cũng có những hương vị đặc biệt và do người dân nơi đây trực tiếp chế biến nên vẫn bảo đảm được độ tươi ngon hơn hẳn các sản phẩm mua từ chợ.
* Món ngon giản dị
Đầu tiên phải kể đến cá kìm, loài cá này có vô số trên hồ Trị An, tập trung nhiều nhất tại khu vực ấp Bến Nôm (xã Phú Cường, H.Định Quán). Do đặc thù cá sinh sản nhanh nên sản lượng cá đánh bắt được khá lớn. Để bảo quản được lâu mà vẫn giữ vị ngon riêng nên ngư dân đã chế biến ra món cá kìm khô, du khách có thể mua làm quà cho người thân.
Theo các ngư dân, quy trình chế biến các kìm khô không quá khó nhưng phải có kinh nghiệm về cách tẩm ướp và phơi hiệu quả ngay khi cá vừa cập bến, nhiều hộ gia đình còn làm cá phơi tại thuyền để bảo đảm độ tươi, thơm và ngọt thịt sau khi phơi khô. Chị Trần Thị Nhung, người chuyên làm cá thuê cho một cơ sở làm khô cá kìm tại xã Phú Cường cho biết, muốn cá khô ngon thì cần phải lựa loại cá kìm tươi mới đem về, rửa cá sạch với nước. Quá trình làm cá, người làm phải bỏ ruột, cắt đầu và sau đó xẻ làm hai con cá phơi trên những tấm khung lưới cho đến khi đạt độ khô nhất định.
Năm 2020, sản phẩm khô cá kìm hồ Trị An được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao của H.Định Quán, địa phương có làng cá bè, có các cơ sở sản xuất cá khô cũng như có nơi tập trung bán các đặc sản cá khô từ hồ Trị An tại xã Phú Ngọc. Do đó, nghề làm khô cá kìm, khô cá lóc… là nghề truyền thống của địa phương. Đặc biệt, khô cá kìm là đặc sản độc đáo của hồ Trị An vì độ thơm ngon và có nguồn cung đều đặn quanh năm. Nhưng trước đây, nghề chế biến này vẫn phát triển manh mún, lẻ tẻ từng hộ gia đình. Kể từ khi khô cá kìm trở thành sản phẩm OCOP của H.Định Quán, các hộ chế biến đã tham gia, tạo chuỗi liên kết để có sản lượng lớn, đăng ký nhãn hàng chung cho khô cá kìm của cả vùng.
Theo chị Nhung, cá khô khi ăn sẽ mềm nhưng vẫn đủ độ giòn, dai, thơm và béo. “Món ngon và được nhiều người ưa thích nhất là cá khô chiên giòn trộn với xoài xanh. Món này cũng dễ làm, chỉ cần chiên hoặc nướng cá khô, đem trộn với xoài xanh xắt sợi nhỏ, trộn thêm chút nước mắm ớt tỏi sẽ trở thành món ngon khó cưỡng” - chị Nhung chia sẻ thêm.
Cùng với cá kìm, cá cơm ở hồ Trị An cũng nổi tiếng về độ ngon. Đây cũng là món quà từ thiên nhiên ưu ái con người. Dù cá cơm không có giá trị kinh tế cao như cá kìm nhưng cũng là loài có thể đánh bắt quanh năm. Tại khu vực quanh bờ hồ Trị An thuộc khu vực xã Mã Đà, Hiếu Liêm, vào những ngày nắng đẹp, hình ảnh người dân phơi cá cơm tại khu vực ven hồ, tạo nên cảnh sắc thiên nhiên kỳ thú. Cá cơm có thể dùng để chế biến thành nhiều món ăn ngon như: khô cá cơm kho cay, rim đường…
Chị Thu Thủy, một người bán cá khô khu vực ven hồ xã Hiếu Liêm cho biết, cá cơm là món ăn dân dã và quen thuộc với nhiều người dân. Do gia đình sinh sống bằng nghề đánh bắt cá nên luôn làm hàng sẵn bỏ mối cho một số cửa hàng. Đối với khách du lịch, người dân nơi đây cũng bán bằng giá như nhau nên khách mua khá nhiều. Thậm chí, nhiều khách hàng xin số điện thoại để đặt hàng gửi về TP.HCM nếu họ không có dịp về mua trực tiếp.
