Quốc hội thông qua Luật Quy hoạch (sửa đổi)

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Báo cáo giải trình dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) trước Quốc hội. (Ảnh: Bộ Tài chính)

Ngày 10/12, Quốc hội đã thông qua Luật Quy hoạch (sửa đổi) với 428/445 đại biểu tán thành, đạt tỷ lệ 90,49% tổng số đại biểu Quốc hội.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, báo cáo giải trình, tiếp thu trước khi Quốc hội bấm nút, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết dự thảo Luật đã tập trung giải quyết những nội dung lớn sau: Hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch, mối quan hệ giữa các loại quy hoạch và xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch; Tăng cường phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch; Đơn giản hóa quy trình, thủ tục trong hoạt động quy hoạch; Hoàn thiện nội dung quy hoạch; Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch.

QUY HOẠCH NGÀNH ĐÃ GIẢM TỪ 78 QUY HOẠCH XUỐNG CÒN 49 QUY HOẠCH

Theo Bộ trưởng, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng giữ nguyên thẩm quyền của Quốc hội khi lập mới quy hoạch không gian biển quốc gia và quy hoạch sử dụng đất quốc gia. Đối với việc điều chỉnh 2 loại quy hoạch này trong giai đoạn 2021-2030, Chính phủ kiến nghị phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhằm đáp ứng yêu cầu tiến độ theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền.

Đối với quy hoạch ngành, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành nghiên cứu, quy định rõ hơn về thẩm quyền phê duyệt, bảo đảm phù hợp với vai trò của từng loại quy hoạch và mối quan hệ trong tổng thể hệ thống quy hoạch quốc gia.

Danh mục quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành tại Dự thảo Luật đã được lấy ý kiến các Bộ, cơ quan ngang Bộ, ý kiến Thành viên Chính phủ nhiều lần; nhiều nội dung sửa đổi, bãi bỏ do các Bộ, ngành đề xuất và lý do sửa đổi đã được thuyết minh cụ thể tại Hồ sơ Dự án Luật. Danh mục Quy hoạch của các ngành đã giảm từ 78 quy hoạch xuống còn 49 quy hoạch (giảm 37%).

Về ý kiến đề nghị xem xét bổ sung cơ chế điều phối và kết luận cuối cùng khi phát sinh xung đột giữa quy hoạch các cấp, các ngành, xác định thời hạn xử lý rõ ràng, trách nhiệm giải trình cụ thể… thì dự thảo đã có quy định khá chi tiết.

Cụ thể, trường hợp các quy hoạch do một Bộ tổ chức lập, Bộ trưởng quyết định quy hoạch phải điều chỉnh và quy hoạch được thực hiện.

Trường hợp các quy hoạch do các Bộ khác nhau tổ chức lập, cơ quan, tổ chức phát hiện nội dung mâu thuẫn kiến nghị cơ quan tổ chức lập quy hoạch có liên quan xem xét, xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định quy hoạch phải điều chỉnh và quy hoạch được thực hiện.

Trường hợp các quy hoạch thuộc thẩm quyền phê duyệt của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định quy hoạch phải điều chỉnh và quy hoạch được thực hiện.

Trường hợp quy hoạch tỉnh mâu thuẫn với quy hoạch chi tiết ngành, cơ quan tổ chức lập quy hoạch chi tiết ngành xem xét, xử lý theo thẩm quyền. Trường hợp cơ quan tổ chức lập quy hoạch chi tiết ngành và cơ quan tổ chức lập quy hoạch tỉnh không đạt được sự thống nhất, cơ quan tổ chức lập quy hoạch tỉnh báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định quy hoạch phải điều chỉnh và quy hoạch được thực hiện.

Liên quan đến đề xuất thí điểm lập một quy hoạch tổng thể chung cho Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ trưởng nêu rõ Chính phủ đã tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và cơ quan thẩm tra. Nội dung này sẽ được trình trong Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù dành cho 2 thành phố.

Đồng thời, Chính phủ cũng giao các bộ, ngành tiếp tục nghiên cứu phương án tích hợp 2 loại quy hoạch, tiến tới xem xét áp dụng cho các thành phố trực thuộc Trung ương khác nhằm bảo đảm tính đồng bộ và thống nhất của hệ thống pháp luật.

CỤ THỂ HÓA ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN VÙNG VÀ LIÊN KẾT VÙNG

Chính phủ đã rà soát, sửa đổi nội dung của quy hoạch vùng tại Điều 29 Dự thảo Luật để làm rõ hơn vai trò của quy hoạch vùng.

Về sự cần thiết của quy hoạch vùng, nội dung quy hoạch vùng xác định phương hướng phát triển, sắp xếp không gian và phân bổ nguồn lực cho các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường có tính liên ngành và liên tỉnh, đặc biệt, nội dung quy hoạch vùng sẽ xác định phương hướng phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng dùng chung trong vùng như giao thông; thủy lợi; giáo dục; y tế…

Vai trò của quy hoạch vùng đã được thể hiện tại khái niệm “quy hoạch vùng” tại Dự thảo Luật là “cụ thể hóa định hướng phát triển vùng và liên kết vùng”; “đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và liên kết giữa các ngành, các địa phương trên phạm vi lãnh thổ vùng”.

Trong khi đó, quy hoạch tỉnh chỉ xác định phương án phát triển, sắp xếp không gian và phân bổ nguồn lực cho các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh, liên xã.

Mặt khác, việc lập quy hoạch vùng nhằm đảm bảo thực hiện chủ trương “Xây dựng quy hoạch, tổ chức không gian lãnh thổ quốc gia một cách hợp lý, phát huy tốt nhất các lợi thế đặc thù của mỗi vùng, địa phương và tăng cường tính liên kết nội vùng và liên vùng để tham gia vào các chuỗi giá trị toàn cầu, tạo không gian phát triển mới” đã được nêu tại Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm và các Nghị quyết phát triển vùng của Đảng.

Việc bỏ các quy hoạch vùng sẽ thiếu các định hướng, giải pháp cụ thể về phát triển vùng, giải quyết các vấn đề xung đột, mâu thuẫn liên tỉnh, đặc biệt là liên quan đến phát triển hạ tầng liên kết vùng và quản lý các tài nguyên dùng chung như tài nguyên nước, tài nguyên rừng, đa dạng sinh học... Điều này có thể dẫn đến lãng phí, thiếu hiệu quả và thiếu bền vững trong quản lý, khai thác, sử dụng nguồn lực. Do đó, việc lập quy hoạch vùng là cần thiết.

Phương Nhi