Quy hoạch phát triển cảng biển Hậu Giang, gỡ điểm nghẽn hạ tầng

Phát triển 9 bến cảng với tổng cộng 18 cầu cảng

Dự thảo quy hoạch xác định, cảng biển Hậu Giang bao gồm khu bến Hậu Giang trên sông Hậu, nằm tại bờ trái luồng Định An – Cần Thơ, đoạn từ rạch Cái Cui đến rạch Cái Côn.

Dự kiến đến năm 2030, cảng biển khu vực sẽ đáp ứng khối lượng hàng hóa thông qua từ 12,4 - 15,3 triệu tấn, trong đó có khoảng 0,08 triệu TEU hàng container.

Cảng sẽ phát triển 9 bến cảng với tổng cộng 18 cầu cảng, chiều dài cầu cảng đạt khoảng 2.855m.

Giai đoạn sau năm 2030, cảng biển Hậu Giang sẽ tiếp tục được đầu tư mở rộng, phát triển thêm các bến cảng mới, nhằm đáp ứng nhu cầu thông qua hàng hóa với tốc độ tăng trưởng bình quân từ 5,5 - 6,1% mỗi năm.

Tổng nhu cầu sử dụng đất đến năm 2030 khoảng 482,7ha (không bao gồm các khu công nghiệp, logistics gắn liền với cảng).

Tổng nhu cầu sử dụng mặt nước khoảng 415ha, bao gồm cả diện tích vùng nước trong phạm vi quản lý nhưng không bố trí công trình hàng hải.

Tổng vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng cảng biển Hậu Giang đến năm 2030 ước tính vào khoảng 2.009 tỷ đồng.

Cơ sở hạ tầng hàng hải công cộng tại khu vực sẽ được kế thừa và dùng chung với các cảng biển trong cùng luồng sông Hậu, tối ưu hóa nguồn lực và tránh đầu tư dàn trải.

Ngoài ra, các kết cấu hạ tầng phục vụ đảm bảo an toàn hàng hải như khu neo đậu tránh, trú bão và cơ sở vật chất phục vụ quản lý nhà nước chuyên ngành cũng sẽ được ưu tiên đầu tư trong giai đoạn tới, đảm bảo hoạt động ổn định, an toàn và bền vững cho toàn khu vực cảng.

Tổng nhu cầu vốn phát triển kết cấu hạ tầng cảng biển Hậu Giang đến năm 2030 ước tính khoảng 2.009 tỷ đồng (Ảnh: VIMC Hậu Giang).

Cảng biển Hậu Giang đã đón được tàu tới 20.000 tấn giảm tải

Theo thống kê, trong năm 2024, sản lượng hàng hóa thông qua cảng biển Hậu Giang đạt 6,52 triệu tấn. Giai đoạn 2021–2024 ghi nhận tốc độ tăng trưởng hàng hóa trung bình đạt 23,40%. Trong đó, hàng khô tăng mạnh 29,77%, hàng lỏng/khí tăng gấp đôi (tăng 100%), riêng hàng container giảm nhẹ 1,43%.

Về phương tiện vận tải, trong giai đoạn 2020–2024, số lượt tàu biển qua cảng giảm 2,67%, trong khi phương tiện thủy nội địa (TNĐ) tăng 16,76%. Đáng chú ý, các bến cảng như VIMC Hậu Giang và LEE & Man (bến chuyên dùng quốc tế) đã tiếp nhận những tàu có trọng tải lớn nhất lên tới 20.000 tấn giảm tải, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong năng lực tiếp nhận tàu của cảng khu vực.

Hiện tại, cảng biển Hậu Giang sở hữu 11 cầu cảng với tổng chiều dài 1.543,5m. Trong đó, có 8 cầu cảng tổng hợp, container dài 1.061m và 3 cầu cảng chuyên dụng cho hàng lỏng/khí dài 482,5m – tất cả đều có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải đến 20.000 tấn (giảm tải).

Theo đánh giá của Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam, các bến cảng tại Hậu Giang cơ bản đã đáp ứng được nhu cầu thông quan hàng hóa, phù hợp với tốc độ tăng trưởng trong các năm gần đây. Các giải pháp khai thác hiệu quả kết cấu hạ tầng cảng biển đã phát huy tác dụng, góp phần thu hút hàng hóa bốc xếp về khu vực Hậu Giang, dần nâng cao năng lực tiếp nhận tàu trọng tải lớn và tăng cường năng lực cạnh tranh.

Đặc biệt, công tác kiểm tra, giám sát tải trọng, khai thác đúng công năng cầu cảng, cũng như việc tuân thủ các quy định về bảo trì, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường luôn được chú trọng, triển khai hiệu quả, góp phần đảm bảo an toàn và bền vững trong hoạt động cảng biển.

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, nhưng sự phát triển của cảng biển Hậu Giang hiện vẫn còn đối mặt với không ít hạn chế về quy hoạch đầu tư và kết nối giao thông.

Một trong những khó khăn lớn là điều kiện tự nhiên tại khu vực cửa biển, khiến chuẩn tắc khai thác thực tế của luồng tàu chưa đáp ứng nhu cầu vận tải. Công tác nạo vét duy tu chưa đạt hiệu quả mong muốn do lượng bùn cát bồi lắng tự nhiên quá lớn, ảnh hưởng đến khả năng lưu thông tàu lớn.

Đặc biệt, hệ thống cảng biển trên sông Hậu, bao gồm cả Hậu Giang, vẫn bị hạn chế trong kết nối ra biển thông qua các cửa biển như Định An và Trần Đề. Các nghiên cứu đầu tư, cải tạo để đưa tàu trên 10.000 tấn vào cảng nội sông vẫn chưa mang lại kết quả như kỳ vọng.

Về hạ tầng đường bộ, tuyến kết nối đến cảng biển còn nhiều điểm nghẽn. Hệ thống giao thông chưa đồng bộ với quy mô vận tải hàng hóa. Điển hình là tuyến quốc lộ 91D – tuyến đường huyết mạch nối cảng Hậu Giang – đã xuống cấp nghiêm trọng, chưa được đầu tư nâng cấp, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lưu thông và vận chuyển hàng hóa ra vào cảng.

Hoàng Anh