Xe tăng T-55AM nhiều khả năng là gói nâng cấp được Quân đội Nga lựa chọn nếu họ gọi tái ngũ những chiếc T-55 trong kho dự trữ của mình nối tiếp dòng T-62 hiện nay.
Nhà máy sửa chữa thiết giáp số 103 của Nga mới đây cho biết họ sẽ phục hồi và hiện đại hóa khoảng 800 xe tăng hạng trung T-62 trong khoảng thời gian 3 năm nhằm đáp ứng yêu cầu chiến trường Ukraine.
Theo đánh giá của ấn phẩm Ba Lan Defense 24, việc Nga "gọi tái ngũ" những chiếc T-62 trong tình trạng bảo quản chỉ là bước đi đầu tiên, Moskva sẽ sớm thực hiện thao tác tương tự với số T-55 đông đảo hơn nhiều.
Số liệu của trang Military Balance 2021 cho biết Quân đội Nga còn tới 2.500 xe tăng T-55 trong kho dự trữ, đây sẽ là lực lượng cực kỳ đáng kể nếu nhận quyết định trở lại phục vụ trong những đơn vị dự bị động viên mới thành lập.
Nhưng các chiến xa T-55 nói trên theo nhận xét sẽ không quay lại phục vụ ở trạng thái nguyên bản mà rất có thể chúng sẽ được nâng cấp lên tiêu chuẩn T-55AM (hay còn được gọi bằng cái tên khác là T-55M5).
Phiên bản T-55AM mà Uralvagonzavod vừa giới thiệu gần như không có mối liên hệ nào với T-55AM được sản xuất vào đầu thập niên 1980. Hai dự án này có một số nét tương đồng, tuy nhiên khác biệt lớn nhất nằm ở các trang thiết bị hiện đại áp dụng công nghệ kỹ thuật số được tích hợp.
T-55AM (T-55M5) được lắp đè các module giáp bổ sung lên trên bề mặt giáp cơ sở cũ ở phía trước, hai bên hông và tháp pháo. Phần mũi xe có thêm 152 miếng giáp 4S22 Kontakt-5, trong khi tháp pháo là 81 miếng, tổng trọng lượng tăng thêm khoảng 1,7 tấn.
Thân xe còn có thêm diềm chắn xích, hình thành những khối giáp di động. Mỗi tấm chắn với trọng lượng 460 kg có thể bảo vệ khỏi đạn pháo ở góc bắn 20 độ, mức độ vững chắc của giáp được đánh giá tăng gấp 2 lần so với T-55 nguyên bản.
Do trọng lượng tăng thêm gần 4 tấn, T-55AM được trang bị động cơ B-46-5MS 12 xi lanh 690 mã lực so với loại V-55 580 mã lực đời cũ. Việc thay thế động cơ làm tăng công suất của máy và tiết kiệm nhiên liệu.
Không chỉ có vậy, xe tăng T-55AM còn được nâng cấp khung gầm cùng thông qua sử dụng hệ thống bánh xích truyền động mới, làm tăng cường tính vững chắc của dải xích.
Sau nâng cấp, T-55AM có tốc độ tối đa trên đường nhựa là 50 km/h, tầm hoạt động với thùng nhiên liệu phụ đạt 610 km, leo được dốc 32 độ, đi trên mặt phẳng nghiêng 30 độ, vượt tường cao 0,8 m và hào rộng 2,7 m, lội nước sâu 1,4 m và lên tới 5 m khi lắp ống thở.
Vũ khí chính của T-55AM vẫn là pháo nòng xoắn 100 mm D-10T2S nhưng được bổ sung đạn nổ mảnh OF70 thế hệ mới có trọng lượng 13,28 kg với đầu đạn 2,24 kg thuốc nổ, sơ tốc 960 m/s, tầm bắn tối đa 13 km. Khi đạn nổ sẽ tung ra 3.393 mảnh thép trên diện tích 320 m2.
Xe tăng T-55AM còn có thể bắn tên lửa 9M117M qua nòng pháo. Tên lửa được điều khiển thông qua hệ thống ngắm laser chuyên dụng ở chế độ bán tự động với khả năng xuyên thủng giáp 550 mm thép đồng nhất.
Vũ khí phụ của xe tăng T-55AM là súng máy hạng nặng Kord với thước ngắm K10-T dùng để chống máy bay. Súng được gắn phía trên bên trái tháp pháo, có thể xoay vòng theo phương nằm ngang. Trên tháp pháo gắn 8 ống phóng đạn khói ngụy trang 902B.
Cải tiến đáng kể nữa của T-55AM là kính ngắm toàn cảnh TKN-1SM lắp tại vị trí trưởng xe. Khí tài này được thiết lập theo hai kênh, cho phép quan sát trong điều kiện ngày và đêm. Khi sử dụng kênh quan sát ban đêm sẽ phát hiện được đối tượng ở cự ly 600 m.
Vị trí pháo thủ được lắp 2 thiết bị ngắm: kính tiềm vọng 1P3-7D và kính ngắm ảnh nhiệt 1PN-96MT. T-55AM là phiên bản xe tăng nâng cấp đầu tiên trong "gia đình" được tích hợp máy đo xa laser và máy tính đạn đạo, cho phép phát hiện xe tăng địch cách xa 10 km.
Kính tiềm vọng 1P3-7D có thể đo ở khoảng cách lên đến 8 km. Kính ngắm nhiệt 1PN-96MT cũng được xây dựng trên cơ sở kính tiềm vọng, nhưng trang bị kênh ảnh nhiệt. Ở chế độ làm việc thụ động, thiết bị này cho phép quan sát đối tượng cách 3 km.
Vị trí lái xe được trang bị kính tiềm vọng TVK-3 với hai kênh quan sát ngày và đêm. Vào ban đêm, thiết bị này cho phép quan sát tình hình ở khoảng cách lên đến 250 m mà không cần phải sử dụng đèn chiếu sáng.
Hệ thống vô tuyến điện R-173 lắp đặt trong tháp pháo xe tăng được sử dụng để liên lạc giữa T-55AM với các phương tiện chiến đấu khác, có thể tùy chọn thiết bị liên lạc kỹ thuật số R-168 để giảm giá thành.
Xe tăng T-55AM (T-55M5) theo đánh giá có năng lực tác chiến tương đương T-80 đời đầu, nhưng nhược điểm là giá thành cũng không rẻ, cho nên dự kiến sẽ chỉ có vài trăm chiến được gọi tái ngũ và nâng cấp theo cấu hình này nếu phát sinh yêu cầu.
Bạch Dương