Quốc tế lên án đảo chính Gabon; EU xem xét trừng phạt lãnh đạo quân đội Niger

Tình hình châu Phi diễn biến phức tạp với vụ đảo chính mới nhất ở Gabon hôm 30-8 trong khi tình hình Niger chưa có dấu hiệu xuống thang.

Phản ứng quốc tế về đảo chính Gabon

Ngày 30-8, phe đảo chính tuyên bố đã nắm quyền ở Gabon và quản thúc tổng thống bị lật đổ Ali Bongo tại gia, vài giờ sau khi sau khi cơ quan bầu cử Gabon tuyên bố ông Bongo đã giành được nhiệm kỳ thứ ba, theo tờ Al Jazeera.

Không lâu sau khi bị quản thúc, ông Bongo đã đăng video kêu gọi các đồng minh nước ngoài lên tiếng thay mặt ông và gia đình, nói rằng bản thân ông không biết chuyện gì đang xảy ra.

Tổng thống Gabon bị lật đổ Ali Bongo trong video kêu gọi sự ủng hộ sau khi bị quân đội quản thúc hôm 30-8. Ảnh: REUTERS

Trong khi đó, nhiều người dân Gabon đã xuống đường ăn mừng sự kiện đảo chính. Họ cho rằng “triều đại Bongo” (thời gian 56 năm mà ông Ali Bongo và cha ông là Omar Bongo làm tổng thống) đã làm giàu nhờ nguồn tài nguyên dồi dào của đất nước trong khi nhiều người dân Gabon phải sống trong nghèo đói.

Người dân cầm quốc kỳ Gabon ăn mừng ở thủ đô Libreville (Gabon) ngày 30-8. Ảnh: AFP

Ngày qua, nhiều nước và tổ chức quốc tế đã lên án cuộc đảo chính ở Gabon.

Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby nói: “Thật đáng lo ngại. Chúng tôi sẽ theo dõi chặt chẽ việc này và sẽ tiếp tục làm mọi thứ có thể để ủng hộ ý tưởng dân chủ cho người dân châu Phi”.

Người phát ngôn chính phủ Pháp Olivier Veran cho biết Pháp lên án cuộc đảo chính quân sự ở Gabon và đang theo dõi chặt chẽ diễn biến. Paris cũng kêu gọi tôn trọng kết quả của cuộc bầu cử.

Theo đài CGTN, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết Bắc Kinh đang theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình ở Gabon và kêu gọi các bên liên quan khôi phục trật tự bình thường càng sớm càng tốt. Trung Quốc cũng kêu gọi đảm bảo an toàn cá nhân cho Tổng thống Bongo.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói rằng Moscow đã nhận được những báo cáo đáng lo ngại về tình hình nội bộ ở Gabon.

“Chúng tôi tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến và hy vọng tình hình sẽ nhanh chóng ổn định” - theo bà Zakharova.

Văn phòng của Tổng thống Nigeria - ông Bola Ahmed Tinubu cho biết tổng thống “đang theo dõi rất chặt chẽ” những diễn biến ở Gabon với mối quan ngại sâu sắc về tác động lây lan của nó với châu Phi.

Ai Cập cho biết nước này đang theo dõi những diễn biến ở Gabon. Bộ Ngoại giao Ai Cập ra tuyên bố kêu gọi tất cả các bên “bảo vệ lợi ích quốc gia nhằm giữ gìn an ninh, ổn định và an toàn của đất nước”.

Bộ Ngoại giao Ai Cập kêu gọi người dân Ai Cập ở Gabon hết sức thận trọng và tránh các khu vực căng thẳng.

Người phát ngôn của Liên Hợp Quốc (LHQ) Stephane Dujarric cho biết Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã phản đối việc quân đội tiếp quản Gabon.

Theo người phát ngôn, ông Guterres “kiên quyết lên án nỗ lực đảo chính đang diễn ra như một biện pháp để giải quyết cuộc khủng hoảng hậu bầu cử” và tái khẳng định “sự phản đối mạnh mẽ của ông đối với các cuộc đảo chính quân sự”.

Đại diện cấp cao Liên minh châu Âu (EU) về chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell cho biết các bộ trưởng của EU sẽ thảo luận về tình hình ở Gabon trong tuần này.

Người đứng đầu Ủy ban Liên minh châu Phi - ông Moussa Faki Mahamat đã lên án âm mưu đảo chính và kêu gọi lực lượng an ninh quay trở lại “trật tự hiến pháp dân chủ” một cách hòa bình.

EU cân nhắc các lệnh trừng phạt đối với Niger

Ngày 30-8, ông Josep Borrell cho biết EU đang lên kế hoạch trừng phạt những người lãnh đạo đảo chính ở Niger, theo đài Euro News.

Đại diện cấp cao Liên minh châu Âu (EU) về chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell phát biểu tại hội nghị về Niger ở Tây Ban Nha hôm 30-8. Ảnh: EURO NEWS

Phát biểu tại hội nghị không chính thức của bộ trưởng quốc phòng và ngoại trưởng các nước EU về tình hình đảo chính Niger, ông Borrell nói rằng EU sẽ đưa ra các biện pháp trừng phạt tương tự như các lệnh trừng phạt mà Cộng đồng Kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) đã áp đặt.

Ông Borrell cho biết ông đã đề xuất một khuôn khổ lập pháp mới cho phép EU áp đặt các biện pháp trừng phạt với tác giả của các cuộc đảo chính.

Khi được hỏi liệu EU có xem xét tài trợ cho khả năng can thiệp quân sự của ECOWAS vào Niger hay không, ông Borrell nói không bỏ qua khả năng này.

“Chúng tôi sẵn sàng xem xét bất kỳ đề xuất nào” - theo nhà ngoại giao hàng đầu EU.

Ông cũng Borrell thông báo rằng Bộ trưởng Ngoại giao lưu vong của Niger - ông Hassoumi Massaoudou và Chủ tịch Ủy ban ECOWAS - ông Omar Touray sẽ tham gia cuộc họp với các ngoại trưởng EU vào ngày 31-8.

THẢO VY