Quảng Ngãi chú trọng đầu tư hạ tầng chợ vùng núi

Sau 3 lần tổ chức, Chợ phiên tại xã miền núi Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi (trước đây thuộc huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum) không chỉ là nơi giao thương mà còn trở thành nơi gặp gỡ của đồng bào Xơ Đăng ở vùng núi cao, góp phần thay đổi tập quán sản xuất hướng đến mô hình nông nghiệp sạch. Chợ phiên được tổ chức định kỳ mỗi tháng một lần, thu hút ngày càng đông người dân tham gia.

Chợ Trung tâm xã Tu Mơ Rông được đầu tư xây đựng kiên cố.

Chị Y Khương (35 tuổi), ở thôn Ngọc Leng, xã Tu Mơ Rông cho biết, chợ phiên được tổ chức tại chợ trung tâm xã. Bà con mang bán các loại nông sản thu hái trên rừng như măng, cà, chuối, bắp, khoai, ngô, ngũ vị tử. Phiên chợ đầu tiên, bà con còn e ngại, chỉ có khoảng vài hộ tham gia vì sợ mang nông sản xuống bán không ai mua. Nhưng sau phiên chợ lần đầu, họ đã về kể lại cho các hộ khác nghe về chuyện mua bán tại chợ. Từ đó, những lần sau bà con đi chợ ngày càng đông.

Trước phiên chợ một ngày, bà con hái rau củ giữ độ tươi, bó thành từng bó, có giá bán từ 10 ngàn đến 20 ngàn đồng. Nếu hộ nào không đi được, nhóm trưởng sẽ mang hàng ra bán giúp. Sau 3 kỳ tổ chức, Chợ phiên Tu Mơ Rông thực sự trở thành mô hình điểm, tạo không gian buôn bán văn minh, giúp đồng bào Xơ Đăng thay đổi tư duy sản xuất. Chị Y Khương cho biết, để hỗ trợ các hộ có ít nông sản, thôn Ngọc Leng tổ chức gom hàng theo 5 nhóm.

“Phiên chợ lần 1 bà con rất là ngại, đem xuống sợ không ai mua. Chỉ có sáu, bảy hộ đi thôi. Tới bữa đó thì một hộ bán được 300.000 đồng, về tuyên truyền cho các hộ khác. Lần 2, lần 3 đông hơn, xã lại hỗ trợ thêm cái kệ nữa để bỏ hàng, bà con rất vui", chị Y Khương chia sẻ.

Chợ trung tâm xã Tu Mơ Rông được khánh thành ngày 20/8/2025 trên diện tích gần 1 héc ta, gồm khu nhà lồng 500 m², 6 ki-ốt và các hạng mục phụ trợ, tổng kinh phí xây dựng hơn 4 tỷ đồng do UBND huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum (cũ) đầu tư. Kế thừa công trình này, chính quyền xã Tu Mơ Rông đã triển khai mô hình “Phiên chợ 0 đồng và có đồng”, tạo điều kiện để người dân buôn bán, trao đổi hàng hóa, đồng thời phát huy hiệu quả công năng của chợ trung tâm.

Người dân buôn bán tại Chợ Di Lăng, xã Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi.

Ông Dương Đăng Khoa, Phó Chủ tịch UBND xã Tu Mơ Rông cho biết, sau 3 lần tổ chức vào tháng 8, 9 và 10/2025, phiên chợ hoạt động ngày càng phong phú, lượng hàng hóa người dân mang ra trao đổi tăng mạnh. Cùng với việc duy trì chợ truyền thống, xã Tu Mơ Rông còn đẩy mạnh chuyển đổi số trong tiêu thụ nông sản. Địa phương hướng dẫn bà con cách livestream bán hàng, đồng thời thành lập các tổ hỗ trợ kinh doanh qua mạng. Nhờ bán hàng trực tuyến qua Zalo, Facebook, nhiều mặt hàng nông sản, dược liệu của địa phương tiêu thụ thuận lợi, bán được giá cao hơn.

Theo ông Dương Đăng Khoa, điểm đặc biệt của mô hình “Phiên chợ 0 đồng và có đồng” là vừa mang ý nghĩa xã hội, vừa tạo động lực kinh tế. “0 đồng” là các mặt hàng nhu yếu phẩm, quần áo do xã huy động từ nguồn xã hội hóa tặng miễn phí cho người dân. Còn “có đồng” là nông sản, dược liệu của bà con được cán bộ, doanh nghiệp và hợp tác xã mua lại để kích thích sản xuất. Các phiên chợ tổ chức định kỳ vào ngày 20 hằng tháng, gắn với những sự kiện cộng đồng như Tết Trung thu, Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10 hay sắp tới là Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11. Ông Dương Đăng Khoa, Phó Chủ tịch UBND xã Tu Mơ Rông cho biết, thời gian tới, xã Tu Mơ Rông dự kiến nâng tần suất phiên chợ từ mỗi tháng một lần lên hai lần, tiến tới hoạt động hằng tuần nhằm hình thành thói quen giao thương thường xuyên, giúp người dân vùng cao thoát nghèo bền vững.

