Quốc gia NATO Bắc Mỹ tham gia sáng kiến 150 tỷ Euro của EU

Canada ngày 1/12 chính thức trở thành quốc gia không thuộc Liên minh châu Âu (EU) đầu tiên được tham gia chương trình SAFE – sáng kiến quốc phòng trị giá 150 tỷ euro (khoảng 170 tỷ USD) do khối này khởi xướng.

Động thái trên đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc Ottawa đa dạng hóa chi tiêu quốc phòng, giảm dần sự phụ thuộc chiến lược vào Washington – đặc biệt trong bối cảnh quan hệ Canada-Mỹ căng thẳng dưới chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Thủ tướng Mark Carney ngày 1/12 cho biết việc tham gia SAFE của EU sẽ mang lại cho các công ty quốc phòng Canada "những cơ hội to lớn" từ việc tăng cường tiếp cận thị trường châu Âu trong một "thế giới nguy hiểm và chia rẽ".

"Việc tham gia SAFE sẽ giúp Canada lấp đầy những khoảng trống năng lực quan trọng, mở rộng thị trường cho các nhà cung cấp Canada và thu hút đầu tư quốc phòng châu Âu vào Canada", ông Carney cho biết trong một tuyên bố.

Thủ tướng Canada Mark Carney. Ảnh: Toronto Star

Còn trong một tuyên bố chung của ông Carney với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh, đây là bước tiếp theo trong việc tăng cường hợp tác và thể hiện những ưu tiên chung của EU và Canada.

Hai bên cam kết cùng xây dựng chuỗi cung ứng quốc phòng bền vững giữa các ngành công nghiệp Canada và châu Âu vào thời điểm an ninh toàn cầu đang ở giai đoạn đặc biệt nhạy cảm.

"Trong thời điểm địa chính trị đầy biến động này, SAFE là một phương tiện để tăng cường hợp tác, đáp ứng các mục tiêu quốc phòng và chi tiêu hiệu quả hơn, khi chúng ta giải quyết các nhu cầu cấp bách cả trong ngắn hạn và dài hạn", tuyên bố chung nêu rõ.

Chương trình SAFE (Hành động An ninh cho Châu Âu) được EU công bố đầu năm nay nhằm tăng cường năng lực công nghiệp quốc phòng châu Âu, giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung vũ khí từ bên ngoài trong bối cảnh an ninh thay đổi và mối lo ngại của các quốc gia thành viên về độ tin cậy của sự bảo vệ quân sự từ Mỹ.

Sáng kiến trị giá 150 tỷ Euro (170 tỷ USD) này sẽ cho các thành viên tham gia vay với lãi suất ưu đãi từ ngân sách EU để cùng mua sắm vũ khí chung.

Các lĩnh vực ưu tiên bao gồm tên lửa và đạn dược, hệ thống pháo binh, xe chiến đấu bộ binh, hệ thống máy bay không người lái và chống máy bay không người lái, chiến tranh mạng, cũng như phòng không và tên lửa, lực lượng hải quân, tác chiến điện tử và bảo vệ tài sản không gian.

Việc Canada quyết định tham gia sáng kiến này diễn ra trong bối cảnh quốc gia thành viên NATO Bắc Mỹ này cũng đang cố gắng giảm bớt sự phụ thuộc quốc phòng vào nước láng giềng.

Mặc dù các giao dịch mua vũ khí chung được thực hiện với sự hỗ trợ của SAFE phải có ít nhất 65% linh kiện được sản xuất tại EU gồm 27 thành viên, nhưng các quốc gia không phải thành viên như Canada có thể được miễn trừ.

Trước Canada, Vương quốc Anh cũng bày tỏ mong muốn tham gia SAFE. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán đã đổ vỡ và London cuối cùng đã từ bỏ do bất đồng vì mức phí tham gia mà EU yêu cầu đối với các nước ngoài khối.

Minh Đức (Theo Al Jazeera, DW)