Quản lý du lịch trong thời kỳ bùng nổ

Du khách tập trung trên khu phố cổ Sintra, Lisbon, Bồ Đào Nha. Nguồn: AP.

Tránh hiệu ứng ngược

Ông Pimentel, một người dân sống ở thành phố Casa do Cipreste (Bồ Đào Nha) cho biết, ông có thể cảm nhận được sự thất vọng của 5.000 du khách mỗi ngày, khi họ phải xếp hàng trên những con đường ngoằn ngoèo để đến lượt vào chiêm ngưỡng Cung điện Pena, nơi nghỉ dưỡng trước đây của Vua Ferdinand II.

Đây là câu chuyện về sự quá tải của một điểm đến vào năm 2024, năm đầu tiên mà du lịch toàn cầu dự kiến sẽ lập kỷ lục kể từ khi đại dịch Covid-19 khiến phần lớn hoạt động trên Trái đất phải dừng lại. Việc di chuyển đang gia tăng do “du lịch trả thù” kéo dài, các chiến dịch du mục kỹ thuật số và cái gọi là thị thực vàng bị đổ lỗi là một phần nguyên nhân khiến giá nhà tăng vọt.

Tình huống này còn được gọi là “quá tải du lịch”, thường được mô tả là điểm tới hạn mà tại đó, du khách và tiền của họ không còn mang lại lợi ích cho cư dân mà thay vào đó gây hiệu ứng ngược khi làm suy thoái các di tích lịch sử, làm quá tải cơ sở hạ tầng và khiến cuộc sống của người dân địa phương trở nên khó khăn hơn.

Tuy nhiên, khi nhìn sâu hơn một chút, chúng ta sẽ thấy những vấn đề khó khăn hơn đối với người dân địa phương và các nhà quản lý, không có vấn đề nào phổ biến hơn việc giá thuê nhà tăng cao từ Tây Ban Nha đến Nam Phi. Một số địa phương đang khuyến khích “du lịch chất lượng”, được định nghĩa là quan tâm nhiều hơn đến cư dân.

Theo phân tích của ông Joseph Martin Cheer thuộc Đại học Western Sydney và bà Marina Novelli thuộc Đại học Nottingham, quá tải du lịch cũng là một hiện tượng xã hội. Ví dụ, ở Trung Quốc và Ấn Độ, sự đông đúc được xã hội chấp nhận nhiều hơn. Điều này cho thấy kỳ vọng về không gian cá nhân và kỳ vọng về tính độc quyền trong văn hóa là khác nhau.

Mùa hè năm 2023 được định hình bởi sự hỗn loạn của các hành trình. Tuy nhiên, đến cuối năm, có rất nhiều dấu hiệu cho thấy cơn sốt “du lịch trả thù” đang tăng tốc.

Vào tháng 1, cơ quan du lịch của Liên hợp quốc (LHQ) dự đoán rằng, du lịch trên toàn thế giới sẽ vượt qua kỷ lục được thiết lập vào năm 2019 là 2%. Đến cuối tháng 3, cơ quan này báo cáo, hơn 285 triệu khách du lịch đã đi du lịch quốc tế, nhiều hơn khoảng 20% so với quý đầu tiên của năm 2023. Châu Âu vẫn là điểm đến được ghé thăm nhiều nhất. Hội đồng Du lịch & Lữ hành Thế giới dự kiến vào tháng 4 rằng, 142 trong số 185 quốc gia mà họ phân tích sẽ lập kỷ lục về du lịch, dự kiến sẽ tạo ra 11,1 nghìn tỷ đô la trên toàn cầu và tạo ra 330 triệu việc làm.

Bên cạnh nguồn lợi tài chính, các thiên đường du lịch cũng gặp một số rắc rối. Như ở Nhật Bản - nơi lượng khách du lịch đổ về nhờ đồng yên yếu dự kiến sẽ lập kỷ lục mới vào năm 2024, Kyoto đã cấm du khách vào một số con hẻm nhất định. Chính phủ đã đặt ra giới hạn đối với những người leo núi Phú Sĩ. Và tại Fujikawaguchiko - một thị trấn có một số góc nhìn đẹp nhất về đỉnh núi nổi tiếng này - các nhà quản lý đã dựng một màn hình đen lớn để ngăn du khách chen chúc tại địa điểm.

Quản lý chứ không hạn chế du khách

Trong năm nay, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa LHQ (UNESCO) đã cảnh báo về nguy cơ thiệt hại đối với các khu vực được bảo vồn. Trong khi danh sách “No list 2024” của tạp chí du lịch nổi tiếng của Mỹ Fodor's Travel đã kêu gọi mọi người cân nhắc việc đến thăm các điểm nóng đang chịu ảnh hưởng như ở Hy Lạp, cũng như các khu vực có vấn đề về quản lý nước ở California, Ấn Độ…

Tuy nhiên, theo các chuyên gia du lịch, danh sách “No list 2024” không làm giảm sút hình ảnh của điểm đến mà thể hiện sự trân trọng và muốn bảo vệ các điểm đến nổi tiếng này. Trong khi đó, các điểm chưa phải là điểm nóng đang tìm cách tận dụng các chiến dịch “giảm du lịch” để thu hút du khách. Ví dụ, với chiến dịch “Chào mừng đến với MonGOlia”, lượng khách du lịch nước ngoài đến Mông Cổ đã tăng 25% trong 7 tháng đầu năm 2024 so với năm ngoái.

Trên thực tế, du lịch đang tăng vọt và thay đổi nhanh đến mức một số chuyên gia cho rằng, thuật ngữ “quá tải du lịch” đã lỗi thời.

Ông Michael O’Regan - giảng viên về du lịch và sự kiện tại Đại học Glasgow Caledonian lập luận rằng, “quá tải du lịch” đã trở thành một thuật ngữ thông dụng nhưng không phản ánh thực tế rằng, trải nghiệm ra sao phụ thuộc phần lớn vào thành công hay thất bại của việc quản lý đám đông. Nhiều cuộc biểu tình không nhằm vào khách du lịch mà nhắm vào những nhà lãnh đạo khiến người dân địa phương từ chỗ được hưởng lợi trở thành người phải trả tiền.

Hà Anh