Quảng Ninh thực hiện Chương trình 135: Cách làm đột phá, sáng tạo thông qua Ðề án 196

Đề án 196 và trách nhiệm của hệ thống chính trị

Ngày 17/1/2017, UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định số 196/QĐ-UBND phê duyệt Đề án “Nhiệm vụ và giải pháp đưa các xã, thôn ra khỏi diện ĐBKK, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 giai đoạn 2017 – 2020 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” (Đề án 196). Đề án nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 50/2016/NQ-HĐND về việc “bố trí nguồn lực đưa các xã, thôn ra khỏi diện ĐBKK, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 giai đoạn 2017 - 2020”.

Mô hình nuôi cá lồng bè trên biển ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh, được đánh giá là sinh kế hiệu quả để hộ nghèo thoát nghèo và vươn lên làm giàu

Xác định nhiệm vụ “đưa các xã, thôn ra khỏi diện ĐBKK, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị” - Đề án 196 được xây dựng với quan điểm “cấp huyện trực tiếp chỉ đạo, cấp xã trực tiếp thực hiện, thôn bản đoàn kết, đồng lòng, người dân tích cực sản xuất và chủ động thoát nghèo. Lấy phát triển sản xuất, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân làm trung tâm; hỗ trợ đầu tư hạ tầng thiết yếu là cần thiết; trong đó ngân sách Nhà nước là chủ yếu”.

Trên quan điểm này, Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ninh, các sở, ngành, UBND các địa phương, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội dựa trên nhiệm vụ, kế hoạch được phân công đã tích cực vào cuộc với quyết tâm “Nâng cao đời sống mọi mặt của người dân vùng DTTS và miền núi trong tỉnh, góp phần thu hẹp khoảng cách chênh lệch về mức sống và trình độ phát triển giữa đồng bằng đô thị và miền núi, làm nền tảng cho xây dựng nông thôn mới”.

Theo đó, bằng nguồn lực được huy động bố trí cho giai đoạn 2016 - 2020 là hơn 1.776 tỷ đồng và hơn 397 tỷ đồng vốn tín dụng chính sách xã hội (tính đến tháng 5/2020), từ năm 2017, mỗi năm Quảng Ninh đã bố trí vốn bình quân đối với 1 xã ĐBKK/năm cao hơn khoảng 7 lần so với định mức Trung ương bố trí đối với xã thuộc Chương trình 135 giai đoạn 2016 - 2020. Việc phân bổ, quản lý và sử dụng nguồn lực dựa trên nguyên tắc dân chủ, công khai với sự tham gia giám sát của cộng đồng; có cơ chế để địa phương chủ động quản lý, duy tu, bảo dưỡng công trình sau khi được đầu tư hỗ trợ. Với cách làm này, 100% các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc Chương trình 135, Đề án 196 của Quảng Ninh được phân cấp xã làm chủ đầu tư; 80% số dự án, công trình hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng có sử dụng công nhân, lao động tại địa phương.

Rút ngắn khoảng cách giữa đồng bằng và miền núi

Sau 3 năm thực hiện, Đề án 196 đã được tỉnh Quảng Ninh hoàn thành trước 1 năm và vượt tiến độ đề ra với 100% các xã, thôn ĐBKK trên địa bàn được công nhận, đạt tiêu chí hoàn thành Chương trình 135, ra khỏi diện ĐBKK. Trong đó, việc hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng đã giúp đồng bào các dân tộc Dao, Tày, Nùng… tăng điều kiện và khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản; những mô hình, dự án phát triển sản xuất triển khai hiệu quả được nhân rộng đã giúp hộ nghèo, hộ cận nghèo thêm kinh nghiệm, kiến thức, từng bước chuyển đổi phương thức sản xuất theo hướng hàng hóa. Việc thực hiện Đề án 196 cũng đã tạo được phong trào thi đua từ cơ sở, cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và cộng đồng người dân. Trong đó, thành quả của các phong trào thi đua đã và đang tạo động lực để từng bước thu hẹp khoảng cách chênh lệch về mức sống giữa các vùng, các dân tộc trên địa bàn.

Nếu như khi bắt đầu triển khai Đề án 196, số hộ nghèo tại các xã ĐBKK của Quảng Ninh là 61,99%, thì đến cuối năm 2019, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo chỉ còn 13,38%; thu nhập bình quân đầu người tăng từ 12,75 triệu đồng/người (cuối năm 2015) lên 32,62 triệu đồng/người (năm 2019) – tăng 2,56 lần. Điển hình là đã có 475 hộ nghèo tại các xã, thôn bản ĐBKK tự nguyện viết đơn xin ra khỏi danh sách hộ nghèo…

Theo ông Vũ Kim Cường - Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ninh, việc thực hiện Chương trình 135 thông qua Đề án 196 trong 5 năm qua không chỉ góp phần thực hiện tốt mục tiêu giảm nghèo, an sinh xã hội vùng DTTS và miền núi, vùng ĐBKK Quảng Ninh; mà hơn thế, đây còn là cơ sở quan trọng để Quảng Ninh thực hiện hiệu quả Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 vừa được Quốc hội khóa XIV phê duyệt chủ trương đầu tư.

Hoàng Mai