Quảng Ninh: Đưa 'phù sa' văn hóa bồi đắp kinh tế xanh

Khơi mạch văn hóa, đánh thức di sản

Ngày 12/7/2025, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc chính thức được Ủy ban Di sản Thế giới UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới. Đây là Di sản Văn hóa Thế giới dạng chuỗi đầu tiên, đồng thời là Di sản liên tỉnh thứ 2 trong số 9 Di sản Thế giới của Việt Nam. Đây cũng là kết quả sau hơn một thập kỷ nghiên cứu, xây dựng hồ sơ với vai trò chủ trì của tỉnh Quảng Ninh.

Lễ đón nhận Bằng UNESCO ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản Văn hóa thế giới tổ chức ngày 20/12 tại Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh

Ông Jonathan Baker, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam cho rằng những giá trị nổi bật của Di sản không chỉ định hình bản sắc dân tộc Việt Nam mà còn có sức lan tỏa, truyền cảm hứng mạnh mẽ đến cộng đồng quốc tế.

Ông Jonathan Baker nói: "Việc công nhận di sản này là kết quả của nhiều năm nỗ lực bền bỉ và tận tâm. Việc ghi danh di sản này không chỉ là sự tôn vinh quá khứ, mà còn mở ra một hành trình chung đầy ý nghĩa. UNESCO sẵn sàng đồng hành, cung cấp hướng dẫn kỹ thuật và thúc đẩy đối thoại để tăng cường quản lý liên tỉnh chung, hài hòa việc đón tiếp du khách và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong công tác bảo tồn".

Với việc sở hữu 5 trong số 12 di tích thành phần, trong đó Yên Tử đóng vai trò “khởi nguồn”, tỉnh Quảng Ninh một lần nữa khẳng định lợi thế lớn khi có tới hai Di sản Thế giới: Yên Tử và Vịnh Hạ Long. Thực tế, năm qua cũng ghi dấu nhiều kết quả nổi bật trong khai thác các “mỏ vàng” từ nguồn lực văn hóa địa phương và hệ thống di tích trải dài trên địa bàn, với trọng tâm là phát triển công nghiệp văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần cho người dân.

Chuỗi concert dịp cuối năm hoành tráng tại Quảng Ninh tạo dấu ấn trong phát triển công nghiệp văn hóa

Đặc biệt, văn hóa được tỉnh Quảng Ninh khai thác mạnh mẽ với hàng loạt chương trình nghệ thuật – concert, định vị thương hiệu nghệ thuật và bước đầu phát triển công nghiệp văn hóa: Concert Hạ Long 30 nghìn khán giả; Concert “Quảng Ninh – Đất mỏ anh hùng” 30 nghìn khán giả; Concert Countdown chào năm mới 2026 với 50 nghìn khán giả… Tất cả đều được tổ chức với quy mô lớn chưa từng có ở địa phương, kết hợp giữa âm nhạc hiện đại và các giá trị truyền thống, tôn vinh các giá trị đặc sắc về vùng đất, con người Quảng Ninh và khát vọng vươn lên mạnh mẽ.

Anh Trần Quốc Thắng, du khách Hà Nội tham gia concert cho biết: "Rất hoành tráng, tầm cỡ. Chương trình diễn ra rất thành công và sau chương trình này chắc chắn rất nhiều du khách, kể cả những người tham gia ở đây cũng như trên cả nước khi xem truyền hình trực tiếp thì cũng sẽ có cảm tình với Hạ Long và sẽ tìm đến với Hạ Long".

Không chỉ nâng cao đời sống văn hóa tại Quảng Ninh, các sự kiện, concert cũng đóng góp vào thu hút du khách tới địa bàn

Loạt sự kiện thành công ở Quảng Ninh năm qua còn phải kể đến chuỗi hoạt động tại Yên Tử dịp đón nhận bằng công nhận Di sản Văn hóa Thế giới; những lễ hội dựa trên nét đẹp văn hóa địa phương (các lễ hội truyền thống, Carnaval Hạ Long, Mùa vàng, Hoa sở, Hoa sim…); đăng cai các giải thể thao quốc gia, quốc tế; Giải Marathon Quốc tế Di sản Hạ Long với 14 nghìn VĐV, trong đó có hơn 3 nghìn VĐV quốc tế…

