Quốc hội thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội những tháng đầu năm 2025

Đại biểu Hà Sỹ Đồng: “Cần đột phá trong cải cách môi trường đầu tư, không thể tăng trưởng bền vững với "rừng thủ tục, núi quy định".

Đại biểu Hà Sỹ Đồng, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đã đánh giá cao những tín hiệu tích cực của nền kinh tế nhưng đồng thời bày tỏ quan ngại về tiến độ cải cách môi trường kinh doanh còn chậm và chưa thực sự tạo đột phá cho doanh nghiệp, nhà đầu tư trong bối cảnh áp lực tăng trưởng ngày càng lớn.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng - Ảnh: NL

Đại biểu cho biết, do thời gian giữa thảo luận tổ và hội trường khá xa nhau (gần 1 tháng), nên việc Bộ trưởng Bộ Tài chính cập nhật các số liệu mới trong báo cáo ngày 16/6 là rất cần thiết. Một số con số đáng chú ý được in đậm trong báo cáo như: số doanh nghiệp đăng ký mới và quay trở lại thị trường trong 5 tháng đầu năm 2025 đạt 111.800 doanh nghiệp, cao hơn số rút lui khỏi thị trường; giải ngân đầu tư công đến ngày 31/5/2025 đạt trên 199.325 tỉ đồng, bằng 24,13% kế hoạch, cao hơn 56.000 tỉ đồng so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị báo cáo cần cô đọng, tránh trùng lặp với báo cáo của Thủ tướng tại phiên khai mạc.

Về quy định không áp dụng phương pháp khoán thuế với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh từ ngày 1/1/2026. Theo đại biểu, đây là một chính sách có mục tiêu dài hạn tích cực, hướng tới việc nâng tầm hộ kinh doanh thành doanh nghiệp nhưng đang gây ra nhiều lo ngại trong cộng đồng.

"Tôi ghi nhận nhiều phản ánh từ cử tri, nhất là các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, tỏ ra lo lắng, hoang mang. Có hiện tượng không nhận chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt để tránh kê khai. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến việc tuân thủ chính sách thuế mà còn gây xáo trộn trong hoạt động kinh doanh", đại biểu Hà Sỹ Đồng phát biểu.

Để tránh tâm lý “né tránh” và giảm bớt khó khăn cho người dân, đại biểu đề xuất giải pháp: đẩy mạnh công tác truyền thông để người dân hiểu đúng, hiểu đủ về chính sách; hỗ trợ các hộ kinh doanh trong việc kê khai thuế, nộp thuế, ít nhất cho đến khi họ có thể tự thực hiện. Đại biểu dẫn chứng một cử tri là chủ doanh nghiệp nhỏ tại địa phương phản ánh rằng chỉ vì nộp thuế chậm vài ngày đã bị cơ quan chức năng “hành lên hành xuống”, cuối cùng họ xin rút xuống mô hình hộ kinh doanh để dễ thở hơn.

Về tiến độ cải cách môi trường đầu tư, kinh doanh ở Việt Nam, dù nhiều nghị quyết quan trọng như Nghị quyết 57 về khoa học công nghệ, Nghị quyết 66 về hệ thống pháp luật, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân đã được ban hành, nhưng thực tế, doanh nghiệp vẫn gặp rất nhiều rào cản, đại biểu cho rằng "Nếu không có một cuộc cách mạng thực sự trong cải cách môi trường đầu tư, thì những cải thiện nhỏ sẽ không thể tạo ra bước tiến dài”. Nêu ví dụ về dự thảo sửa đổi Nghị định 107 trong lĩnh vực xuất khẩu gạo, trong đó yêu cầu doanh nghiệp phải sở hữu kho chứa, không được thuê kho, là một bước lùi so với cải cách từng được đánh giá cao của Nghị định 109 năm 2018.

Dẫn các khảo sát gần đây của VCCI như Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và Dòng chảy pháp luật kinh doanh, đại biểu cho biết môi trường đầu tư, đặc biệt là với các dự án có sử dụng đất đang vướng phải một “rừng thủ tục” phức tạp: xin quy hoạch, phê duyệt chủ trương đầu tư, thẩm định thiết kế, môi trường, phòng cháy chữa cháy, xác định giá đất, cấp phép xây dựng, nghiệm thu công trình... khiến thời gian thực hiện kéo dài gấp nhiều lần quy định. Trong đó, điểm nghẽn lớn nhất là việc xác định giá đất vốn thường bị kéo dài hoặc phải thực hiện nhiều lần do thủ tục chồng chéo.

Trong lĩnh vực bất động sản, việc kéo dài thủ tục đang làm đình trệ nguồn cung nhà ở, gây khan hiếm và đẩy giá nhà tăng cao, ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân.

Đề nghị Chính phủ lập tổ công tác đặc biệt để gỡ điểm nghẽn đầu tư

Đại biểu Hà Sỹ Đồng kiến nghị Chính phủ cần xác định tháo gỡ khó khăn cho dự án đầu tư là trọng tâm của trọng tâm trong điều hành phát triển kinh tế. Ông đề xuất thành lập tổ công tác đặc biệt, gồm các chuyên gia pháp lý, kinh tế để rà soát, đề xuất rút gọn, liên thông hoặc hợp nhất các thủ tục hành chính về đầu tư.

