Quân cờ chiến lược của chính sách 'Nước Mỹ trên hết'

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng, Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Chặng dừng chân đầu tiên của ông Trump tại Riyadh bắt đầu với đội hình F-15 của Saudi Arabia hộ tống khi chuyên cơ Không Lực Một hạ cánh xuống Sân bay Quốc tế King Khalid vào ngày 13/5. Tiếng trống vang dội và kèn rền vang khi Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman, nhà lãnh đạo trên thực tế của đất nước, chào đón ông Trump trên tấm thảm màu tím oải hương trải dài phía dưới chuyên cơ Mỹ. Sau đó, họ tiến vào sân bay để tham dự một buổi lễ riêng tư, với hai hàng cờ Mỹ và Saudi Arabia tung bay, chào đón Tổng thống và nhiều quan chức cấp cao của ông, bao gồm Ngoại trưởng Marco Rubio và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, đến quốc gia Vùng Vịnh.

Vài giờ sau, ông Trump và Thái tử đã bắt tay các quan chức chính phủ và doanh nhân trước bữa trưa tại Hoàng Cung, thường xuyên dừng lại để trò chuyện lâu với những vị khách nổi bật nhất, bao gồm tỷ phú Elon Musk và Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA) Gianni Infantino. Đó là một sự khởi đầu hào nhoáng cho chuyến đi được quảng bá là một chuyến công du tạo lập thỏa thuận quan trọng, chuyến thăm nước ngoài lớn đầu tiên trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump. Ba quốc gia Trung Đông mà Tổng thống dự kiến đến thăm trong tuần này — Saudi Arabia, Qatar và Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) — có kế hoạch công bố hàng chục thỏa thuận kinh doanh với Mỹ.

Dù vậy, chuyến thăm của ông Trump đang đối mặt với nhiều thách thức bởi ông đang đặt chân đến một Trung Đông đã thay đổi sau gần hai năm xảy ra xung đột tại Gaza.

Ba quốc gia Vùng Vịnh sẽ dành các vấn đề chính sách đối ngoại nhạy cảm cho những cuộc thảo luận kín. Thông điệp công khai sẽ tập trung vào việc gắn kết chặt chẽ hơn lợi ích kinh tế của họ với Washington.

“Tạo ra các thỏa thuận không chỉ là điều ông Trump tìm cách thực hiện, đó là hệ tư tưởng cá nhân của ông ấy. Mọi tương tác quốc tế, dù với đồng minh hay đối thủ, trong tâm trí ông Trump đều được cho là sẽ dẫn đến một thỏa thuận”, ông Stephen Wertheim, một thành viên cao cấp tại chương trình Chính sách Đối ngoại Mỹ của Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, cho biết.

Một ngày trước khi ông Trump đến, Thái tử Saudi Arabia đã công bố một doanh nghiệp nhà nước mới để quản lý các công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và đầu tư vào hệ sinh thái AI.

Theo kế hoạch, ông Trump kết thúc chặng dừng chân tại Saudi Arabia bằng một bài phát biểu vào sáng 14/5 tại hội nghị thượng đỉnh của Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC). Sau đó, ông đến Doha để hội đàm với Quốc vương Qatar Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani. Cuộc thảo luận dự kiến bao gồm các vấn đề năng lượng và đầu tư nhưng có khả năng sẽ tập trung nhiều hơn vào chính sách đối ngoại.

Chuyến đi kết thúc bằng một ngày ở UAE, quốc gia đã cam kết đầu tư 1.400 tỷ USD vào Mỹ trong một thập kỷ. Saudi Arabia cũng là điểm đến nước ngoài đầu tiên của ông Trump vào năm 2017, phá vỡ truyền thống của các Tổng thống Mỹ thường bắt đầu với Canada hoặc Anh.

Lê Hoàng (P/v TTXVN tại New York)