Quy trình bầu cử Quốc hội, HĐND có thể được rút ngắn khoảng 40 ngày
Với các quy định mới, khoảng cách thời gian ngắn nhất từ hạn cuối nộp hồ sơ ứng cử đến ngày khai mạc kỳ họp thứ nhất của Quốc hội, HĐND khóa mới dự kiến rút ngắn được khoảng gần 40 ngày.
Điều chỉnh giảm thời gian quy trình, thủ tục bầu cử
Ngày 12/5, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.
Trình bày tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân là cần thiết nhằm tạo cơ sở pháp lý phù hợp với tình hình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp bảo đảm tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.
Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải trình bày tờ trình dự thảo luật (Ảnh: Media Quốc hội).
Theo đó, dự thảo luật sửa đổi các quy định liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp. Trong đó, lược bỏ toàn bộ quy định có nội dung liên quan đến HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam… cấp huyện.
Dự thảo luật đề xuất cho phép UBND cấp xã quyết định việc thành lập khu vực bỏ phiếu mà không cần cấp trên phê chuẩn.
Giải thích thêm, bà Hải cho hay: "Sau khi tổ chức lại đơn vị hành chính, số lượng đầu mối cấp xã trực thuộc cấp tỉnh sẽ tăng lên rất nhiều, do đó việc giao cấp tỉnh phê chuẩn sẽ tăng nhiều thủ tục hành chính, tầng nấc trong triển khai công tác bầu cử ở địa phương, tăng khối lượng công việc quá nhiều cho cấp tỉnh".
Tuy nhiên, để bảo đảm trách nhiệm và sự kiểm soát của cấp trên trực tiếp, dự thảo quy định trong trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh điều chỉnh việc xác định khu vực bỏ phiếu.
Về số lượng thành viên của Ủy ban bầu cử ở cấp xã, dự thảo luật quy định là từ 9 - 15 thành viên thay cho từ 9 đến 11 thành viên như hiện hành.
Lý do là bởi số lượng tổ bầu cử ở cấp xã có thể tăng lên do sáp nhập nhiều đơn vị hành chính cấp xã thành một đơn vị hành chính cấp xã mới. Các tổ bầu cử có thể vẫn giữ phạm vi, quy mô như kỳ bầu cử trước.
Đáng chú ý, dự thảo luật lần này điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử.
Dự thảo luật dự kiến quy định từ thời điểm cuối cùng nộp hồ sơ ứng cử đến ngày diễn ra bầu cử là 42 ngày, rút ngắn 28 ngày so với luật hiện hành.
Dự thảo luật điều chỉnh thời gian từ khi nộp hồ sơ ứng cử đến ngày cuối cùng tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ hai xuống còn 2 ngày thay vì 5 ngày như hiện hành; thời hạn cuối cùng tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ hai đến ngày cuối hiệp thương lần thứ ba được đề xuất giảm xuống còn 17 ngày thay vì 30 ngày như hiện hành…
Với khoảng thời gian kể từ sau ngày bầu cử đến ngày khai mạc kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XVI, HĐND nhiệm kỳ 2026-2031, dự thảo luật điều chỉnh thời hạn công bố kết quả bầu cử, danh sách trúng cử đại biểu Quốc hội là chậm nhất 10 ngày sau bầu cử thay vì 20 ngày như hiện hành.
Như vậy, sau khi thực hiện đủ các bước, thời gian khai mạc kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa XVI sớm nhất có thể là 22 ngày sau ngày bầu cử.
Với các quy định mới này, khoảng cách thời gian ngắn nhất từ hạn cuối nộp hồ sơ ứng cử đến ngày khai mạc kỳ họp thứ nhất của Quốc hội, HĐND khóa mới dự kiến rút ngắn được khoảng gần 40 ngày.
Cân nhắc việc giảm thời gian ở một số bước
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình cho biết đa số ý kiến tán thành với việc sửa đổi giao UBND cấp xã quyết định việc xác định khu vực bỏ phiếu.
Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ ngay trong luật về trách nhiệm của UBND cấp tỉnh trong việc kiểm tra, kiểm soát, giám sát việc xác định khu vực bỏ phiếu.
Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình trình bày báo cáo thẩm tra (Ảnh: Media Quốc hội).
Có ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định UBND cấp xã thống nhất với người đứng đầu các đơn vị có thể thành lập khu vực bỏ phiếu riêng để quyết định việc xác định khu vực bỏ phiếu.
Một số ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định theo hướng việc xác định khu vực bỏ phiếu do UBND cấp xã xác định và được UBND cấp tỉnh phê chuẩn".
Về điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử, ông Bình cho hay đa số ý kiến tán thành với việc điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử còn 42 ngày.
Tuy nhiên, đề nghị cân nhắc việc giảm thời gian ở một số bước để bảo đảm tính khả thi.
Đơn cử như thời gian từ khi nộp hồ sơ ứng cử đến ngày cuối cùng tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ hai còn 2 ngày hay thời gian từ Hội nghị hiệp thương lần thứ hai đến lần thứ ba còn 17 ngày; thời gian tiếp nhận khiếu nại còn 3 ngày; thời gian xem xét, giải quyết khiếu nại còn 7 ngày...
Một số ý kiến đề nghị chỉ quy định nguyên tắc trong luật về mốc thời gian của quy trình bầu cử và giao Hội đồng bầu cử quốc gia hướng dẫn chi tiết.
