Quy định trình tự, thủ tục phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình tại bãi sông, bãi nổi

Luật Thủ đô 2024

Sông Hồng đoạn chảy qua địa bàn Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Cơ sở pháp lý vững chắc để quy định và thực hiện các cơ chế vượt trội

TP Hà Nội có 2 hệ thống sông chính là sông Hồng và sông Thái Bình với 7 con sông chảy qua: sông Đà, sông Hồng, sông Đuống, sông Công, sông Cầu, sông Cà Lồ, sông Đáy; và hệ thống các sông nội tỉnh: sông Tích, sông Bùi, sông Mỹ Hà, sông Thanh Hà… Hệ thống đê điều trên địa bàn TP hiện có tổng số 770,666km đê các loại, trong đó có 626,513 km đê được phân cấp; ngoài ra còn có 43 tuyến đê bao, đê bối và đê chuyên dùng với tổng chiều dài 144,152km chưa được phân cấp. Các tuyến đê đi qua nhiều địa bàn, khu vực trên địa bàn TP.

Hiện trạng sử dụng đất khu vực bãi sông: dọc tuyến sông Hồng, sông Đà, sông Công, sông Cầu, sông Cà Lồ và sông Đuống có tổng diện tích tự nhiên của bãi sông lên đến 27.197ha, trong đó diện tích tự nhiên của bãi sông tuyến hữu Hồng chiếm gần 50%, tiếp đó là tuyến tả Hồng 7.473ha, tuyến hữu Đuống 1.376ha, tuyến tả Đuống 1.104,3ha, và tuyến tả Cà Lồ 1.029,2ha, còn lại là diện tích bãi sông tuyến hữu Cầu, sông Công, hữu Cà Lồ, hữu Đà. Dọc tuyến sông Đáy, sông Bùi có tổng diện tích tự nhiên của bãi sông lên đến 14.700ha, trong đó diện tích tự nhiên của bãi sông của tuyến sông Đáy chiếm gần 82,45%, còn lại là diện tích bãi của tuyến sông Bùi.

Theo quy định về sử dụng bãi sông theo quy hoạch phòng, chống lũ: đối với bãi sông thuộc hệ thống sông Đáy, phần bãi sông trong phạm vi 500m (bao gồm hai bên bãi và lòng sông) không được xây dựng mới nhà cửa, công trình; đối với công trình, nhà cửa hiện có xây dựng kế hoạch để từng bước di dời; phần bãi sông ngoài phạm vi 500m (ngoài chỉ giới hành lang thoát lũ) được sử dụng theo quy định của Luật Đê điều, phù hợp với quy hoạch chung xây dựng thủ đô Hà Nội, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và không vượt quá tỷ lệ 15% để bảo đảm không gian thoát lũ, chứa lũ. Đối với bãi sông thuộc hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình: các hoạt động phát triển kinh tế, xã hội và xây dựng công trình, nhà ở mới theo quy định tại khoản 3, Điều 26 Luật Đê điều chỉ được xem xét đối với một số khu vực mà chiều rộng bãi sông (khoảng cách từ chân đê đến mép bờ của sông) lớn hơn 500m, vận tốc dòng chảy trên bãi tương ứng với lũ thiết kế nhỏ hơn 0,2m/s. Trong đó diện tích xây dựng công trình, nhà ở mới và các hoạt động tôn cao bãi sông không được vượt quá 5% diện tích bãi sông,...

Thực tế cho thấy, cơ chế, chính sách pháp luật về việc đầu tư xây dựng tại bãi sông, bãi nổi ở các tuyến sông có đê trên địa bàn TP còn nhiều bất cập. Sau hơn 17 năm Luật Đê điều có hiệu lực, trên địa bàn TP chưa có dự án, công trình xây dựng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo khoản 3, khoản 4 Điều 26 Luật Đê điều.

Để tháo gỡ khó khăn vướng mắc nêu trên, tại khoản 7 Điều 18 Luật Thủ đô 2024, đã ủy quyền: “UBND TP phê duyệt dự án đầu tư xây dựng các công trình tại bãi sông, bãi nổi ở các tuyến sông có đê trên địa bàn TP theo quy hoạch Thủ đô, quy hoạch chung Thủ đô và các quy hoạch khác có liên quan. HĐND TP quy định chi tiết trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng các công trình tại bãi sông, bãi nổi”.

