Quảng Nam: Thúc đẩy giải ngân đầu tư công

Đối diện khó khăn

Quảng Nam phấn đấu đến 31/1/2026 đạt 100% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao về vốn đầu tư công. Tuy nhiên, tỉnh này vẫn đang đối diện với nhiều khó khăn, theo Sở Tài chính tỉnh Quảng Nam, kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 của tỉnh là khoảng 8.340 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương gần 2.950 tỷ đồng, ngân sách địa phương gần 5.390 tỷ đồng. Đến thời điểm hiện tại, Quảng Nam đã phân bổ chi tiết khoảng 7.323 tỷ đồng, đạt 88% kế hoạch. Dù vậy tiến độ giải ngân vẫn còn chậm, tính đến hết tháng 5/2025, vốn đầu tư công năm 2025 (không bao gồm các dự án do trung ương quản lý) đã giải ngân là 21%.

Lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Nam kiểm tra một dự án ở huyện Núi Thành.

Theo Sở Tài chính, việc giải ngân thấp có nhiều nguyên nhân. Trước hết do công tác giải phóng mặt bằng chậm, làm ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ thi công các dự án; Tình trạng khan hiếm nguồn vật liệu xây dựng như cát, đất san lấp cho các công trình trọng điểm. Dù lãnh đạo tỉnh đã nhiều lần chỉ đạo khắc phục tình trạng thiếu khoáng sản làm vật liệu xây dựng, nhưng đến nay ở một số nơi vẫn chưa có mỏ đất, mỏ cát được cấp phép mới do còn bất cập trong tổ chức đấu giá, cấp phép, khiến thủ tục kéo dài.

Một vấn đề khác, đó là việc chuyển tiếp trong quá trình thực hiện sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp, sắp xếp lại các cơ quan, đơn vị hành chính cũng đang tác động nhất định đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Nhiều cán bộ, nhân viên lo lắng về việc chuyển giao nhiệm vụ chủ đầu tư, dẫn đến tâm lý chần chừ, thiếu quyết liệt trong xử lý công việc. Một số nhà thầu thậm chí tỏ ra dè dặt trong thi công do lo ngại việc thay đổi chủ đầu tư sẽ ảnh hưởng đến việc thanh toán khối lượng thực. Thậm chí còn có nhà đầu tư muốn thu hồi vốn tạm ứng dù hợp đồng thi công vẫn còn thời hạn.

Ngoài ra, công tác phối hợp giải quyết các khó khăn, vướng mắc giữa các cơ quan chức năng với chủ đầu tư đôi lúc còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án. Các đơn vị, địa phương phải rà soát, đề xuất kéo dài kế hoạch vốn năm 2024 sang năm 2025 trong những tháng đầu năm, làm ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ giải ngân.

Quyết liệt giải ngân

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm cuối thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, là năm tăng tốc, bứt phá, tạo nền tảng, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Nam lần thứ XXII, tạo tiền đề cho việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026-2030, hướng đến tăng trưởng kinh tế hai con số năm 2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 140/CĐ-TTg ngày 27/12/2024.

Tuyến đường 129 nối thành phố Đà Nẵng với sân bay Chu Lai được đầu tư nguồn vốn công.

Để làm được điều đó, Quảng Nam đã ban hành Chỉ thị số 04/CT-UBND ngày 3/2/2025 về thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2025; và đã ban hành 14 văn bản, thành lập 5 Tổ công tác của UBND tỉnh để tăng cường kiểm tra, chỉ đạo, đôn đốc các chủ đầu tư đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2025; chỉ đạo các các chủ đầu tư các địa phương tập trung thực hiện những giải pháp cụ thể.

Đó là, tăng cường hoạt động của các Tổ công tác kiểm tra, đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công do Chủ tịch và các Phó chủ tịch UBND các cấp làm Tổ trưởng. Tập trung giải quyết các vướng mắc kéo dài trong thời gian qua về công tác bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB), khuyến khích các tổ chức chính trị - xã hội tuyên truyền vận động nhân dân về công tác GPMB. Gắn kết quả giải ngân với trách nhiệm người đứng đầu. Mỗi dự án cần có lãnh đạo phụ trách trực tiếp, thường xuyên theo dõi, đôn đốc tiến độ và chịu trách nhiệm về kết quả giải ngân của dự án đó.

Đẩy nhanh tiến độ giải quyết các thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn về nguồn nguyên liệu, đặc biệt là nguồn nguyên liệu đất đắp và cát xây dựng; kiểm soát tình trạng biến động giá nguyên, nhiên vật liệu xây dựng và xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, nâng giá trục lợi, tạo khan hiếm giả, liên kết giữa các chủ mỏ vật liệu để nâng giá. Các mỏ vật liệu đẩy nhanh tiến độ khai thác và tổ chức bình ổn giá.

Chủ động rà soát và điều chỉnh hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch vốn năm 2025 đối với các dự án có tỷ lệ giải ngân thấp để điều chuyển sang các dự án có nhu cầu bổ sung vốn ngay trong quý II/2025. Cùng với đó là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giám sát: Xây dựng và áp dụng các hệ thống thông tin, phần mềm quản lý, giám sát tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, giúp công khai, minh bạch và hiệu quả hơn.

Việc thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp trên sẽ góp phần quan trọng vào việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế - xã hội.

Tấn Thành-Chí Đại