Quảng Ninh tập trung giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch thu hút đầu tư

Hiệu quả từ mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Từ khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (tháng 7/2025), Quảng Ninh đã tổ chức lại bộ máy quản lý quỹ đất và quản lý dự án theo hướng tinh gọn, tăng cường tính chuyên nghiệp. Các trung tâm phát triển quỹ đất và ban quản lý dự án cấp huyện, thị xã, thành phố (trừ Vân Đồn và Cô Tô) được sáp nhập, chuyển thành các phòng trực thuộc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực I và II. Cách làm này cho phép tỉnh chủ động điều phối nhân lực, kỹ thuật và kinh nghiệm, không phụ thuộc vào ranh giới hành chính, tập trung giải quyết các “điểm nóng” về giải phóng mặt bằng (GPMB).

Cơ chế huy động nhân lực linh hoạt đã phát huy hiệu quả ngay tại các khu vực có nhiều dự án. Tại khu vực Quảng Yên, Phòng Điều hành dự án 4 (thuộc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực I) được tăng cường nguồn lực từ các phòng, trung tâm phát triển quỹ đất của Uông Bí và Hạ Long (cũ)… Hơn 20 cán bộ, nhân viên được điều động thành 4 tổ công tác chuyên hỗ trợ kiểm đếm, lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư ở xã, phường thuộc Khu kinh tế ven biển Quảng Yên.

Kết quả, gần 140 ha đã được bàn giao bổ sung cho các dự án kể từ đầu tháng 7, tạo điều kiện cho nhà đầu tư triển khai bước tiếp theo.

Mặt bằng sạch đã được đầu tư xây dựng hạ tầng tại Khu công nghiệp Sông Khoai (Quảng Ninh). Ảnh Y.L

Sự phối hợp giữa các cấp, ngành và chính quyền cơ sở còn thể hiện ở việc chuyển nhiều nhiệm vụ về xã, phường để rút ngắn thời gian xử lý. Cấp xã hiện được giao thêm nhiệm vụ thẩm định và phê duyệt phương án GPMB. Việc này giúp rút ngắn quy trình, tăng tốc phê duyệt, nhất là ở các dự án đường giao thông, khu dân cư, khu công nghiệp.

Ở phường An Sinh, chỉ trong thời gian ngắn, nhiều hồ sơ GPMB thuộc dự án đường tỉnh 345 và 327 đã được phê duyệt và chi trả cho người dân, nhờ công tác tuyên truyền, vận động được đẩy mạnh và thẩm quyền được phân về cơ sở.

Việc linh hoạt điều động nhân lực không chỉ giảm áp lực hành chính, mà còn đem lại hiệu quả thực tế: nhiều diện tích trước đây buộc phải áp dụng biện pháp cưỡng chế nay đã được giải quyết thông qua đối thoại, giải thích chính sách đền bù, tái định cư, tạo sự đồng thuận. Phòng Điều hành dự án 4 đang phụ trách GPMB cho 17 dự án, ảnh hưởng đến hơn 8.000 hộ dân. Việc có đội ngũ triển khai tại chỗ giúp tiến độ được đẩy nhanh, đặc biệt với các dự án khu công nghiệp, khu đô thị lớn.

Gỡ điểm nghẽn, tạo quỹ đất sạch thúc đẩy thu hút đầu tư

Quảng Ninh xác định GPMB không chỉ là thủ tục hành chính, mà là chiến lược tạo quỹ đất sạch để thu hút và giữ chân nhà đầu tư. Ở nhiều địa phương cửa ngõ và khu công nghiệp, công tác này được thực hiện đồng bộ: rà soát quy hoạch, bố trí tái định cư, đảm bảo quyền lợi người dân và xúc tiến triển khai các dự án động lực.