* “Làng cá khô” ven sông, hồ
Ngược theo hướng về vùng thượng nguồn sông Đồng Nai (tỉnh Lâm Đồng), dọc quốc lộ 20, khu vực cầu La Ngà (H.Định Quán) luôn nhộn nhịp kẻ mua người bán các loại đặc sản từ sông Đồng Nai, hồ Trị An với các món khô cá cơm, cá kìm, cá lóc… Tất cả những sản phẩm cá khô này đều từ nguồn nguyên liệu đánh bắt tại hồ Trị An và sông Đồng Nai.
Món khô cá kìm sau khi chế biến xong
Bà Hồ Thị Thủy, chủ một cơ sở sản xuất cá khô tại xã Phú Ngọc cho biết, mỗi ngày cơ sở của bà cung cấp ra thị trường vài chục ký cá khô các loại. Phần lớn các loại cá làm khô đều từ nguồn nguyên liệu cá tươi đánh bắt trên sông hoặc nuôi cá bè. Do được sản xuất tại chỗ nên thịt cá sau khi phơi khô vẫn giữ được vị thơm ngon, cá làm ra được bà cung cấp cho các quán ăn, quầy bán cá khô khu vực cầu La Ngà, điểm tập trung khoảng 10 quầy bán cá khô, đặc sản từ sông Đồng Nai.
Khu vực cầu La Ngà có khá nhiều hộ dân sản xuất và bán các loại cá khô. Do nằm trên tuyến đường có lượng xe liên tỉnh lưu thông rất lớn, đặc biệt là tuyến đường kết nối TP.HCM và thành phố du lịch Đà Lạt nên đây là điểm khách hàng trong và ngoài tỉnh dừng chân mua cá khô mỗi khi đi ngang qua.
Nhiều năm nay, ông Quách Văn Thành (Q.Bình Tân, TP.HCM) mỗi lần có dịp đi công tác ngang qua khu vực cầu La Ngà đều không quên dừng xe mua thêm vài ký khô cá lóc để biếu bà con món đặc sản. Ông Thành cho biết, lần đầu tiên ăn cá khô mua về, ông đã rất ấn tượng bởi hương vị thơm và độ ngọt của cá. Khô cá lóc tại đây được làm từ cá còn tươi nên thịt không bị bở và có mùi thơm tự nhiên. “Thi thoảng nhà có khách cũng lấy cá khô ra làm mồi, ai ăn cũng khen nên mỗi lần có dịp đi ngang qua đều ghé mua. Cá khô mua về tôi để tủ lạnh ăn được cả tháng nên rất yên tâm” - ông Thành cho hay.
Các loại cá khô được sản xuất và bày bán tại các điểm bán lẻ thường khá đa dạng và giữ được hương vị thơm ngon. Bên cạnh đó, với giá bình dân, từ 130-500 ngàn đồng/kg, không chỉ khách ngoài tỉnh, khách hàng đang sinh sống tại địa phương cũng tin tưởng mua dùng vì biết rõ nguồn gốc, giá bán hàng. Để sản phẩm lan rộng trên thị trường, nhiều hộ bán hàng cũng như sản xuất đã khai thác kênh bán hàng online khá hiệu quả, có thể đưa sản phẩm đến bất cứ đâu mà không sợ hư hỏng. Khách hàng phương xa cũng có thể đặt hàng mà không cần đến trực tiếp. Những món ngon từ hồ Trị An có cơ hội bay xa, tạo tiếng vang trong lĩnh vực ẩm thực.
