Quốc hội thảo luận ở tổ về một số dự án luật và chương trình mục tiêu quốc gia

Buổi sáng 8/6, tại Tổ thảo luận số 4, đại biểu Lê Tiến Châu, Ủy viên Ban Chấp hành T.Ư Đảng, Bí thư Thành ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH thành phố Hải Phòng, Tổ trưởng tổ thảo luận chủ trì nội dung góp ý về các dự án: Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi); Luật Tư pháp người chưa thanh niên.

Cùng dự có các đồng chí: Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Chánh án TAND Tối cao và các ĐBQH thuộc 4 Đoàn: Hải Phòng, Bắc Giang, Kon Tum, Bà Rịa - Vũng Tàu. Tại phiên thảo luận đã có nhiều lượt ý kiến phát biểu, cơ bản nhất trí với các báo cáo do Chính phủ trình, báo cáo thẩm tra của các ủy ban của Quốc hội.

Đại biểu Trần Văn Tuấn phát biểu thảo luận.

Phát biểu về dự án Luật Tư pháp người chưa thanh niên, đại biểu Trần Văn Tuấn (Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang) đề nghị bổ sung nguyên tắc khi áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng phải căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội; khả năng giáo dục, phục hồi của người chưa thành niên và sự an toàn của bị hại, của cộng đồng.

Việc lựa chọn biện pháp xử lý chuyển hướng nào áp dụng đối với người chưa thành niên phải phù hợp với hoàn cảnh, độ tuổi, đặc điểm tâm sinh lý của người chưa thành niên; người chưa thành niên phạm tội có thể bị áp dụng một hoặc nhiều biện pháp xử lý chuyển hướng; không áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng nếu tại thời điểm xem xét mà người phạm tội đã đủ 18 tuổi. Đây là quy định cần thiết và tiến bộ, có thể khắc phục những bất cập của quy định hiện hành.

Quy định hiện nay chưa phù hợp với độ tuổi, đặc điểm của người chưa thành niên phạm tội. Một số hình phạt chưa có sự phân hóa giữa người chưa thành niên và người trưởng thành. Mức hình phạt tù áp dụng với người chưa thành niên còn quá nghiêm khắc… Đặc biệt, thủ tục tố tụng đối với người chưa thành niên chưa thực sự thân thiện, phù hợp với tâm lý.

Đại biểu đánh giá nhiều biện pháp xử lý chuyển hướng mới được bổ sung như: Hạn chế khung giờ sinh hoạt, đi lại; cấm đến một địa điểm nhất định; quản thúc tại gia đình... sẽ ràng buộc cao hơn trách nhiệm của gia đình và huy động sự tham gia của cộng đồng vào quá trình xử lý chuyển hướng để thực hiện hiệu quả việc quản lý, giám sát, giáo dục người chưa thành niên.

Người làm công tác xã hội trong hoạt động tư pháp người chưa thành niên tại Điều 31 cần đáp ứng đủ 2 điều kiện: (1) am hiểu pháp luật về người chưa thành niên; (2) đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người chưa thành niên... Do đó, đại biểu đề nghị cần quy định việc cấp chứng chỉ hoạt động đối với người làm công tác xã hội trong hoạt động tư pháp người chưa thành niên, bổ sung thêm nhiệm vụ “tư vấn, hỗ trợ tâm lý đối với người chưa thành niên”.

Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà phát biểu thảo luận.

Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (Đoàn Bắc Giang) cho rằng, trong quá trình xây dựng Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự trước đây, Bộ Tư pháp và Viện KSND Tối cao đã nhiều lần kiến nghị xây dựng Luật Tư pháp người chưa thành niên nhưng chưa được chấp thuận. Nay Quốc hội khóa XV quyết định xây dựng một đạo luật chuyên biệt về tư pháp người chưa thành niên cho thấy sự thay đổi trong cách tiếp cận của Quốc hội về vấn đề này.

Đối với quy định về 12 biện pháp xử lý chuyển hướng tại Điều 36, đại biểu đánh giá đây là điểm tiến bộ so với Bộ luật Hình sự hiện hành. Quy định này tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cơ quan tố tụng lựa chọn áp dụng phù hợp nhất với đối tượng người chưa thành niên, bởi mỗi người chưa thành niên đều có hoàn cảnh gia đình, mức độ vi phạm khác nhau.

Đại biểu cũng cho rằng cần mở rộng các trường hợp được áp dụng chuyển hướng để phù hợp với việc chuyển biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng thành xử lý chuyển hướng. Qua đó vừa bảo đảm mục tiêu giáo dục, giúp đỡ người chưa thành niên phạm tội sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội, vừa bảo đảm mục tiêu an toàn cho cộng đồng. Hạn chế tối đa việc gián đoạn quyền học tập, học nghề nếu được xử lý chuyển hướng sớm.

Góp ý về hình phạt áp dụng đối với người chưa thành niên từ Điều 107 đến Điều 111, đại biểu nêu: Dự thảo Luật tiếp tục quy định 4 loại hình phạt (cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn) đối với người chưa thành niên trên cơ sở kế thừa Điều 98 của Bộ luật Hình sự hiện hành; mở rộng đối tượng được áp dụng hình phạt cảnh cáo đối với “người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng do vô ý và có tình tiết giảm nhẹ, nhưng chưa đến mức miễn hình phạt” vì phù hợp với chính sách xử lý nhân văn đối với người chưa thành niên trong các trường hợp này.

Đồng thời đã bổ sung điều kiện áp dụng hình phạt tiền với người chưa thành niên phạm tội nếu cha mẹ, người thân thích của người chưa thành niên có tài sản và tự nguyện thực hiện. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cân nhắc mở rộng hình phạt cảnh cáo được áp dụng đối với “Người từ đủ 14 tuổi đến 16 tuổi phạm tội lần đầu, là người giúp sức trong vụ án đồng phạm nhưng có vai trò không đáng kể trong vụ án” để bảo đảm xử lý nhân văn với người chưa thành niên trong trường hợp này...

Đại biểu Leo Thị Lịch phát biểu thảo luận.

Tham gia góp ý vào nội dung đối xử bình đẳng tại Điều 7, đại biểu Leo Thị Lịch (Đoàn Bắc Giang) đề nghị bổ sung nguyên tắc bảo đảm bình đẳng giới và cách tiếp cận lấy nạn nhân làm trung tâm. Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị bổ sung quy định về quyền và nghĩa vụ của nạn nhân.

Phát biểu tổng kết nội dung thảo luận, đồng chí Tổ trưởng Tổ thảo luận đánh giá cao các ý kiến phát biểu và giao cho Tổ thư ký tổng hợp đầy đủ các nội dung phát biểu gửi Tổng Thư ký Quốc hội để tổng hợp theo quy định.

Buổi chiều 8/6, dưới sự chủ trì của đại biểu Trần Văn Tuấn, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang, Tổ số 4 thảo luận về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 và dự án Luật Công đoàn (sửa đổi).

Dương Nhung