“Ngay khi Quốc hội thông qua một luật sửa nhiều luật liên quan đến đầu tư, tài chính, Chính phủ cần có giải pháp đồng bộ để đưa các chính sách mới vào cuộc sống một cách nhanh chóng. Có như vậy thì mục tiêu tăng trưởng 8% của năm nay mới có thể về đích”, đại biểu kết luận.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng: “Những cuộc chia ly trong thời bình”, nỗi trăn trở trong tiến trình cải cách bộ máy

Phát biểu đề cập đến những hệ lụy đang phát sinh từ quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị. Đại biểu Hoàng Đức Thắng, Phó Trưởng Đoàn phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh nhấn mạnh: đây là thời khắc lịch sử thời khi đang nỗ lực thúc đẩy mạnh mẽ cho công cuộc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước, song đồng thời cũng bộc lộ những vấn đề lớn cần được nhận diện đầy đủ và giải quyết kịp thời.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng - Ảnh: NL

Đại biểu bày tỏ lo ngại về những hệ lụy không mong muốn đang phát sinh, đặc biệt là tình trạng nhiều cán bộ, công chức có trình độ chuyên môn cao, năng lực tốt xin nghỉ việc hoặc chuyển sang khu vực tư nhân. Đại biểu cho biết thực trạng đáng báo động về việc rất nhiều cán bộ vùng dân tộc thiểu số được đào tạo khá bài bản xin nghỉ việc, gây nguy cơ mất cân đối nghiêm trọng trong đội ngũ cán bộ, điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng hoạt động của bộ máy và làm chậm quá trình cải cách.

Dẫn chứng từ thực tế tại các địa phương, đại biểu chia sẻ “những cuộc chia ly trong thời bình” đang và sẽ trở thành một vấn đề nan giải, đầy tâm trạng, nhất là đối với các gia đình cán bộ, công chức trẻ tại những địa phương thuộc diện sáp nhập. Nhiều cán bộ, công chức sau khi đơn vị hành chính sáp nhập phải làm việc xa nhà hàng trăm cây số, gia đình bị chia cắt, con cái phải gửi ông bà chăm sóc, trong khi điều kiện sống còn nhiều khó khăn. Nhà trọ, nhà công vụ đang chờ đợi trong sự trăn trở và những xáo trộn, khó khăn khác. Đó là những tổn thương âm thầm nhưng không kém bất kỳ sự hy sinh nào, rất cần được ghi nhận, trân trọng.

Nguy cơ suy yếu hệ thống nếu không có giải pháp kịp thời

Đại biểu Hoàng Đức Thắng cảnh báo: “Sự giằng co giữa trách nhiệm công vụ và bổn phận gia đình khiến cán bộ, công chức khó có thể toàn tâm vào công việc. Nếu không có những biện pháp kịp thời, mạnh mẽ, đồng bộ, có thể làm ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng, hiệu quả công việc chung; nguy cơ hệ thống bị tổn thương, suy yếu từ bên trong.”

Từ những bất cập trên, đại biểu Hoàng Đức Thắng đã kiến nghị bốn nhóm giải pháp cụ thể nhằm giữ chân người tài, ổn định tổ chức bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ:

Cải cách chế độ đãi ngộ để giữ chân người tài

Cần giải quyết hài hòa các nhóm vấn đề: chế độ đãi ngộ, môi trường làm việc, sự ghi nhận và cơ hội thăng tiến. Trong đó, chế độ đãi ngộ là trung tâm mà hạt nhân là tiền lương và phúc lợi đảm bảo tính cạnh tranh so với khu vực tư, đặc biệt đối với các vị trí đòi hỏi trình độ chuyên môn cao. Đề nghị cần quyết liệt cải cách chính sách tiền lương, bổ sung các chính sách phúc lợi và thưởng theo hiệu suất công việc.

Xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, thúc đẩy đổi mới

Cần đổi mới công tác tuyển dụng, đề bạt, bổ nhiệm và sử dụng cán bộ, chú trọng thu hút người trẻ có trình độ và tư duy sáng tạo. Xây dựng và thực hiện cơ chế hợp đồng đặc thù, cho phép mời gọi chuyên gia về làm việc tại khu vực công với sự đãi ngộ cạnh tranh, linh hoạt. Đồng thời, cần phân cấp, trao quyền mạnh mẽ hơn cho địa phương trong tuyển dụng, quản lý và đãi ngộ cán bộ, công chức.

Đảm bảo công bằng, khách quan khi sáp nhập đơn vị hành chính

Việc đánh giá, sắp xếp cán bộ sau sáp nhập cần công tâm, dựa vào hiệu quả công việc chứ không mặc định “cán bộ trên về là giỏi hơn”. Đại biểu đề nghị cần có chính sách động viên cán bộ có năng lực, cán bộ giỏi tiếp tục ở lại làm việc, nhất là cán bộ người dân tộc thiểu số ở cơ sở. Đồng thời, cần tổ chức đào tạo, bồi dưỡng để cán bộ thích ứng với yêu cầu và môi trường làm việc mới.

Ban hành chính sách hỗ trợ kịp thời cho cán bộ làm việc xa nhà

Kiến nghị Chính phủ khẩn trương ban hành chính sách thống nhất trong cả nước để hỗ trợ cán bộ, công chức phải đi làm xa nhà, đặc biệt là về nhà ở, lưu trú, phương tiện đi lại. Việc giao cho địa phương tự quyết tùy điều kiện sẽ gây khó khăn, thiếu công bằng.

Đề xuất mô hình “Văn phòng 2” tại các địa phương trong giai đoạn chuyển tiếp, giúp “chính quyền không xa dân, không quá tải ở trung tâm hành chính mới, đồng thời giải quyết khó khăn cho cán bộ, công chức”. Đồng thời, sớm nghiên cứu quy hoạch Trung tâm hành chính mới ở vị trí thuận lợi để tạo không gian phát triển cân bằng giữa các vùng, miền. Bên cạnh đó, đề xuất Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và các tổ chức công đoàn cần có chương trình đồng hành thiết thực để động viên, hỗ trợ đoàn viên, người lao động vượt qua giai đoạn khó khăn khi sáp nhập đơn vị hành chính.

Nguyễn Lý – Cẩm Nhung