Tại phường Móng Cái 1, địa phương đã chủ động rà soát, điều chỉnh quy hoạch Khu kinh tế cửa khẩu để đồng bộ với định hướng phát triển. Nhiều dự án trọng điểm như vòng xuyến cầu Bắc Luân II, tuyến cống hộp dọc đường dẫn, các khu đô thị hai bên trục đường dẫn cầu Bắc Luân II được ưu tiên GPMB. Trong đó, mọi bước đền bù, hỗ trợ, tái định cư đều được thực hiện công khai, minh bạch nhằm tạo sự đồng thuận cao của người dân.

Quảng Ninh đang tập trung đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, sớm hình thành các mặt bằng quy mô lớn, sẵn sàng đón "đại bàng" về làm tổ. Ảnh T.T

Phường Liên Hòa, với vị trí cửa ngõ kết nối Quảng Ninh - Hải Phòng và nằm trong Khu kinh tế ven biển Quảng Yên, đang là tâm điểm của chuỗi khu công nghiệp lớn: Bắc Tiền Phong, Nam Tiền Phong, Bạch Đằng. Các khu công nghiệp này đã thu hút 31 dự án với tổng vốn đăng ký hơn 2 tỷ USD; trong đó, các nhà quản lý tập trung bàn giao hơn 1.340 ha trên tổng diện tích thu hồi khoảng 1.510 ha để sớm đưa hạ tầng vào khai thác.

Đặc biệt, Khu công nghiệp Bắc Tiền Phong được định hướng phát triển xanh, ưu tiên năng lượng tái tạo, xử lý nước thải tiên tiến và ứng dụng công nghệ quản lý thông minh, tạo lợi thế lớn trong thu hút FDI có tiêu chí phát triển bền vững.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, công tác GPMB vẫn còn những nút thắt: Khu công nghiệp Sông Khoai có tổng diện tích hơn 714 ha, liên quan tới hơn 4.200 hộ dân, đến nay mới hoàn thành GPMB hơn 62% diện tích, do còn vướng các hồ sơ pháp lý và chưa đồng thuận phương án bồi thường. Nhiều dự án giao thông quốc lộ, tỉnh lộ cũng từng bị chậm tiến độ vì thiếu nguồn vật liệu san lấp, quỹ đất tái định cư chưa sẵn sàng, hoặc do sự thay đổi chính sách giữa Luật Đất đai năm 2013 và Luật Đất đai năm 2024.

Trước thực tế đó, UBND tỉnh Quảng Ninh đã quyết liệt chỉ đạo thành lập Tổ công tác do Chủ tịch UBND tỉnh làm Tổ trưởng, rà soát các dự án tồn đọng, phân công rõ trách nhiệm từng sở, ngành, địa phương; yêu cầu tăng cường đối thoại, vận động người dân nhận tiền bồi thường, đồng thời xây dựng kế hoạch cưỡng chế đúng quy định với những trường hợp cố tình không bàn giao mặt bằng.

Các sở, ngành được giao nghiên cứu, đề xuất chính sách tháo gỡ vướng mắc về tái định cư, thẩm định giá, thời điểm phê duyệt phương án bồi thường… nhằm đảm bảo ổn định đời sống người dân sau GPMB.

Song song với giải pháp pháp lý và vận động, tỉnh cũng chủ động bố trí quỹ đất, nguồn vật liệu san lấp để phục vụ thi công; cho phép tạm bàn giao các tuyến đường phục vụ vận chuyển nhằm tiết giảm chi phí và đẩy nhanh tiến độ. Nhờ lộ trình phối hợp đó, một số công trình trọng điểm như đường ven sông nối cao tốc Hạ Long - Hải Phòng đến Đông Triều, cải tạo Quốc lộ 279 đã “bắt nhịp” lại và được đẩy nhanh thi công.

Quảng Ninh đang vận dụng cả chính sách, tổ chức và truyền thông để biến GPMB từ “điểm nghẽn” thành đòn bẩy tăng tốc. Việc quản lý theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, huy động nguồn lực vượt qua ranh giới hành chính, đồng thời gắn công tác GPMB với lợi ích thực tế của người dân và doanh nghiệp là chìa khóa để tỉnh hình thành quỹ đất sạch, đón dòng vốn lớn, tiến tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ và bền vững trong những năm tới./.

Tiến Dũng