Đưa kinh tế di sản thành trụ cột mới

Định hình các sự kiện văn hóa, thể thao gắn kết chặt chẽ với kích cầu du lịch và phát triển kinh tế, năm 2025 cũng ghi nhận những con số ấn tượng cho Quảng Ninh: 21,2 triệu lượt khách du lịch, tăng 12% so với cùng kỳ, trong đó có 4,5 triệu lượt khách quốc tế; tổng doanh thu du lịch trên 57.000 tỷ đồng, tăng hơn 22%. Du lịch, dịch vụ đã khẳng định là một trong những động lực chính giúp GRDP Quảng Ninh tăng trưởng 11,89%, dẫn đầu cả nước.

Năm 2026 được xác định là năm “đột phá trong phát triển kinh tế” của Quảng Ninh. Văn hóa, thể thao, du lịch cũng không nằm ngoài mục tiêu đóng góp tối đa vào tăng trưởng. Trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, từ tỉnh đến cơ sở tại Quảng Ninh đều có các chiến lược để khai thác nguồn lực nội sinh của địa bàn trong tổng thể phát triển.

Festival Yên Tử trong chuỗi hoạt động thuộc Lễ hội mùa thu bước đầu định hình những sản phẩm văn hóa mới từ vị thế Di sản thế giới

Ông Phạm Xuân Thành, Phó Chủ tịch UBND phường Yên Tử cho biết địa phương đã xây dựng những chương trình cụ thể cho năm tới, trong đó có các hoạt động bảo tồn, nâng tầm sản phẩm văn hóa với sự tham gia của người dân trên địa bàn.

Ông Phạm Xuân Thành nói: "Việc tổ chức các sự kiện văn hóa, thể thao có sự truyền thông mạnh mẽ sẽ góp phần thu hút nhân dân, du khách; nhiều nhà đầu tư sẽ quan tâm hơn đến vùng đất Yên Tử để tới và nghiên cứu, phát triển thêm các sản phẩm du lịch, dịch vụ cho Yên Tử, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế mạnh mẽ đối với phường Yên Tử trong giai đoạn tới đây".

Bên cạnh triển khai các khuyến nghị của UNESCO về Di sản Yên Tử và thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về bảo tồn văn hóa các dân tộc thiểu số, tỉnh Quảng Ninh cũng sẽ tập trung phát triển công nghiệp văn hóa theo tinh thần Nghị quyết 17 của Tỉnh ủy Quảng Ninh về phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh; chuyển đổi số trên nền tảng khoa học công nghệ. Tỉnh phấn đấu đón 22 triệu lượt khách, trong đó khách quốc tế đạt 5 triệu lượt, tổng thu du lịch đạt 65.000 tỷ đồng.

Các địa phương tại Quảng Ninh chú trọng khai thác các yếu tố nổi bật, riêng biệt để phát triển và bảo tồn văn hóa phục vụ tăng trưởng kinh tế

Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ninh cho biết: "Chúng tôi kỳ vọng đó sẽ là những hoạt động kích cầu du lịch, tạo ra một chuỗi giá trị rất lớn, từ logistics, lưu trú, nhà hàng, khách sạn và các hoạt động khác đều rất sôi động. Từ đó sang năm 2026, đầu xuân sẽ có lễ hội xuân Yên Tử, một loạt giải chạy theo từng quý, sẽ đổi mới hoạt động về Carnaval Hạ Long… theo định hướng mỗi tháng sẽ có một sự kiện lớn, tạo thêm sức hút mới cho điểm đến Quảng Ninh".

Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2025–2030 tiếp tục khẳng định nhiệm vụ “phát triển văn hóa, con người; xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh; bảo tồn và phát huy giá trị di sản; phát triển kinh tế di sản”. Văn hóa như “mạch nguồn phù sa”, không chỉ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế mà còn giúp Quảng Ninh định vị thương hiệu, bản sắc riêng trên hành trình hướng đến kỷ nguyên phát triển mới.

Trường Giang/VOV-Đông Bắc