Quy định điều kiện bảo đảm cho tiếp công dân trực tuyến

ĐBQH Bế Minh Đức (Cao Bằng): Cần quy định số lần cá nhân nhận ủy quyền từ tổ chức, cá nhân khác tham gia tiếp công dân

Tại dự thảo Luật đã bổ sung Điều 3a vào Luật Tiếp công dân hiện hành, theo đó quy định hình thức tiếp công dân của cơ quan, tổ chức, đơn vị theo 2 hình thức là trực tiếp và trực tuyến. Việc quy định hình thức tiếp công dân trực tuyến là rất cần thiết, vì sau khi thực hiện sáp nhập cấp tỉnh, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhiều địa bàn tỉnh, xã được mở rộng. Có một số địa phương sau khi sáp nhập, giữa trung tâm hành chính cũ và mới cách nhau đến 200 km. Đa số các xã hiện vẫn đang làm việc tại 2-3 trụ sở, trong đó, các trụ sở xã ở miền núi cách xa nhau từ 8 - 15 km, đi lại còn nhiều khó khăn.

ĐBQH Bế Minh Đức (Cao Bằng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Bên cạnh đó, với sự phát triển của khoa học công nghệ, chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ ở nước ta thì có thể đáp ứng điều kiện cho tiếp dân trực tuyến, giải quyết khiếu nại, tố cáo thông qua hệ thống dữ liệu điện tử. Thực hiện theo cách thức này sẽ tạo điều kiện giải quyết nhanh chóng, thuận lợi hơn, tạo điều kiện thuận lợi nhất để cho tổ chức, cá nhân, người dân và doanh nghiệp, giảm áp lực cho công tác tiếp dân tại trụ sở tiếp dân như thời gian vừa qua.

Hiện nay, quy định về ủy quyền được đề cập rải rác ở nhiều văn bản luật khác nhau như: tại Điều 138, Điều 1562 của Bộ luật Dân sự năm 2015, Luật Công chứng, Luật Đất đai, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Tổ chức Chính phủ…

Mặt khác, Luật Tiếp công dân hiện hành chưa quy định một cá nhân có thể nhận ủy quyền của bao nhiêu tổ chức, cá nhân khác mà người ta ủy quyền cho mình tham gia các cuộc tiếp công dân. Trong khi, không khó để gặp tình trạng một người nhận đại diện cho nhiều vụ khiếu nại. Do vậy, nhân lần sửa đổi, bổ sung 3 Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, cần nghiên cứu, rà soát bổ sung quy định về quy trình, thủ tục, hiệu lực, giá trị pháp lý của ủy quyền hợp pháp trong giao dịch dân sự cũng như trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Nên quy định một cá nhân được nhận bao nhiêu lần ủy quyền của các tổ chức, cá nhân khác, giúp thực hiện công tác này tốt hơn trong thời gian tới.

ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Văn hóa và Xã hội Lò Thị Việt Hà: Quy định rõ, tránh lạm dụng, né tránh trách nhiệm trong ủy quyền tiếp công dân

Từ thực tế tại Tuyên Quang cũng đã thực hiện tiếp công dân trực tuyến từ tỉnh với cấp huyện, cấp xã thời gian qua, tôi nhận thấy, thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin vào tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo là đúng đắn.

ĐBQH Lò Thị Việt Hà (Tuyên Quang) phát biểu tại Tổ. Ảnh: Phạm Thắng

Để bảo đảm tính khả thi khi bổ sung hình thức tiếp công dân trực tuyến, đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định mang tính nguyên tắc trong dự thảo Luật về quy mô, thành phần tiếp công dân trực tuyến; xây dựng cơ sở dữ liệu về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo để phù hợp với chính quyền 2 cấp. Đồng thời, có quy định về giá trị pháp lý của biên bản điện tử, tài liệu xác thực định danh của thành phần tham gia tiếp công dân trực tuyến; cơ chế bảo mật dữ liệu.