“Thay đổi tập quán, thói quen, nhận thức của bà con không dễ, nên chúng tôi làm từng bước, giao cán bộ phụ trách thôn tuyên truyền, hỗ trợ bà con mang sản phẩm ra chợ bán. Sản phẩm ‘0 đồng’ sẽ giảm dần, còn nông sản và dược liệu ‘có đồng’ sẽ tăng lên", ông Khoa nhấn mạnh.

Thời gian qua, các địa phương của tỉnh Quảng Ngãi đã đầu tư nhiều công trình chợ ở miền núi, song nhiều chợ xuống cấp, chưa sửa chữa kịp thời. Chợ Di Lăng (trước đây thuộc thị trấn Di Lăng, huyện Sơn Hà cũ) được đầu tư giai đoạn 1 năm 2009, giai đoạn 2 năm 2013 bằng nguồn ngân sách nhà nước. Sau khi hoàn thành, huyện Sơn Hà cũ giao Phòng Kinh tế - Hạ tầng quản lý, sau đó bàn giao lại cho UBND thị trấn Di Lăng quản lý.

Ông Bùi Văn Ba, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, hạ tầng Chợ Di Lăng đang xuống cấp nghiêm trọng. “Việc đầu tư hạ tầng chợ là nhu cầu rất cần thiết. Qua khảo sát, hạ tầng chợ Di Lăng đã xuống cấp nghiêm trọng. Giai đoạn 1 đã hết khấu hao, còn giai đoạn 2 thì giá trị tài sản còn lại rất thấp. Trong khi đó, nguồn lực của địa phương gặp nhiều khó khăn. Rất mong các sở, ngành quan tâm, tham mưu UBND tỉnh Quảng Ngãi hỗ trợ kinh phí để địa phương có điều kiện nâng cấp, sửa chữa công trình chợ, bảo đảm nơi buôn bán ổn định cho bà con”, ông Ba nói.

Tỉnh Quảng Ngãi hiện có 181 chợ, 3 trung tâm thương mại hạng 3, 12 siêu thị và 39 cửa hàng tiện lợi. Ở khu vực miền núi và biên giới, bình quân mỗi xã có 2 chợ, chủ yếu là chợ hạng 2 và hạng 3 do UBND xã quản lý. Trong giai đoạn 2021–2025, tỉnh Quảng Ngãi đã quan tâm đầu tư phát triển hạ tầng thương mại bằng nhiều nguồn vốn khác nhau, gồm ngân sách tỉnh, Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; Chương trình phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vốn xã hội hóa từ doanh nghiệp. Từ các nguồn này, tỉnh Quảng Ngãi đã xây mới, cải tạo, nâng cấp 21 chợ, góp phần hoàn thiện hạ tầng thương mại vùng miền núi, biên giới.

Người dân xã Tư Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi mang nông sản ra bán tại chợ phiên.

Việc hoàn thiện hạ tầng chợ tạo điều kiện thuận lợi cho tiêu thụ sản phẩm OCOP của các địa phương miền núi. Nhiều sản phẩm đặc trưng, nhất là dược liệu của đồng bào dân tộc thiểu số đã được tiêu thụ tại các chợ và trung tâm thương mại, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, ổn định đời sống người dân. Thời gian qua, thông qua chương trình xúc tiến thương mại, Sở Công Thương tỉnh Quảng Ngãi phối hợp tổ chức các hoạt động quảng bá, kết nối tiêu thụ sản phẩm vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa đến các tỉnh bạn.

Ông Võ Quốc Hùng, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Quảng Ngãi khẳng định, đây là cơ hội để sản phẩm của bà con vươn ra thị trường rộng hơn, giúp hoạt động giao thương hàng hóa tại các chợ trở nên sôi động và hiệu quả.

“Sở Công Thương tỉnh Quảng Ngãi với chức năng quản lý nhà nước về hạ tầng thương mại và hạ tầng chợ cũng đã phối hợp các ngành, địa phương làm công tác quy hoạch, đưa vào phương án phát triển hệ thống thương mại chung, tích hợp vào Quy hoạch tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2030, tầm nhìn 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để kêu gọi đầu tư bằng nhiều nguồn lực, góp phần hoàn chỉnh hạ tầng chợ”, ông Hùng nhấn mạnh.

Thanh Thắng/VOV-Miền Trung