Quảng Ninh: thẩm định thực địa tại khu di tích Bạch Đằng

Đây là khu di tích cuối cùng trong chương trình thẩm định thực địa của chuyên gia UNESCO tại tỉnh Quảng Ninh.

Bãi cọc Bạch Đằng tại thị xã Quảng Yên, Quảng Ninh.

Tại buổi thẩm định, các chuyên gia ICOMOS đã được chính quyền địa phương và các nhà khoa học hàng đầu trong nước cung cấp thông tin chi tiết về nhiều vấn đề quan trọng như: mối liên quan giữa di tích bãi cọc Bạch Đằng với khu di tích, danh thắng Yên Tử và các di sản khác trong hồ sơ đề cử; tính xác thực của di tích; công tác khoanh vùng, cắm mốc, cũng như hiện trạng bảo tồn các giá trị gốc của di tích; quy chế, kế hoạch quản lý di sản đề cử.

Theo hồ sơ di sản đề cử, các bãi cọc Yên Giang, Đồng Vạn Muối, Đồng Má Ngựa thuộc khu di tích lịch sử Bạch Đằng thể hiện vai trò, ảnh hưởng của tư tưởng của nhà Trần, của tinh thần Phật giáo trong đời sống Đại Việt. Đồng thời, di tích cũng là biểu tượng của nghệ thuật quân sự, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc giúp nhà Trần xây dựng đất nước Đại Việt độc lập, yêu chuộng hòa bình và hòa hợp với thiên nhiên.

Việc thẩm định thực địa của chuyên gia ICOMOS là một trong những thủ tục bắt buộc, quan trọng để UNESCO xem xét, đánh giá quần thể di tích Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc trở thành thành di sản văn hóa của nhân loại trong Kỳ họp thứ 47 tổ chức vào năm 2025.

Sau chương trình thẩm định thực địa tại Quảng Ninh, chuyên gia Hội đồng di tích và di chỉ quốc tế ICOMOS của UNESCO sẽ tiếp tục làm việc tại các di tích thuộc tỉnh Hải Dương và Bắc Giang.

Trong lịch sử giữ nước của dân tộc ta, sông Bạch Đằng đã 3 lần chứng kiến chiến thắng oanh liệt của quân và dân ta trước quân xâm lược phương Bắc hùng mạnh đều bằng các cây cọc gỗ cắm xuống lòng sông.

Năm 938, Ngô Quyền đã đóng cọc gỗ trên sông, nhử quân Nam Hán vào bẫy rồi tiêu diệt toàn bộ chiến thuyền của địch, mở ra kỷ nguyên độc lập cho Đại Việt. Năm 981, Lê Hoàn tiếp tục sử dụng chiến thuật này để đẩy lùi quân Tống, bảo vệ nền độc lập của đất nước.

Đặc biệt, chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 dưới sự chỉ huy của Trần Hưng Đạo đã khẳng định sức mạnh bất diệt của quân dân Đại Việt, đánh bại đế quốc Nguyên - Mông. Từ đó, sông Bạch Đằng và bãi cọc đã trở thành biểu tượng lịch sử của Việt Nam trong việc chống giặc ngoại xâm.

Trải qua hơn 700 năm, bãi cọc Bạch Đằng bị lấp sâu dưới lớp bùn đất. Đến năm 1953, khi Nhân dân đào đất đắp đê, họ đã phát hiện ra những cây cọc này. Ban đầu, do thiếu kiến thức và ý thức bảo vệ di sản, nhiều cọc đã bị nhổ lên sử dụng cho mục đích khác.

Vĩnh Quân