Ban soạn thảo cần làm rõ việc thực hiện tiếp công dân trực tuyến có phát sinh thủ tục hành chính không vì khi thực hiện tiến hành tiếp công dân trực tuyến lại phải hẹn công dân đến không? Hay cá nhân đến trực tiếp trụ sở và chỉ trực tuyến với người có thẩm quyền giải quyết? Ngoài ra, để thực hiện tiếp công dân trực tuyến cần có sự chuẩn bị kỹ về cán bộ kỹ thuật, cơ sở vật chất; hạ tầng (đường truyền, cơ sở dữ liệu, nền tảng...).

Giải quyết khiếu nại, tố cáo và tiếp công dân là lĩnh vực được pháp luật xác định rất rõ chủ thể có thẩm quyền giải quyết. Mặt khác, giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân. Do vậy, đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu không cho phép ủy quyền tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo ngoài những trường hợp mà 3 luật này cho phép để bảo đảm thống nhất trong quá trình tổ chức thực hiện, tránh lạm dụng, né tránh trách nhiệm. Trường hợp cho phép ủy quyền thì cần quy định cụ thể chặt chẽ, rõ trách nhiệm.

ĐBQH Vương Thị Hương (Tuyên Quang): Bổ sung tiếp công dân trực tuyến - bước tiến phù hợp với chuyển đổi số

Khoản 1 Điều 1 dự thảo Luật đã bổ sung Điều 3a về hình thức tiếp công dân, theo đó quy định về tiếp công dân trực tiếp và trực tuyến.

ĐBQH Vương Thị Hương (Tuyên Quang) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Tôi đồng tình với quy định của dự thảo Luật về việc bổ sung hình thức tiếp công dân trực tuyến, đây là bước tiến phù hợp với xu hướng chuyển đổi số. Điều này cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, người yếu thế, người đang làm việc hoặc sinh sống ở xa cơ quan có thẩm quyền có thể gửi kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo mà không phải đi lại, góp phần giảm thiểu thời gian, chi phí.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, việc tổ chức tiếp công dân trực tuyến có thể tiềm ẩn một số rủi ro đáng lưu ý. Cụ thể là, rủi ro về bảo mật thông tin cá nhân, vì nếu nền tảng trực tuyến không được bảo vệ tốt, có thể dẫn đến lộ lọt thông tin người tố cáo, người khiếu nại. Rủi ro về xác thực danh tính nếu người tham gia có thể sử dụng danh tính giả, dẫn đến khó xác định trách nhiệm pháp lý. Rủi ro về dữ liệu điện tử vì có thể chỉnh sửa, cắt ghép, làm sai lệch nội dung ghi âm, ghi hình, hoặc giả mạo tài liệu điện tử. Ngoài ra, còn đứng trước rủi ro về sự cố kỹ thuật nếu xảy ra mất kết nối, gián đoạn phiên tiếp công dân, ảnh hưởng đến tính liên tục và giá trị pháp lý của cuộc tiếp.

Những vấn đề này nếu không được quy định cụ thể sẽ làm giảm hiệu quả và niềm tin của người dân đối với hình thức tiếp công dân trực tuyến. Do vậy, đề nghị Ban soạn thảo bổ sung các hành vi bị nghiêm cấm để bảo đảm tính khả thi, minh bạch, an toàn và pháp lý cho hoạt động tiếp công dân trực tuyến, tạo hành lang pháp lý đầy đủ để hình thức này được triển khai hiệu quả, bền vững trong thực tiễn triển khai và được người dân tin tưởng.

Cụ thể là, nghiêm cấm giả mạo danh tính, sử dụng tài khoản điện tử của người khác để tham gia cuộc tiếp công dân; tiết lộ, chia sẻ thông tin, hình ảnh, âm thanh, tài liệu có nội dung khiếu nại, tố cáo, phản ánh của công dân khi chưa được phép; sử dụng thông tin, dữ liệu thu được trong cuộc tiếp công dân trực tuyến cho mục đích không đúng quy định của pháp luật; gây rối, cản trở, xúc phạm danh dự, uy tín, nhân phẩm của người tiếp công dân hoặc người được tiếp công dân trong không gian trực tuyến.

Thanh Hải ghi