Đồng thời, tại khoản 1 Điều 17 Luật Thủ đô 2024 quy định: “trên bãi sông được phép tồn tại một số khu vực dân cư hiện hữu và được phép xây dựng mới công trình, nhà ở với tỷ lệ thích hợp theo quy hoạch, phòng chống lũ của tuyến sông có đê và quy hoạch khác có liên quan; các khu vực bãi sông, bãi nổi còn lại được phép xây dựng các công trình dành cho không gian công cộng, các công trình phục vụ mục đích công cộng nhưng không tôn cao bãi sông, bãi nổi để đảm bảo yêu cầu không làm cản trở dòng chảy”. Luật Thủ đô 2024 đã khắc phục những vướng mắc, bất cập cũng như tạo cơ sở pháp lý vững chắc để quy định và thực hiện các cơ chế vượt trội, đột phá, huy động mọi nguồn lực, khai thác, sử dụng hợp lý, hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh tại khu vực bãi sông của Thủ đô là rất cần thiết và phù hợp thực tiễn.

Phê duyệt dự án đầu tư xây dựng các công trình tại bãi sông, bãi nổi

Theo nội dung dự thảo Nghị quyết, trình tự tổng quát sẽ là: chủ đầu tư lập báo cáo nghiên cứu khả thi xây dựng công trình gửi cơ quan chủ trì thẩm định dự án đầu tư xây dựng công trình; cơ quan chủ trì tổ chức thẩm định lấy ý kiến các cơ quan liên quan; các cơ quan liên quan gửi văn bản kết quả thẩm định về cơ quan chủ trì thẩm định; cơ quan chủ trì tổng hợp kết quả thẩm định, báo cáo UBND TP; UBND TP xem xét, phê duyệt.

Về lập báo cáo nghiên cứu khả thi xây dựng công trình: chủ đầu tư hoặc cơ quan, tổ chức được giao nhiệm vụ chuẩn bị dự án lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng theo quy định tại Điều 52 Luật Xây dựng được sửa đổi, bổ sung tại khoản 10 Điều 1 của Luật số 62/2020/QH14; Điều 13 Nghị định số 175/NĐ-CP ngày 30/12/2024 của Chính phủ.

Hồ sơ trình thẩm định bao gồm: tờ trình thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng; nội dung báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng bao gồm: hồ sơ khảo sát xây dựng được phê duyệt; thuyết minh báo cáo; thiết kế cơ sở, gồm: bản vẽ, thuyết minh, phụ lục tính toán, trong đó thể hiện những nội dung liên quan quy hoạch phòng chống lũ trên từng tuyến sông có đê, quy hoạch đê điều; phương án phòng chống lũ của tuyến sông có đê, phương án phát triển hệ thống đê điều trong quy hoạch Thủ đô và kết quả tính toán đáp ứng theo yêu cầu về an toàn đê điều; văn bản phê duyệt chủ trương đầu tư dự án của cấp có thẩm quyền đối với dự án sử dụng vốn đầu tư công; Nghị quyết của HĐND TP về việc bố trí nguồn vốn thực hiện dự án đối với dự án sử dụng vốn đầu tư công; văn bản của UBND cấp tỉnh có liên quan đối với công trình xây dựng trên bãi sông, bãi nổi thuộc địa bàn TP Hà Nội có ảnh hưởng đến phạm vi tỉnh lân cận (nếu có); văn bản thẩm tra của đơn vị tư vấn độc lập về sự ảnh hưởng của công trình đến an toàn đê điều và thoát lũ lòng sông;....

Cơ quan chủ trì thẩm định có nhiệm vụ tổ chức thẩm định các nội dung theo quy định cụ thể: gửi hồ sơ đến Sở Nông nghiệp và Môi trường lấy thẩm định các nội dung liên quan đến thoát lũ, an toàn đê điều; gửi Sở Khoa học và Công nghệ thẩm định về công nghệ đối với dự án đầu tư xây dựng công nghệ hạn chế chuyển giao hoặc dự án đầu tư xây dựng có nguy cơ tác động xấu đến môi trường có sử dụng công nghệ theo Luật Chuyển giao công nghệ; việc xác định tổng mức đầu tư của dự án thực hiện theo quy định của Chính phủ về quản lý chi phí đầu tư xây dựng. Cơ quan chủ trì thẩm định có trách nhiệm tổng hợp kết quả thẩm định và trình UBND TP phê duyệt dự án đầu tư xây dựng;

Việc quyết định đầu tư xây dựng của UBND TP được thể hiện tại quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng, gồm các nội dung chủ yếu theo quy định khoản 3, Điều 22, Nghị định số 175/NĐ-CP ngày 30/12/2024 của Chính phủ; thời gian phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình không quá 5 ngày đối với dự án nhóm A; không quá 4 ngày đối với dự án nhóm B.

TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho biết, những chính sách đặc thù trong Luật Thủ đô 2024 là động lực để hoàn thiện quy hoạch phân khu sông Hồng, tạo điều kiện triển khai trục trung tâm phát triển Thủ đô, hài hòa không gian xanh sinh thái, văn hóa, lịch sử, dịch vụ du lịch, thể thao giải trí, đô thị hiện đại xứng tầm là biểu tượng mới trong phát triển Thủ đô.

Bảo Châu